PDA

Просмотр полной версии : Ингушская поэзия



Лайсат
23.04.2015, 18:11
Даймехках хьогаш,
Делхадеш гIийла синош,
Моцал Iолегаш,
Гулдеш дезалий къинош,
Ма дезалда шун
Наьха лаьтта даха!
Ма дезалда шун
Наьха лаьтта аха!

Плиев Мохьмад-Саид.

Лайсат
23.04.2015, 19:29
Са наьна мотт! Малав, хьо къе ба, яхар?
Цунга ях аз: довзац хьона вахар!
Даьккха тур да из моастагIачунга бувцаш!
Цун денал дохадеш, син пхаьнаш лувцаш.

Езачунга бувце, да тайжа шовда,
Ма кхера! Хьо цун кIоаргаленга кховда.
Короргда хьона дошув–дотув, зизаш,
Дог ма Iабба, езар безамах юзаш.

Наьна мотт я Даьша хьалъяь ГIала!
Из вайна совгIата беннаб Дала!
Цкьаккха хIама дац, халахь, цун маьхе!
Из я хьона, вай са доалла Даьхе!

Плиев Мохьмад-Саид.

Лайсат
23.04.2015, 19:33
Ва, фу хиннад, фу даьд вайна?!

Даьла, хьо ва-кх деррига ховш.
Тха кхел, вахар да хьа кара.
Моцал, шелал, бала ловш,
Мехках баьха, кхойтта шера
Лийннаб гIалгIай, чувхош, боацош,
Iатта йола бокъо йоацаш.
БоагIаш, болхаш, гIувтташ, бувшаш,
Шоай Даьхенга бар сатувсаш.
Велча, долла дацар мерчи.

Бакъда, эхь-эздел ца дохош,
Мискаш, шоайла вIаший хьерчар.
Саго сага бацар бохам.
ТIеххьар буртиг вIаший бекъар,
Шоай дай санна Далла текъар.
Шоаш леш, хийла дас е нанас,–
Нагахь санна вай цхьан хана
Мукъадаьнна цIенгахь дерзе,
ХIанз мо хилалаш Iимерза,
МоастагIчоа ца отташ гора,–
Аьле, тIеххьар васкет дора.–
Шоай мотт, шоай сий ма дохкалаш.
ВIаштIехьдоале, оаш тха тIехкаш,
ЦIа а йихье, дIайохкалаш
Цу хьаьналча вай Даймехка!..
Вежар Дажал.
Яьлар бокъо.
ГалгIай баьлар кортамукъа.
МархIалелхар, сов гIадбаха.
Болабеллар шоай цIааха.
ДIадоладир керда вахар.
Доккха ираз дессар наха.
Iазап, бала тIерабаьнна,
Нигат, уйла цIена йолаш,
ВIаший кхы а тIерагI долаш,
Даха ховшаргда вай, аьнна,
Хеташ бар уж…
Яьлар зама.
Дессар рузкъа, баьлар ткъамал.
ХIаране лех шийна гIойле.
Куралаш ю вIаший шоайла.
Къовсамаш доах, – хьалхагI кадар,–
Декъа эздел, даьсса хабар.
Хувцабеннаб нах цецваллал.
Деррига а гуш да Далла.
Сенна деза, алал сога,
Сенна деза, хетт аз хьога,
Ламаз, марха, сагIа, мовлат,
Бохкабенна дега овла,
БIеха мелдар хьаде кийчча
Долаш,
Даькъаза вай хилча?
Ер да ала доацаш бахьан,
Къа ца хеташ, боабу тахан
Вежараша вежарий!
Мичаб вай ди?!
Мичад сий?!
Ва фу хиннад, фу даьд вайна?!
ХIана хьувз вай, б1аргаш дайна,
Хьаькъал д1адахача санна
Керта чура,
Х1ана?!
Х1ана?

Чахкиев Саид.

Лайсат
23.04.2015, 19:50
Къаьна Гини

Вахаш-текъаш,
Дуаш дуне,
Ши воI кхийра
Къаьнча Гине.

ВоккхагIчун цIи
Iази яр.
ЗIамагIчун цIи
БIази яр.

Iази наьна
Боча вар,
Кулг йиIийчул
КIайгIа дар.

Даар мерзагI –
Цунна дар,
КIалбулла мотт
КIаьдагI бар.

Нанна аьла
Хетар цох,
Из яшацар
ЗIамагIчох.

