Страница 2 из 2 ПерваяПервая 12
Показано с 11 по 19 из 19

Тема: Сакъердаме дувцараш

  1. #11
    Постоялец
    Регистрация
    20.01.2014
    Сообщений
    658
    Поблагодарил(а)
    25
    Получено благодарностей: 288 (сообщений: 191).
    № 200. КХЫ ГIАЛАТ ДОАЦАШ

    АстагIча Темара бIу боккха хиларца тIема аьттув а ца боалаш, тIехьашка бовла безаш хиннаб нах. ХIаьта кхеравенна, ваха цхьан маьлха каша чу лечкъа хиннав Цаген, Из хоаденнача Темара бIухоша оззаваь хьаваьккхав из.

    — Малув хьо? Фуд Iа леладер? - хаьттад. Цагенага Темара.

    - Венна саг ва-кх! - аьннад Цагена,

    — Хьох мишта хул венна саг? Фуд 1 а дувцар? Къамаьл а деш хулий венна саг? — хаьттад Темара.

    - О, бехк ма баккхалахь, гIалат даьннад согара, — аьннад Цагена, - Хьоца къамаьл де декхарийла вацар со!

    — Кхы хьох гIалат даргдоацаш, аз хьал а элла, вуйтаргва хьо, - аьнна, тIачайхав Темар.

    — Аьъ, -- яьхад Цагена, — дийна воллаше а ма доалий сагагара эзар гIалат! Сох-м, шун кара кхачар мара, кхы гIалат а мича даьннад. Из бахьан долаш со ве веза?

    № 201. ИШТТА ТОХ ЦАГЕНА

    Хьежоргах Iадсаькх нийсагIа хьан тох хьажа дагахьа цхьан мугIарагIа Iооттабаь хиннаб АстагIча Темара ший бIу. Цигга тIанийсвеннав Цаген.

    — Даьллахь, ма меттахь тохар-кх аз из къона волаш, — цIаьхха, шийна дага а доацаш, иккхад Цагенага.

    — Къона волаш леладаьр-м къавелча а дицлуш хилац, — аьннад уж дешаш дIахазача АстагIча Темара. — ДIалацал Iа ер Iадсаькхи кхо тIаьски. Ховргда-кх хIанз!

    Ше аьнначох сиха дехкеваьннавале а, кхы де хIама доацаш, раьза хила вийзав Цагена.

    "Даьллахь, хIанз ма кегаделар ер, ма гIойле яр-кх сона сай баге юхаэзаяларе, Нагахьа санна ер дIа ца кхеташ бусе-м, гIулакх телха ма дий са", — яхаш, веха хьайзав Цаген.

    — Темар, иштта тохар хъона тха юртдас! — аьнна, Цагена хийца хьалхара пха хьежоргах кхийттабац.

    ХIаьта вож цо баьча бегашта чIоагIа раьзахиннав.

    — Иштта тохар хьона вай тхьамадас! — аьнна, Цагена хийца шоллагIа пха а хьежоргах кхийттабац.

    ТIаккха Темар цунна эгIазвахав.

    Цо шийгахьа къоарзадаьча бIаргех кхеравеннача Цагена, кхоалагIбола пха, кхы хIама ала а ца вухьаш хийцаб. ХIаьта из, вIалла дага а доацаш, нийсса хьежоргах кхийттаб. Цу гIулакхах гIадвахача Цагенага иккхад:

    — Иштта тох Цагена!

    № 202. ДУНЕН ЮКЪ

    — Хьона лойя, ер деррига дуне нийсса шин даькъах декъаш хьокха тохаргба-кх аз, — аьнна хиннад АстагIча Темарга Цагена.

    — Декъал хIаьта, хьожаргда вай, - кхессад Темара.

    — Из де итт тума ахча деза сона, — аьннад Цагена.

    Цагена аьнна ахча дIаденнад Темара. Цул тIехьагIа ший коа юккъе хьокха а теха, цох ший вира цIог дIа а дийхка, Iохайнав Цаген.

    — Маца декъ Iа дуне? — хаьттад Темара цхьа ха яьлча, Цаген тIа а вийха.

    — Аз-м дийкъад, — аьннад Цагена.

    — Мишта дийкъад? — хаьттад цецваьннача Темара.

    — Хье ца теше, хьаволле, хьажа, — аьнна, из ший коа юкъе а ваьккха, аьннад Цагена:

    — Гой, Темар, ер я хьона дунен юкъ! Хье ца теше, Iодиста пурам а да хьона.

    № 203. СО МАЛУВ?

    — Ер мо турпал кхы хила йиш яц, — яхаш, геттара доккхал деш хиннав АстагIа Темар ший цхьан бIухочох.

    — Хьавола, — аьннад, из кхы лоа ца деннача Цагена, — аз мIарга бетташ-бетташ, из дIарча дукъал дехьа воаккхе, со малув тIаккха?