БIази фуннах
Юаш вар,
Мотт беце а,
Тхьовсаш вар.

Iазе бедар
Кхокхан яр,
БIазе дувхар
МIаде дар.

Iазех тара
Вацар из,
Iийне Iама
Вацар из,

Кулгаш дошо
Доландаь,
Ше къахьегаш
Воландаь.

Шераш иштта
ДIадахар,
Кхийтта нана
Цар елар.

БIазе таьзет
Оттадир,
Iазе гаьга
Кхоачо йир.

Нана енна
Бена кхадж
Iазе бихьар
Даьна кач.

Iази пелинг
Тохаш вар,
Гине кисах
Латаш вар.

Вахаш-текъаш,
Дуаш дуне,
Мухь ги бера
Къаьнча Гине.

Лелаш хьувзаш
Къонахий,
Фордал дукха
Дахар хий.

Бакъда, дегах
Хилац форд,
БаттIаш-баттIаш
БаттI цун морд.

ЭгIазвахар
Са Гини,
Хьакоа ера
Кхий чур ний.

Гой хьона из
ДIара хол?
Йилла воалл со
Хьона йол,

ДIа вийхка
уккхаза,
Укх дагIача
Каразах.

Хуле хила
БIази мо,
А аьнна дий –
Йичи мо!

Iа гоамбаьб са
Нийса букъ,
Йа йийнай са
Къаьна юкъ.

Ше ца хилча
Хилац саг! –
Аьнна, лийра
Воккха саг. –

Хила, - аьлар –
БIази мо, -
А аьнна дий –
Йичи мо!

Чахкиев Капитон.

Лайсат
23.04.2015, 20:46
Са шераш
Х1ара денна,
Цкъаза безаме,
Цкъаза човхане,
Соцара 1адика йийце,
Во во1 санна,був даьле,
Со цхьаь вите, д1аух.

Яндиев Джамалд.

Лайсат
23.04.2015, 20:49
Хоза моза

Ай,малав из
Велхаш вагIар,
Миска-миска
Велхаш вагIар?
Из ба моза,
Из ба моза,
БIаргаш Iаьржа
Дола моза,
Ткъамаш даьржа
Дола моза.
Хоза-хоза
Бола моза.
Дадес аьннад
Цунга тахан,
Нанес аьннад
Цунга тахан:
«Кийчье шифон,
Кийчде даьри-
Хьо гизгага
Бода маьре.
Геттар дика
Яхаш я из,
Ахча лорхIаш
ЯгIаш я из.
КIувсаш-зипаш,
Даьтта-шекар-
Шедар да
Цун цIагIа
Шедар!»
Белхаш-белхаш
БагIа моза…
Цуна-м хетац
ВIалла хоза
Яькха бIаргаш
Дола гизг,
Даьнна тIодаш
Дола гизг,
Йоккхий царгаш
Йола гизг,
Къаьна,
Букъ тIабаьнна
Гизг
КорзагIбаьннаб Лоалахой:
Зоахалол…
Из ишта дой?!
Мане бIаргех
Хий Iоух-
Му-у-у!:
Цици даггар
ЭгIазъух:
-Мя-у-у!
Баскилг дагIа,
ГIайгIа еш,
Ший из чIондарг
Елхаеш.
Котамо-а
ГIайгIа ю:
-Ко-ко-ко!
Говро
Аре кхайкаю:
-И-го-го
Чоапилг
Корта лаьца лел:
-Маьржа-яI хьо,
Мозан кхел!
Гизг-м
Царгаш иръеш ягIа,
Гизг-м
Мазаш дувзаш яг1а.
Яькха бIаргаш
Лотаденна,
Къегаш да цун,
Товнаш сана.
Гизг-м
ЧIоагIа мецъеннай,
Гизг-м
ЧIоагIа бирсъеннай
Моза баа
Кийча я из…
Са дуне,
Ма ийрча
Я из!
Ай, иппIали,
ХIанз фу дергда?
Гизго буге
Моза лергба!
Ший мазашца
Ткъамаш дийхка,
Ший тIодашца
МархIабийхка
Бокъабергба
Гизго моза
Къона моза,
Хоза моза…
Царгаш
Оттаергья дег тIа…
Ай,иппIали,
Х1анз фу дергда?
Хьаьрцар вахар,
Баьлар ала…
Орца дала!
Орца дала!
Зунгат доагIа,
Зунгат доагIа,
ЭгIазлонца
Сувсаш чIоагIа-
Йиткъа юкъилг
Йола зунгат,
Шера белаж
Йола зунгат,
Хоза моза
Бахьан долаш
Дала кийча
Дола зунгат.
ДоагIа зунгат
Шалта яьккха,
ДоагIа,
Денал хьалхадаьккха:
«Ира я
Са шалта,
Ира!
Мичай гизг-
Вошшийна
Вира!
Кхехкаш ба
Са дег чу ала,
ДIа ма лечкъа!
Гучаяла!
БIаргаш Iаржа
Дола моза,
Ткъамаш даьржа
Дола моза,
Хоза-хоза
Бола моза
ДIалургбац аз,
Къаьнашк,хьона…
Эшаш дац
Хьа ахча тхона,
Эшаш дац
Хьа даьтта-шекар!»
Цигга баьллар
Боккха кегар:
Кхераенна
Гизг дIауд,
Зунгат
Цунна тIехьауд.
Ира шалта
Лира къег,
Гизга тIодаш
Гарре эг…
«Тийшаболх,-
Вай даьша йоах,-
Бодаш ба
Ше лелочох!»
Ва са да-дай,
Ва-да-дай!
Белхаш багIа
Нускал даьй!
Iоухаш да
БIаргара хий-
Цул дирагI
Дуне тIа дий?
«КIувсаш-зипаш,
Даьтта-шекар…
Шедар дайра,
Дайра шедар!»
Моза-нани,
Мухь ма бетта,
Керта мосех
Ка ма етта!
Моза дади,
КорзагIваьле
ДIа ма кхувса
Хьай из гIале!
Майра зунгат
Хина мара,
Гизго биа
Моза лара!
ЙоIах урдув
Кхы ма деха,
БIеха да из урдув ,
БIеха!
Бала ба
Из урдув,бала-
Балба цунах
Сийна ала!
Вайна эшац
Дошо гIоз…
-Фу эш вайна?
-ДегагIоз!
Даьша моза
МархIабехк,
ХIаьта гизган
Даьна бехк:
Гизг я IаIа,
НаIалет цун
Сибата!
Майра зунгат –
Из да маIа,
Баркал,
Баркал зунгата!»
Тоха тIоараш,
Аййе аре-
Хоза моза
ГIоргба маьре!
ГIадабаха хьувз
Лоалахой-
Кастта хургда
Доккха той!
Фуаш дахьаж
ЙоагIа котам,
Боарха бедар
Йола котам.
Чаме да
Цо дахьа фуаш,
Хьаьший кIаьдлургбац
Уж дуаш.
ЧIапилг дахьаш
ЙоагIа чоапилг,
Мерза да
Цо дахьа чIапилг:
Да из чIапилг
КIолд чуелла,
ЦIеча лентай
Бантик элла.
Дукха ца говш
Мани бера-
Ведар йизза
Шура ера.
Цици дера
«Мя-ув» яхаш.
Циска комараш а
Яхьаш.
Баскилг дера,-
ДIаьха мекхаш,-
Ший ма даггар
Чондарг лекхаш.
Кийчде масхам.
Ата хох…
Хьаба пандар-
Ворс-тIох!
Цигга
Доладелар
Ловзар…

Гагиев Гирихан.

Лайсат
23.04.2015, 20:58
Петара корх
я догIан морх.
ТIадамаш лег,
Ди къувкъ, тIоа сег.
ХьагIараш ек,
Хьехаш сетт, эг.
Хьекх тIаьда мух,
Баьций хьаж ух.
ШайтIа дом гIетт,
ТIоа сег, ди детт,
Лувкхера бек,
Корсамаш терк.
Iарамхий увгI.

Хашагульгов Iаьл.

Лайсат
23.04.2015, 21:01
Са стих

Са стих –
пхьор доацаш багIарашта – пхьор е марта.
Са стих –
мохк боацаш бахарашта – мохк е мата.
Са стих –
боацачарна – къовсам, бувца наьна мотт.
Са стих –
баьцачарна – тешам, бувша зизай мотт...
Са стих –
хозача кхалсага чухьакха качмат...
Са стих –
Маьтлоама чхарах вийхка латта Пхьармат.

Хашагульгов Iаьл.

Лайсат
23.04.2015, 21:16
Беттал бийса латтар,
седкъий дела къежар.
Шийца йоаг1ачунга,
из г1адваха хьежар.