    № 204. ГОЙТА А ЕЗАЦ

    — Дукха хIама ховш а довзаш а саг ва йоах хьо наха. Из ишта дале, укх са вира мотт Iомабе беза Iа. Цхьаккха хIама а кходергдац аз цу гIулакха, — хьахьийнад цхьан дийнахьа Цаген хьовзаве дагадехача АстагIча Темара.

    - Мегаьд хIаьта, хьона лойя, Iомабергба аз, - аьннад цуниа духьале е лоархIа ца веча Цагена.

    — Ер итт тума ахча а да хьона, цхьа шу ха а я хьона, цхьабакъда Iа из ца дойя, аз хьал-м оллийтаргва хьо! — хьакхайкадаьд Темара.

    — ДегIар хургда-кх укхох, кхы сона дезаш а мича дера ер са кач, — аьнна, вира юхь а лаьца, шорттига цIаволавеннав Цаген.

    Даара а дувхара а вIалла сагота воацаш даьккхад цо из шу. Юххера, шу чакхдоаллача хана, Темара тIавийхав из.

    — Мичай са вир? Мотт Iомабарий Iа цунна? — хаьттад цо Цагенага.

    — Мотт-м кхо кIира а далалехьа, даьра, Iомабаьбар аз цунна, -аьннад Цагена, — цхьабакъда хIанз хьога гойта йиш йолаш яц-кх из.

    — Из фу яхалга да? — аьнна тоссавеннав Темар.

    — Хабарах сов шаьръенна, цо хьох дувцар ла ца могаш, цул совгIа, из наха а дIахазар кхеравенна, аз моцала йийр из! -аьннад Цагена.

    - Аьъ, цун фу дар сох дувца? - хаьттад Темара.

    - "Къиза жIали а", "наьха цIиймерг а", массагIа-массагIа дар уж, наха дIахазача хьона новкъа хургдолаш! — аьннад Цагена.

    — ТIаккха-м бакьахьа йийнай! ДIаяккхалахь, хIаьта-м гойта а езац хьона, — яьхад Темара.

    № 205. ГОВР ХИННАЯЛАРЕ

    Наха вIалла дагадохаргдоацар а де яхаш, цхьацца бахьанаш доахаш, вуташ хиннавац Цаген АстагIча Темара. Сигалара цхьаккха а догIан тIадам ца божаш эттай цхьан шера бIаьсти. Цхьан Iуйранна Цаген ше волча тIа а вийха, аьннад АстагIча Темара:

    - Яа буц йоацаш йисай са говраш. ГIойя, догIа деха вайна Даьлагара.

    — Мегаьд, дехаргда аз, - аьннад Цагена.

    — Тахан-тховсара из ца делхе, кхоана вай вIашагIкхийттача, ховргда-кх хьона, — тIатехад Темара.

    Цу дийнахьа а бус а сигала цхьаккха морх хоаеннаяц Цагена, Кхы де хIама доацаш, сиха ший вира тIа а хайна, лоамма урагIа вахав из. Ши ди а кхо ди а даьннад, догIа ца делхаш.

    ДиълагIча дийнахьа, хьекхаш мух а болаш, тIайоагIаш Iаьржа морхаш хиннай. Сиха лоам чура Iоъара а ваьнна, юртагахьа волавеннав Цаген. ЦIакхачалехьа, догIо вошаваьв из.

    — Аз фу аьннадар хьога, мича хиннав хьо? — тIачайхав цунна Темар.

    — Мишта мича хиннав? Даьлагара догIа деха вахавар-кх, — аьннад Цагена.

    — Мишта дийхар Iа из? Тахан мара хIана делхац ер? — хаьттад Темара.

    — Воддашехьа Бешлоам тIа вахача Села волча кхаьчар со. ДогIа делхийта вайна аьнна, дийхар аз цунга. Са кара дац из, ворхI лоам тIехьашка яхача Хин-Нанилгагара деха хьайна, аьлар цо. ВорхI лоам тIехьашка а ваьнна, Хин-Нанилг йолча кхаьчар со. ДогIа делхийта вайна, аьнна, дийхар аз цунга. Са карадац из, Даьлагара деха хьайна, аьлар цо. ВорхI сигален тIа а ваьнна, Даьлагара дийхар аз. Хьаэца хIаьта дIарча педа чура цхьа ах кад, аьлар цо сога. Из дIавийрзача, аз бIарчча ши кад Iочубоассабир. ХIаьта цу кхаьннена тIакхача кхо ди дийзар сона! Хьайна ма хой хьона, Темар, хьаяр мо са кара цхьа говр хиннаяларе, из-м башха хала хIама а дацар, — яьхад Цагена.

    № 206. ЦАГЕН ЦIаВЕРЗАР

    — Са эскарца хила тоам болаш саг ва хъо, — аьнна, цхьан дийнахьа тIавагIа говр еннай Цагена АстагIча Темара.