"Кораяьй хьо сона",
цо шорттига йохар,
вокхо йист ца хулаш,
безаме са доахар.

Шийца йоаг1ачунна
цо букъах кулг хьекхар,
вокхо йист ца хулаш,
б1аргаш лаьтта лекхар.

Чукхаьчача коани1
Хьайийлар цо шортта.
Вож коа яьлар т1аккха,
Хьал ца эйбеш корта.

Цар бенача наькъах
Оаш ма елаш тамаш,
из вар Солса-Жамарз,
вож цун яйна гамаж.

Муталиев Хьаж-Бикар

Лайсат
23.04.2015, 21:27
БАРКАЛ ХЬОНА, ОАЛХАЗАР

Цкъаза дег чу гIайгIа еча,
Цо деш хилча уйлашта доал,
Хьо сай коре гIа мо деча,
Са бIарг лаппе сийрдабоал.

Са дагардар хайча санна,
Сох къахеташ, сатедеш,
ГIозадаьле доах Iа сона,
Дицлургдоаца хьай иллеш.

ЦIаьхха бIаьсти дег чу ессе,
Тхьайса пхаьнаш сомадоал,
Цкъаза йоIо мо бIатувсаш.
Яхаш мо хет «илли ала».

Ахархочо оасар санна,
ДIа а доахаш са лазар.
Кхесташ да хьо, са лор хинна,
Баркал хьона, оалхазар!

Ахильгов Микаьл.

Лайсат
23.04.2015, 21:30
Лийг

Цкъа цхьан дийнахь аькхе ваха,
Хьунаш тохкаш лелар со.
Фос ца нийслуш шахьаваха,
Цхьан къухьага кхаьчар со.

Хьуна йистте хена кIалха
Латташ дайра сона лийг.
Со хоа ца луш, оагIув баьккха,
Лаьтта дийрза доаллар лийг.

Дог доаллача хийла, аьнна,
Сай топ бIарге лаьцар аз,
Цунах чIоагIа гIоз а ваьнна,
ПIелг лака тIа биллар аз.

Сабар! Сабар! Лак ма оза!..
Цун когашка хьайра бIийг,
Ший кIоригах бат а хьекхаш,
Цунах доаллар нана-лийг.

Укх дунен тIа кхы, из мара,
Цхьаккха хIама доацаш мо,
Сага кхерам биц а бенна,
Из ший кIориг хьестар цо...

Духьалдера сона тIаккха
Се хьийстача наьна сурт,
Укх кулгашца айса даьккха
Нанна дегIа нажа чурт.

БIарахьежар сона нана...
Топа бухь са чубахар.
Из са нана оарцагIъяьнна,
Лийг а маьрша дIадахар.

Дуне мел латт хоастам хьона,
Сийле хьона
Деррига вахар, дунен ноахал
Хьайх хьадаьнна нана!

Осмиев Хьамзат

Лайсат
24.04.2015, 15:22
Безама ц1ог1а

Малх, б1аьсти санна
Уж шоайла безар;
Уж арабаьлча,
Мохк т1ехьахьежар,

Исташа, орг мо
Йоахараш лусташ,
Ха йоаккхар цар никъ
Б1аргашца бусташ.

Ший дешах санна
Ца1 вокхох тешар,
Уж шоайла товш бар,
Уж шоайла эшар.

Кхы бераш санна
Лоамашка лелар,
Хьаг1ар чу бувлаш,
Г1аръяьле белар.

Уж бахар, лелар,
Безамо хьесташ,
Из дошо уйла
Дегашка кхесташ.

Моттар-кха царна
Массаза ишта
Шоаш хургба тара
Декача хишта,

Бовзаргбац ц1аккха
Бала е г1айг1а,
Денош а хургда
Ди т1ехьа к1айг1а,

Ухаргья хьовхье
Юртан т1а латта,
Шоай вахар хургда
Х1анз санна атта.

Цудухьа хийла
Дог ловзадувлаш,
Уж хулар цхьацца
Масалаш кхувлаш:

"Лоаман мохк зийча
Т1ехьа е хьалха,
Вай санна вахаш
Саг хургвац малха.

Сердалах диза
Хургда вай денош,
Хозалах диза
Хургда вай ц1енош.

Хьо араваьлча,
Тарвенна ц1онах,
Хьох хьагаш хургва
Шеввола къонах.