    Юртара юрта додаш, нахагара хIамаш йоахаш лийннад цу хана Темара эскар. Из лоа ца луш, цхьан бус, вожаш тхьайса бадача хана, царех ведда кIалхарвала дагадехад Цагена. Цхьабакъда, даггара хьажарах, кхыча говрашта юкъера ший говр яйзаяц цунна.

    — ГIовтталаш, гIовтталаш, го баьб вайна! — цIогIа техад Цагена.

    Сиха товсабенна Темара бIухой, шоай говраш тIа а хайша, дIалилхаб. ХIаьта Цаген, юхейиссача ший говра тIа а хайна, шорттига цIавийрзав.

    № 207. БАЙДДАЧУЛ ТIЕХЬАГIА

    Цаген ший эскарера ведда цIавеналга кастта дIахайнад АстагIча Темара.

    — Аьъ, аз хьона говр а яла, хьох сай доттагIа а лархIа, хIаьта хьо са эскарера удаш-м хургдий-хьогI ер! — аьннад АстагIча Темара.

    — Да хьакхийца воаллалва са, вожаш байддачул тIехьагIа мара со веддавале, — яьхад Цагена.

    № 208. НАБ ЯЙНА

    Ахбийса яьннача хана АстагIа Темар сацача коара вада лаьрхIад Цагена. КоанаIарашка кхаьчача хана соцаваьв из Темара бIухоша.

    - Юха а сох вада-м гIертавацар хьо? Фуд из Iа сийсара леладаьр? — хаьттад Цагенага шоллагIча дийнахьа Iуйранна сомаваьннача АстагIча Темара.

    — Укх коа наб яйиа, из лехаш лелар со-м, — яьхад Цагена.

    № 209. КЪАЙГ

    Цхьан дийиахьа Цаген шийца аькхе вийха хиннав АстагIча Темара. Дикача динашта тIа а багIаш, кийчбенна латташ хиннаб Темара бIухой. Къайг бе а лаьца, вира тIа а хайна, вена хьаэттав Цаген.

    — Iа фу леладу, ва Цаген? — хаьттад Темара. — Къайг а ийца водий аькхе?

    — Водаш хилаций хIаьта? — хаьттад Цагена.

    — Къайго фу лоацаргья? — аьннад Темара.

    — ФуннагIа-м, даьра, лоацаргья, — яьхад Цагена, Темара бIухой болча оагIора бIа а тувсаш. — Сона йовзача къайгаша-м нах а лувц!

    № 210. ПАЧЧАХЬ А ХИЛАЦ

    Цкъа АстагIча Темара уллув а ваьнна, юрта гIолла IовоагIаш хиннав Цаген. Царна духьалвоагIаш хиннав цхьа къоано. Юха а сеца, цунга моаршал хаьттад Цагена.

    — Из фу дар хьа, сона уллувра дIа а ваьнна, юхасацалга? — аьнна, Цагена тIачайхав Темар.

    — Iа а доагIар цунга-м моаршал хатта! — аьннад ше даьчох вIалла а шек воацача Цагена.

    — Аьъ, со малув, из малув?! — кхессад Темара, — Со декхарийла вар цунга моаршал хатта?

    — ХIана вацар хьо декхарийла? — хаьттад Цагена.

    — ХIана вар, алал хIаьта? — аьннад Темара.

    — Из хьаьнала къахьегамхо воландаь вар-кх! — аьннад Цагена.

    — Мегаьд, из къахьегамхо ва, хIаьта со тахан укх ах-дунен доал ду паччахь ва. Малув тхол шиннегIа бехке? — юха а хаьттад Темара.

    — Из ва-кх, — аьннад Цагена.

    — Ай, хIанав из сол а бехкегIа? — кхеташ хиннавац Темар.

    — Хье укх ах-дунен паччахь ва ях Iа. ХIаьта ер деррига дуне а хьаллоаттадераш цу тайпара къахьегамхой ба! Цул совгIа, уж мутIахьа боацачох вIалла паччахь а хилац, — яьхад Цагена.

    № 211. ДОХКА БЕЗАМ ЦА ХИЛЧА

    Ше цхьан шера мел гулдаь дошув цхьан метте лаьттах дIа а делла, каст-кастта из ше долчча долаш дий хьажа водаш хиннав АстагIа Темар.

    "Даьра, из моттиг аьхка а аьхка, цига фу йоал хьажача бакъахьа ма ва со", — аьннад цох дегабуам баьча Цагена. Цхьан бус ваха, дошув хьа а леха, цун меттел боккха кхера а белла, из дIадихьад Цагена.

    ШоллагIча дийнахьа ший дошув доацалга хайнад Темара.

    ЧIоагIа веха хьайзав из.

    — ХIана вехав хьо? Фу халахетар хиннад хьона? — хаьттад Цагена.

    — Лочкъадаь лаьттах делладар аз укх шера айса мел Iоадаь дошув. Из хIанз цхьане дIадихьад, цунна меттел кхертIо а белла, — аьннад Темара.