Юртара истий,
Соца яхь лувцаш,
Хьувзаргба со зувш,
Сох хабар дувцаш.

Лоамашка бераш,
Агашка дехкаш,
Теркадеш хургда
Вай ц1ераш техкаш.

Вай иштта г1оргда
Дунен чуг1олла,
Фаьлгашка бувццал
Безам хьакхолла…"

Цар иштта дувцар,
Цох ч1оаг1а тешаш,
Мукъача хана
Китабаш дешаш.

О,вахар, вахар,
Дукха нах хийла,
1а, иштта лебеш,
Белхабаьб г1ийла.

* * *
Ха-зама яхар
Йорт ийца чехка,
Хьалкхийра бераш
Шоаш даьча мехка.

Хьалкхийра хоза,
Дуне цецдоалаш,
Хьахозар наха:
"Маьржа-я1",- оалаш.

Урамах Аза
Йоаг1ача хана,
Цунгахьа хьежар
Во1 мел воа нана.

1аьла а кхийра
Юртанца барта,
Низ болаш шийца
Кирпишкий карта.

Цкъа г1озабаьнна
Нах арабаьлар,
Д1атехар фата,
Юрт халхаяьлар.

Екаш мо хетар
Еррига аре,
Йодашъяр Аза
1аьлийга маьре.

Мехкарий хьагаш
Ювцаш бар Аза:
«Хьажал, ма ираз
Хилар цу газа».

К1анташа вувцар
Бегвоахаш 1аьла:
«Жерочун во1ах
Хулаш латт аьла.»

Фухха аларах,
Дувцарах наха;
Йо1-з1амсаг хоза
1охайшар баха.

Ховш да, вахар дац
Шекара коана,
Тховсара хиннар
Доацаш хул кхоана.

Дикадар цкъаза
К1алт1адоал нийса,
Сердал хиннача
Т1айоаг1а бийса.

Цу шинне вахар
Юхмаччахьдаьлар:
«Б1арг хилар царна»,-
Бовзачар аьлар.

Цабовзачар а,
Хабараш дувцаш,
Г1ийбаташ дора,
Къинош т1алувцаш.

Цхьабараш 1аьла
Ве овттар бехке,
Дунен т1а доацар
Цунна т1акхехке.

Цох ийрча хабар
Цар арадоахар:
«Цох ц1аккха ц1енда
Хург ма вац»,- йоахар.

Азайх йоахараш
Дувцаш бар вожаш:
«Гуш хургда кастта,
Седкъа 1обожаш».

Уж безаш мел вар
Дог лазаш хьувзар,
Машар бе г1ерташ,
Уж в1ашкаувзар:

«Фу хиннад шоана,
Фуд шоана дезар?
Нах хьаггал хоза
Ма бий шун дезал.

Д1акхосса къовсам,
Йоахараш, х1илла,
Дикача х1аман
Т1ехьа им дилла".
Цхьабакъда, Аза
Лерг хьокхаш яцар.
Вахара ма1ан
Цунна фуд хацар.

Хьалкхийна яр из
Хало ца йовзаш,
Дикаг1дар дувхаш,
Сарралца ловзаш.

Из яцар ц1аккха
Ноанал т1а ийтта,
Е, беша болх беш,
Ира цел бийтта.

Ше тара хеташ
Мехкарча сувна,
Из гаргайодар
К1оаргача шувна.
Маьрага иштта
Къамаьл деш денна,
Таьзето санна
Вас йора ц1енна:

«Даькъаза хиннад
Хьоцара вахар,
Дуненах хиннай
Шелъенна хьаг1ар.

Б1аргагуш даим
Тишденна ц1енош
Чхьовкарчий 1ул мо
Д1аух са денош.

Къонал д1айода,
Дог г1оз ца доалаш,
Пешка т1а латташ,
Берашка йоаллаш.

Х1ама дац цхьаккха,
Вахарца тоалуш,
Ер тайпа 1азап
Дац сона лоалуш.

Нийсархой хьогге
Машенаш ийца,
Ер дуне дуаш
Лелаш ба хийцца.

Со дукъаялла
Енаяц маьре,
Сона а деза
Т1адувха даьри,

Кулгаш д1а1амар
Г1зарий зовга,
Хозадар – ког т1а,
Дикадар – г1овга.

Сона а деза
Нах хьага вахар,
Хьанаьхка йо1 я,
Дунено яхар".