    — ХIаьта а из дохка безам боацаш хьо хилча, хьона фу башха да Лочкъадаь лаьттах доаллаш дола дошув е цун меттел боалла кхертIо? — яьхад Цагена.

    № 212. К10РДАВАЬВАР СОНА ИЗ

    — Хьал а ма валийталаш, даа а мала а ма лелаш укхунна, -аьнна, боккхача кIоаг чу велла хиннав Цаген, цо дошув лочкъадаьд аьнна, дегабуам баьча АстагIча Темара.

    - Дика болх бергбий аз, Цаген, хьона кхалла хIама лойя? -хаьттад цхьан саго.

    — Бергба, даьра, дукха дика болх-м, — аьннад Цагена.

    — Дика болх бергбий аз, Цаген, муш Iочу а байта, хьо кIоаг чура хьалвоалийте? — хаьттад саго юха а.

    — Бергба, даьра, дика болх-м, — аьннад Цагена. Вокхо кIоаг чура хьалвалийттав из.

    -- Дика болх барий аз, Цаген, хьо хьалвалийта? — юха а хаьттад саго.

    — Баркал хьона, цIаккха а диилургдоацаш гIулакх дир Iа, - аьннад Цагена.

    XI аьта вокхо юха а хаьттад:

    — Дика болх бой аз, Цаген, хIанз хьо дIавохийте?

    - Ва нах! Со вадийта гIерт-кх ер саг! — аьнна, оарц даьккхад из кIордаваьча Цагена.

    Даьннача оарцо шаккхе а дIалаьцав уж.

    - Ишта хьай вада аьттув баьлча, оарц хIана даьккхар Iа? -хаьттад Цагенага цох цецваьннача Темара.

    - Ше даь гIулакх тIехдетташ, кIордаваьвар сона из, - яьхад Цагена.

    № 213. ГIАДАГIАЛГАШ

    Даггара лахарах кхы бахьан а ца корадаь, сийсара гIанахьа даьна биллар Iа сона аьнна, цхьан дийнахьа Цаген хьалъэлла вийта дагадехад цун бегаш кIордабаьча АстагIча Темара.

    — Хьай дале, сиха васкет де! Дуккха а ха яр сона хьо вовза-м, хIаьта а таханалца садийттадар аз хьона, — аьннад Темара.

    - Васкет-м дацар са хьога де, цхьабакъда, Iа дIаэце, тIеххьара цхьа дехар-м дар са! Iайха из кхоачашдергдеце, сога дIа а ма алийталахь, - аъннад Цагена.

    - МалагIа да из? Дош да хьона, моллагIа а хьа цхьа дехар кхоачашде, — аьннад Темара.

    — Бера хана денз фоартах, моллагIа хIама хьокхаелча а, чIоагIа гIадагIилгаш дувлаш ва со, — аьннад Цагена. — Цудухьа, из муш фоартах а ца тохаш, когех тохийгар дехар аз!

    № 214. ДОАКЪОШ ДАР

    МоцагIа-моцагIа хиннад яхаш дувц из. Бувбовла дагадеха хиннад да а нана а денна биссача кхаь вешийна. Ши-ший дезал а болаш бахача вежарашта юкъе цхьатарра дакъа долаш екъа езаш хиннай даьх йиса ткъаь итт газа. Царех иттане яь цхьацца бIийг хиннай, вокха иттане яь шишша бIийг хиннай, кхоалагIча иттане яь кхоккха бIийг хиннай. Цхьаккха газа кIориг ший наьнах а ца къоастаеш, хIаьта хIаранена нийса дакъа а кхоачаргдолаш, екъа езаш хиннай гаьзарий а, цар яь бIийгаш а.

    Даггара уж нийса екъа беннаб вежарий, цхьабакъда цох цхьаккха хIама хулаш хиннадац. ТIаккха уж екъа аьнна дехар де Цаген волча бахаб уж.

    Мишта йийкъай аьнна хетт шоана, новкъостий, Цагена уж гаьзарий?

    — Уж ерригаш а ткъаьи итт газеи кховзткъа бIийги я. Царех шишша бIийг йола итт газа вай воккхагIволча вешийна дIаелча, цунна итт газеи ткъо бIийги кхоач. Кхоккха бIийг йолча гаьзарех пхиппа газеи, цхьацца бIийг йолча гаьзарех пхиппа газеи шоллагIчеи кхоалагIчеи вежарашта юкъе йийкъача, царех хIаранена итт-итт газеи ткъо-ткъо бIийги кхоач. ХIаьта цхьаккха бIийг ший наьнах а яьлац! — яьхад Цагена.