1аьла хулар-кх,
Сатохаш ч1оаг1а,
Дезале цхьанне
Сатоха доаг1а.

Садеттар 1аьлас,
Халонаш йовзаш,
Из кхийнавацар
Дер дайна, ловзаш.

Дайза вар дика
Чоалхане вахар,
Балхага воаллаш,
Урхенаш яхар.

Кхычар мо яцар
Хехка машенаш;
К1увсаш а дацар,
Хоздеш цун пенаш.

Ч1овгаш а яцар
П1елгаш т1а къега,
Ганзаш а яцар
Къонах ве кега.

Цун ц1аг1а хиннар
Тух-сискал, хий дар;
Дег1аца хиннар
Эхь-эздел, сий дар.

Вацар из г1алат
Шийх даккхар кхераш,
Из кхедеш воаллар
Ший з1амга бераш.

Азайна цкъаза
Деш хилча хьехар,
К1аьдаг1а дола
Дешаш цо лехар:

«Фуд вайна эшар
Хьо корзаг1ъяла,
Ц1енче я вайга,
Кхуврча боаг ала.

Бераш да хоза
Вай, дошош санна,
Х1амаш д1акхахьац
Ц1аг1ара ланна.

Тух-сискал дац вай
Наьхачул эшаш,
Декхар дац доаллаш
Даим дог хьешаш.

Дукха ха яц вай
Даха 1охайша,
Х1аний хьо иштта?
Фу хало 1айша?

Сагото кхаьчай
Долчох хьо йовхаш?
Сеттабеш балам ,
Кхихьад 1а мовхьаш?
Е ц1енче йоацаш
Лийнай хьо ара?
Е бала бахьаш
Кхийстай хьо мара?

Малаг1а хало
Т1акхаьчай, ала.
Малаг1а г1айг1а,
Малаг1а бала?

Хьай безам беце
Пешка т1а латта,
Ловш яле яха
Дунен чу атта:

Сапарг1атдаккха
Машенаш хехкаш,
1айха 1одаьча
Берилгех къехккаш,

Пурам да хьона
Кхы фусам лаха,
Ловш хиннавац со
Цу новкъа аха.»

Азайна иштта
Хьехар деш денна,
Г1ертар из ираз
Лораде ц1енна,

Цхьабакъда Аза
Ма яцар кхераш,
Ший вахар дохар,
Цхьаь дисар бераш.

Цар ц1аг1а хозар
Ц1ог1арч е г1араш,
Лувш хилац иштта
Шоай ираздараш.

Йистхилар дар цар
Унзара 1ахар,
Фусамах хетар
Тишъенна хьаг1ар.

Д1акхелхар безам,
Д1аяьлар й1овхал,
Гуш яцар царна
Юкъера овхал.

Юххера ц1енна
Цар фата техар,
Кхоачашхилар-кха
Азас мел лехар.

Д1ахо цар лаьтта
Йоаккхача хана,
Деланзар дегаш,
Баланзар кана.

Биц ца луш безам,
Моцаг1а бийна,
Аза чакхъяьлар
1оттар еш шийна.

1аьла а ваьхар,
Г1озал ца езаш,
Ше лаьтта мел вах
Из дукха езаш.

О, дуне, дуне,
Безамах ишта
Адам делхаде
Мог хьона мишта?

Арчаков Сали.

Лайсат
24.04.2015, 19:48
Наьсарера мехкарий!

Ахкан lуйре тайна йоагlа,
Анаюхе товнаш йоаг.
Къона болхлой балха боагlа
Чехка-чехка боаккхаш ког.
1анна дегаш деларгда
Ахкан балха баьхкарий.
Балха чlоагlа тlера ба
Наьсарера мехкарий.

Ноаной, алал, фуд оаш лехар,
Айла юкъе детташ гош?
Шоай цу воlа нускал лехе,
Наьсаре вахийта оаш.
Хаххе дегаш деларгда
Царга хьажа баьхкарий:
Ала доацаш хоза ба
Наьсарера мехкарий.

Цар йистхилар, илли, белам
Цlена, кlаьда, эздий да.
Хьаькъал, оамал, иштта денал
Дизза шоашка долаш ба.
Мехкараша, шоай цlи санна,
Лоаттаду вай мехка сий.
Иштта ба уж, сувнаш санна,
Наьсарера мехкарий.