    № 215. ДИЦДЕ Г1ЕРТАЛГА

    Мелла ше къе-миска вале а, цIаккха а сутара-цIаьрмата саг хиннавац Цаген, Дилла а кийча хиннав из кIалвиссачун оагIув хьаллаца, шийга мел дар нахаца декъа. ХIаьта из геттара къавелча а, цунгара ца дийхача Iелуш хиннабац шоаш хIама хьадеш боацаш лелаш бола цун къонгаш. Юххера царна дIадала а, шийна дита а хIама доацаш из виссалга ховшшехьа а, къонгаша ахча дийхад цунгара.

    — ХIанз-м оаш сона хьаделча а мегаргдар, — аьннад из царна дIадала доацаш ше виссар дикка новкъа хиннача Цагена.

    ХIаьта дас из иштта алара а, шоай никь ца хилара а раьзабоацаш, цIен ниI тIа а теха, дIабахаб къонгаш.

    - Из фуд хой хьона, цар согара тахан а тIехьа ахча дехар, вай ниI тIа а теха уж дIабахар? - хаьттад тIаккха Цагена ший сесагага.

    — Хац, — аьннад сесага.

    — Из, даьра, да хьалхагIа аз шоашта мел даьри деннари доаде, дицде гIерталга, — яьхад Цагена. — Сога хIанз из доаиалга ца ховш-м бацар уж.

    № 216. САЛАIА МЕГАЦИЙ АЗ?

    — Волле, хьалгIатта, Цаген, йол хьакха долх вай, — аьннад Цагенага цун дас.

    - Даьра, дади, сийсара сийрда сахиллалца гIанахьа даггара йол хьокхаш ваьлла, вIалла наб-м яьяц аз. Дийнахьа мукъагIа салаIа мегаций аз? — яьхад Цагена.

    № 217. ХЬУЖАРЕ ХИННАР


    Дас хьужаре деша дIавеннав Цаген.

    — Ше даьча къиноех саг бокъонца дег тIара дехкеваьцнавале, къахетаме волча Дала ше аьнна да, гештдергда аз цунна, — яхаш, хьехар деш хиннад молла ший мутаIаламашта.

    Юххера а хьехараш даь ваьнначул тIехьагIа, ше дийцар мутаIаламаша мел дика кхетадаьд хьажа лаьрхIача молла хаьттад Цагенага:

    — Фу де деза, Цаген, Даьла шийна къинтIера ваккхара?

    — Къинош долаш хила веза-кх, — яьхад Цагена. — Уж доацаш хилча-м, къинтIера воалалга а мича хургда цун!

    № 218. КЬОНАХАША-М ИШТТА ЮЪ

    Цхьан дийнахьа Цаген шийца мангал хьакха вигав цун дас. Болх бара башха тIера воаца Цаген кастта мецвеннав со аьнна леткъав. Iохайшаб уж хIама даа.

    — Даьра, воI, хьо мецвеннавале а, кIезига болх-м ба вай баьр, — кхессад шоаш даьчох тоъам ца хетача Цагена дас.

    — Ховргдар хьона, дади, хьо селла воккха а вецаре, со селла зIамига а вецаре, вай мел дукха болх баь хургбар! — аьннад Цагена.

    ХIама а диа, шоаш хьалгIайттача, бокъонца байбенна шоай тIорми зийнача Цагена дас аьннад:

    — Ай, укх чу-м вайна делкъийна яа-хIама а мича йиссар!

    — ХIаьта хьона мишта моттар? - яьхад Цагена. — Къонахаша-м иштта юъ хьона!

    № 219. БIАЬСТИ МИЧА ЯЬННАЙ ВАЙНА

    — Iояккха, воше, кетар, — аьннад цхьан бус Цагена тIанийсбеннача къуша.

    — Аьъ, фуд оаш дувцар? ХIанз а бIаьсти мича яьннай вайна! — яьхад Цагена.

    № 220. ЦАМОГАШ ХИЛАРА БАХЬАН

    Цхьан дийнахьа ший даь-йиша хала цамогаш я аьнна хаза, из йолча вахав Цаген.

    — Даьллахь, Цаген, — аьннад даь-йишас, — Дала харцахьа ма лоархIалда из, соахка наха марха кхоабача хана, цIаьхха чIоагIа хьогьеннаяр со. Цхьа шайтIа болх барий а хац, кхы 1е ца луш, шозза цхьацца чами молаш, шийла морз меннадар аз. Из бахьан дий-хьог 1 сох ер лазар хьарчар?

    Цо дувцачох велавеннача Цагена аьнна хиннад: .— Из бахьан да, даьци, из бахьан, Iа шозза мара ца меннадаь, Ховргдар хьона, Iа хIара денна дIакховдаш хьайна дез-дезар дуаш а молаш а хиннадаларе, хьо цамогаш хинна хургьярий!
    Последний раз редактировалось Ingushgen; 07.05.2015 в 01:50.