Саlид Чахкиев

dt52
25.04.2015, 10:14
На форуме есть темы по авторам.Можно туда постить часть материала. Поиск вверху страниц справа.

Лайсат
26.04.2015, 12:45
Я в курсе.Здесь избранные мной стихи,и подано на ладони.На мой взгляд стихи это лучшая форма выражения языка.Для его развития полезно читать стихи.

Лайсат
26.04.2015, 13:47
Бер хана денз 1ома бе беза мотт,вешт х1анза а наг-нагахь дийшад аьнна новкь хургдац.)

Лайсат
10.05.2015, 23:37
ТIаккха хIанз фу хургда?! Къело са хоададергда акхар. Хий дIадалацар бIаргашкар. Доакъазал - массане доакъазал. Къечоа шолха а ше.
Амма, бакъда, царга кхы кхел хьежар.
Вежарий а Докки а чу тIехьо баьхкар. Турс сатийна вар, этта вале а. Дийлха сесага бIаргаш дайча, цо аьлар:
- Ханала хьалха таьзет дуларгдац вай. АллахI низ болаш ва. Укхаза дIадаьккхад цо вайгара, долче, цхьанахьа хьалургда. Вохар къа да, леткъар къа да. Иштта йох Хьасан-молла. Ши кулг ма дий са. Со дийна вале, цаI доацаш дусаргдац шо...

#Базоркин Идрис "Замай боадонгара"

Лайсат
31.07.2015, 12:57
Са дош – са жовхьар

Мичара короргдар хьо эца ахча?
Цу форда чур доах аз хьо цIийца,
Хьа рузкъа бух боацаш да кIоарга,
Къе вац цох диза ваьннар тIоаргац.

Аз мехкаду хьоцар хьо Iоадеш,
Алмаз кIиг санна хьо тоадеш,
Аз кIоарга чур доаха са жовхьар
Хозде Iа тха вахара мовхар.

Из малх мишта хьож цу кизга чу,
Из санна хьо нахага кхача,
Цар керта уйлаш сийрдаяха,
Хьай моакхазах сийрда сийг баха.

Чахкиев Капитон.

Лайсат
31.07.2015, 13:00
КIоаргача лахьтан чу

Iочуэцаш,
Фу дар аьнна
Со хьегаш ,
Сона дезаш,
Нагахь, дувца
Аьнна
Се гIоттавича,
Адамий безам ба,
Аргдар аз,
Со чIоагIагIа хьийгар,
Са дерригача
Вахаро лийхар!

Чахкиев Капитон

Лайсат
31.07.2015, 13:05
Лоам чу баьхаб вай дай хьалха,
Лоамаш оагош, хьокхаш тIой,
Бераш санна гIазакх ухаш,
Шоаш хьабаьнна овла гой.

Вай а лела хIанз лоам чу гIолла,
Уж мо овла бовза ловш,
Бакъда, дац вай укх дунен чу
Воаш белгалла малашд ховш.


Арчаков Сали

Лайсат
31.07.2015, 13:07
ГIалгIай йоI

Курра со́гахь хьо хьахьажача,
Са дог ло́вза доал.
ГIалгIай йоI, хьо е́лакъажача,
Уйла михьар йоал.

Готтаву со хьа хьажаро́,
Сина ба́ла бу;
Сай доалахь хьо цахиларо́,
Дега́ Iаткъар ду.

ХIаний хьо ишта хийраювлаш,
Селла курал еш?
ЧIоагIа лов со́на, дагавувлаш,
Хьо́ца хила Iеш.

Са ма дий са а́радувлар,
ГIийла узам бер,
Селла ба́лане со кхувлар,
Дега́ Iа́зап дер.

Курра со́гахь хьо хьахьажача,
Са дегI зувза доал.
ГIалгIай йоI, хьо е́лакъажача,
Дегах а́ла боал.

Коазой Аслан

Лайсат
31.07.2015, 13:14
Са нана-мотт! Малав, хьо къе ба, яхар?
Цунга ях аз: довзац хьона вахар!
Даьккха тур да из моастагIачунга бувцаш!
Цун денал дохадеш, син пхаьнаш лувцаш.

Езачунга бувце, да тайжа шовда,
Ма кхера! Хьо цун кIоаргаленга кховда.
Короргда хьона дошув–дотув, зизаш,
Дог ма Iабба, езар безамах юзаш.

Нана-мотт я Даьша хьалъяь ГIала!
Из вайна совгIата беннаб Дала!
Цкьаккха хIама дац, халахь, цун маьхе!
Из я хьона, вай са доалла Даьхе!