  2. 1 пользователь сказал cпасибо Ingushgen за это полезное сообщение:

    Лайсат (09.05.2015)

  3. #12
    Постоялец
    Регистрация
    20.01.2014
    Сообщений
    658
    Поблагодарил(а)
    25
    Получено благодарностей: 288 (сообщений: 191).
    № 221. ЦАГЕНА СЕСАГО АЬННАР

    Ше къе-миска саг хиларах, ший лоалахочун цIенца оагIув а болаш цIа даьд Цагена. Цу чу ваха хайнав из ший сесаг а тIехьа. Вож каст-кастта латкъаш хиннай: "Вай мел дувцар дIа ма хозий цу вай лоалахошта", — яьхаш.

    — Ай, дIаолла хIаьта цу пен тIа вай цаI мара боаца кIувс, — кхессад юххера а из къамаьл кIордадаьча Цагена.

    — ТIаккха-м цар дувцар хьа мича хозаргда сона! — яьхад сесаго.

    № 222. ЦАГЕНА АЬННАР

    - Боккъала, Цаген, ма лела харцахьа. Хьо тахан веннавале а. цхьаь цаI саг воагIаргвац-кх хьа таьзета кодам бе, - аьннад Цагенага цун дас.

    — Эъ, дади, хIана аьлар Iа из? Хьа воI веций со? ВоагIаргва, даьра, со велча-м. Из венна воI мичча бесса хиннавале а, вайна юкъе вахаш вола цун да нахаца гIулакх доагIаш, дика а во а юкъа долаш, Iимерза, дика къонах ва, аьнна шеварг воагIаргва. Цхьабакъда, нагахьа санна хьо кхалхе-м, телхад хьона гIулакх: вай долхе а ца долхе а, вай гIулакх довзаргдолаш цар коа кхы саг а виссавац, аьнна, нах шоай цIагIа Iергба, — яьхад Цагена.

    № 223. ХАОТТАМ ХАР

    — ВанагIа, Цаген, ма тамаш я из: хьона ца ховш-м цIаккха догIа а мича делх вайна. Ма дика хов хьона хаоттам мишта хургба, - аьннад цхьан саго.

    — Хьона а, даьра, ховргдар, со санна анаша хьо хьувзаворе, яьхад Цагена.

    № 224. ЭГГАРА ДУКХАГIа САГОТДЕР

    Цхьан дийнахьа, лазар кхийтта, ше вIалла хьал а 1о а верза ца могаш висарах, шийна лор вехийтав Цагена.

    — Фуд хьа эгтара дукхагIа саготдер? — хаьттад лоро.

    - Са эггара дукхагIа саготдер-м дар а доацар а хьада яха тха сесаг яр, — аьннад Цагена. - Цу лазара дола дарба лохаш со се а таханарча денга ваьннав. ХIаьта аз хьо хьавехийтара бахьан-м из дац: букъа анаш оттарах сона де молха дий хьа?

    № 225. ЦАГЕНА ВЕЛХАР

    — Ма дийна висса везаш хиннавар-кх хьо! Ма тийшаболх ба-кх Iа сона баьр! — яхаш, даггара велхаш лаьттав йоах кашамашка, цхьан чурта дIатIа а вийрза, Цаген.

    — Аьъ, ва Цаген, — аьннад цига нийсвеннача цхьан саго, чурта дIатIа а хьежа, — укхаза дIавелла воаллар-м шун да мичав!

    — Из-м сайна а ховр сона, — яьхад Цагена. — Са сесага хьалха хинна мар воал укхаза. Из шийца йоацаш каша ваха, цо со малагIча денга кхоачаваьв гаций хьона?

    № 226. ДАДЕНА КХЕРАМЕ ЦА ХИЛИЙТА

    — ЗIамига вале а, цхьаккха а хIама а дац-кх хьона, дади. со кхераш, — яхаш, доккхал деш хиннав Цаген ший даьна хьалхашка.

    ХIаьта цхьан бус уж Iобийшачул тIехьагIа, ди а детташ, тIоа а сегаш, цхьа доакъазала санна даггара делха доладеннача догIан татаех кхеравенна, ший метта ура а иккха, да уллача дIатIаведдача Цагена аьннад:

    — ДIаховижал хьай, дади! Хьоца Iовужаргвар со, хьона кхераме ца хилийта.

    № 227. ДАЬВЕШИЙ ХАЧИ

    — Аьъ, ва кIаьнк, фуд Iа леладер? Коа-карта ца хьожаш, хьай даьна-нанна новкъостал ца деш хIана лел хьо? — аьнна, бехк баьккхаб Цагенах цар лоалахочо.

    — ХIанз а зIамига ва со. Ховргда хьона со воккха хилча, — жоп деннад Цагена.

    — Из хьона тIаювха хачи лоаца хIаний хьа? — хаьттад лоалахочо.

    — Тха даьвеший ма йий ер! — яьхад Цагена.

    № 228. УЖ А ДИТА ДIаВАХАВАЛЕ

    — Укх Цагена сийсара бус тIавагIа говр дIаяьккхай-кх согара, - аьнна, кхелахочунга леткъа хиннав, фуннагIа-моллагIа даь а, шийгара наха дIаяьккха говр цхьаннена дIатIайилла дагахьа вола цхьа вIаьхий саг.

    — Бакъдий из, Цаген? — хаьттад кхелахочо.

    — Iа пурам лоре, цхьа хаттар дергдар аз укхунга, тIаккха хьайна ховргдар хьона цо дувцар бакъдий, — жоп деннад Цагена.

    — Де хIаьта хьай хаттар, — аьннад кхелахочо.

    — ХIанз хьайна тIадувха барзкъаш, хьай хаьн улла герз хьайца Дарий хьога? - хаьттад Цагена.

    — Дар, даьра, — аьннад вокхо.

    — ХIаьта хьо санна доастама волча сага уж юхе а дита дIавахавале, из со вац хьона, - яьхад Цагена.

    № 229. ОАРЦ ЦА ДАЬККХА

    Цаген цхьаццадолча лазарашта дарбаш де ховш ва аьнна хаза, цхьан дийнахьа лоамаро венав, ший лазаш йола царг цунга дIаяккхийта дагахьа. Цаген халла ший лаза царгдIаяьккха ваьлча, лоамарочо аьннад:

    — Аз-м хьона, Цаген, совгIата лаьрхIа цхьа туха гали а денадар. - Тух-м Iа ловча ма денадалар, — яьхад Цагена, — цIогIа детташ, укх гонахьара нах оарцагIа иа боахаш Iийна.

    № 230. БАЗАР ТIа МЕЛ ДАР ИЙЦАЧА А...

    — Шийна цхьа совгIат доацаш цIа ма веллахь аьнна, дийхадар сога цу тха цIагIарчо тахан со аравоалаш. Фу эцаргдар-хьогI аз цунна? — хаьттад Цагена базар тIа шийна духьал кхийттача ший лоалахочунга.

    - Ай, цунга шийга дIахоаттаргдар-кх, — аьннад вокхо.

    — Цунна-м аз шийна лаьрхIа укх базар тIа мел дар ийцача а дукха хетаргдацар. Со-м сай таронга хьажжа эца воаллар, — яьхад Цагена.

    № 231. НАГАХЬА САННА ИЗ БАКЪДЕЦАРЕ

    — Хьона-м бокъонца Iовдала йолаш санна ма хетий со, -аьнна, леткъай цхьан дийнахьа Цагенага цун сесаг.

    — Э-э, даьллахь, ма чIоагIа гIадгIоргвар-кх со, нагахьа санна из бакъдецаре, — яьхад Цагена.

    № 232. ТАМАШ Я-КХ ДАРБА ХУЛЕ

    - Дикка могаш воацаш вале а, бIарччача дийнахьа говро санна болх бу аз, садовлехьа вир санна кIаьдлу со, сайранна берзо санна хIама дуъ аз, бийсанна дIаоагIораваьнна валалехьа чаво санна наб ю аз, — яьхад Цаген волча шийна дарба хатта венача цхьан саго.

    — Тамаш я-кх аз даьчох хьона дарба хуле, — аьннад Цагена, -хьона везар-м хьайбай лор ма вий.

    № 233. ЦАР ОАСАР ДОЙ А

    Каст-кастта Цагена хьажкIаш дIайийнача беша чулелхаш хиннад цун лоалахой доахан.

    — Боккъала а уж шоай доахан дIадехкадалара оаш, са беш-м хIалакьяь даьннад уж, — кадав ший лоалахочунга из гIулакх кIордадаь Цаген.

    — Ай, ва Цаген, цар-м цу хьа беша дIайийнача хьажкIашта юкье яьнна буц мара мича юъ! - аьннад лоалахочо.

    — Даьллахь, цу шоай биъэ а когех целаш а дехка, цар оасар дой а, шоай коа совцаделахь уж! — яьхад Цагена.

    № 234. ВЕЦАРЕ БАКЪАХЬА-М ВАР

    Нах а ма ухий къоалагIа аьнна, цхьан дийнахьа къоала ваха лаьрхIад Цагена а. Хур хургда-кх укхох аьнна, ваха ший шучан цIагIа чуваьннав из. Дик-дикагIйола хIамаш гулъеш из воаллача хана тIакхаьчав цунна цIенда.

    — Аьъ, Цаген, хьо веций из? ХIанз фу леладу Iа? — хаьттад цецваьннача фусамдас.

    — Ва-м со вар из, цхьабакъда вецаре бакъахьа-м вар, — яьхад Цагена.

    № 235. БИЪ БОАЛЛА ГОВР САННА

    Ший доттагIчунца БаIдалца, хIара денна хIана дац аьнна, хьунагIара дахча кхухьаш хиннад Цагена. Шоаш Iурре цIагIара арабоалача хана, хIаране шо-шоай цIагIара яа-мала хIама эцаш хиннай цар. Цкъа цхьан дийнахьа Цагена сесаго царна кхачанна лаьрхIа тIорме чу еллай дика кхерза бIарчча гIаж. ХьунагIа хьал а кхачалехьа мецвеннача Цагена цу гIажа гIогI диад.