Плиев мохьмад-Саид

Лайсат
31.07.2015, 13:18
Со гIалгIа ва.
Са гаргала гаргара дай -
гаргараш,
хIаьта кхоачара
мехкара мехкарий-ноаной -
хьаьрса-ал мосаш
хинна алсамаш.

Дукха мехкаш дайзад сона,
дукха лаьтташ хьийшад аз
ГIалгIайче - Эса-чIожа кхачалехьа,
йовзалехьа ГIинбухен Кавказ:
Албани,
Урарту,
Митани,
Хетта...
Уж еррига йистеш -
са дега йистош -
са уйлан галахьокхаре -
са халкъа вахара наькъо лусташ
вIашагIхетта...

Йийзай сона дахка дезденна
шим къовлабенна шинар
сенна йола Шинар -
Шумер.
Йовз хьалдий Ура
хIара урас,
Гудеа, Галгамеш
хиннав со цига.

Ца кхеташ, ца кхоачаш моттиг яц:
ГIирма аре - Галгари,
КIолхитIе, Мисаре,
Сури, Сиккам...
Евразе мел долча къамашца
дIаийнад.
Евразе мел долча къамех
хьахиннад
са къам!

Тайп тайпарча бесай селаIад,
бес-бессара зизай цIов, -
са зIамига турпала халкъ,
дунен тIа хьо хоза тов!
ДикагIа мел йола оамалаш
йоахк хьох,
хозагIа мел дола гIулакхаш
доахк хьох!

Хьо тара да
кхыча къамашта, са халкъ, хьай хьашташца.
Хьа вошал да
дунен тIа мел даьхача е дахача халкъашца.
Палеолита, мезолита ханашкара хьабоагIа
хьа ира, шира мотт.
Филантроп хиннавац, синантроп хиннав
хьа сийлахьа Пхьармат!

Аз доккхал ду
се гIалгIа волаш.
ГIалгIайче
са даьй мата йолаш.
ГIалгIай мотт
сай наьна мотт болаш.
Лаьтта мел долча метташца
бузабенна ба са мотт.
Лаьтта мел долча мехкашца
хоттабенна ба са мохк.

Цхьаъ да Лаьтта.
Цхьаъ да Халкъ.
Цхьан Дешах-Уйлах хьахиннад
Айлама мел дола метташ.
Хьалкъаш, метташ - вежарий,
мехкаш, лаьтташ - лоалахой.
Лоалахоех-вежарех латт
еррига адамле.

ХIаьта а
машар бац Лаьтта.
Миллионаш шераш хьалха
шин кога тIа эттача маймало
хьалъийцача моакхазача кхерах
кхераме герз хиннад хIанз...
Герз да приматах саг ваьр...
Герз да сагах.. йокъ ергъяр,
нагахь вай кхетам
дIахо йодача хана
сома ца боале,
къахетаме ца хуле...

Тайп-тайпарча нигаташа
дийкъача доккхача дунен тIа
юкъара ди хинна дIаэттаб
тIом хьарах бола кхерам.
ТIема чулатт адамаш.
Массе а миноте,
са ца хьегаш, къахьегаш,
цар кулгашца хьа мел дер
тIема еча кийчено дIадуъ...
ТIом - Ваал, Молох, Марс!..
Синнела-боаран
шоай синош кхухь цунна наха...

Бутув шан замалахьа -
дIунгала гIора мурагIа
баьдеча хьагIар чу ше Iомаяьча оамалех
къаста тигац
Бетта тIа кхаьчача саго...
Бакъда, вай хана
валар да, хIалакьхилар -
алхха
ХIомо ХIабилис мара ца хилар,
робот хилар...

Дицде йиш яц саго
моцагIа денза
ше саг хила гIийрталга.
Кизгаь чу санна,
исторе чу хьежаш
хила веза из тахан.
ТIаккха мара ховргдац,
магаргдац цунна
цIена кхоане хьакхолла.
ХьатIакхаьчай
вай Лаьтта-планета
ЦIеча Жейна тIа
дIаязде деза ха.

Со гIалгIа ва.
ГIалгIа волаш,
гIалгIай мотт лебеш,
гIалгIай мехка-мата
ваха безам ба са
дуне мел латт - абаде ди далцца.
- Амин!

Хоашал-накьан 1аьл