    — Аьъ, укх шун гIажа-м цаI мара гIогI мичад! — цецваьннав шоаш хIама даа аьнна Iохайшача БаIдал.

    — Тха гIажий-м из цхьацца мара хила а хилац! Из бакъдолга-м хьайна а гургда хьона, вай цIакхаьчача, — аьннад Цагена.

    Кхы йист ца хулаш хIама диад цар.

    — ДIахьажал хIанз хье. Сох мича тешар хьо. Массаб цар ког? — аьннад Цагена, шоаш цIакхаьчача, шийлача хи чура хьал а яьнна, Цхьацца ког хьал а эза латташ йолча шоай гIажашта пIелг дIатIа а хьекха.

    — Ай, хьона-м сох бокъонца Iовдала саг ма хетий. Из фуд. цхьацца мара ког бац яхалга? - кхессад БаIдала, Цагена гIажаш латтача оагIорахьа гIадж а лостаяь.

    ХIаьта вожаш сиха дIай-хьай яйддий.

    - Из-м вIалла тамашне хIама а дац. Иштта гIадж лостайича-м, хьо хье а, даьра, водаргвар, шиъ хац сона, биъ ког боалла говр санна! — яьхад хIаьта а къарлуш воацача Цагена.

    № 236. ШИ ПУНТ А ХУРГЬЯ!

    — Хьа даи вошеи валла хьакхийца! Iехаванза цхьаккха а саг дIавохийтаргволаш вий-хьогI хьо-м? Укх чу-м хургьяц пунт туха! — яхаш, лийннав Цаген тух дохка базар тIа венача цхьан сагага.

    Тух а ийца, из ги а делла цIаводаш, ше дикка кIаьдвеннача хана, гали лаьтта Iо а оттадаь, салаIа Iохайнав из. ТIаккха ше-шийца дага а ваьнна, тIатехад цо:

    — Хетарах, вIалла а ца боагIаш биллар-кх аз цу сага даьнеи вешийнеи. Ма ца дезаш тIаийцар-кх аз из къа сайна. Укх чу-м цхьа пунт хинна а Iергьий-хьогI?

    Юххера а, ше цIакхача дукха гаьна воацача хана, сов чIоагIа кIаьдваларах уралатта а ца могача Цагена, "лап", аьнна ги доалла гали лаьтта 1о а кхесса, аьннад:

    - Валлахьий даьра, со-м хIаьтте а Iехаваьвацар цо, хетарах аз из-м Iехаваьв. Укх чу-м, дIакхессача а, ши пунт хургья!

    № 237. УЙЛА ЕШ ХИЛАЛАХЬ

    Кхыча юрта нийсвеннав Цаген. Бийса мичахьа йоаккхаргьярхьогI аз аьнна, уйла яьчул тIехьагIа, дагадехад цунна цу юрта ший цхьа гаргара саг вахаш хилар.

    — Из волча со воде-м, бийса яккхарал совгIа, дикахьегарг а ма дий аз, - аьнна, ше-шийца дага а ваьнна, волавенна цун коа-наIарга а кхаьча: "ЦIагIа дий шо?" — аьнна, цар коа чуваьннав Цаген.

    Корах чухьажача цхьаь йоккха гIаж юаш вагIа цIенда бIарга-вайнав цунна.

    — Даьра, да цIагIа-м. Марша воагIалва! Хьаволле, чувала, -аьнна духьал а вена, Цаген кхыча цIагIа чуваьккхав цIендас.

    ХIанз-хIанз пхьера лаьрхIа мерза-хьаьна яа-мала хIама ма оттаергйий сона аюсар яхаш вагIача Цагена, юххера а фусамнанас хьалхашка енар берхIала яьлла кIолди сискали мара хиннаяц.

    Бийса дикка кIоаргьяллалца иллав из наб хьа ца кхеташ, пар ше ца лархIар новкъа долаш. Юххера а Цагена лаьрхIад, фуннагIа даь а, царна бекхам бе аьнна. Iуйранна уж гIовтталехьа хьал а гIаьтта, фусамдаьша шийх дIалочкъаяь гIаж ший талса чу а елла, новкъа вала кийчвеннав из.

    — Аьъ, гIоргвац-кх, даьра, Iуйранна хIама а ца кхоаллаш-м. ХIанз сесаго яа дика хIама кийчъергья вайна. Фу бахьан да хьо ишта сихвалар? - аьннад Цаген дIаваха воаллалга хайнача фусамдас.

    — Хьона-м дагадоагIа а хургдац из. Вай зIамига бераш дар цу замах. Бартбосера яьнна гIажаш Ангуште гIолла дIаухар цу хана. ХIанз уж мичахьа гIолла ух хой хьона? - хаьттад Цагена.

    — Аз-м вIалла теркала а даьдац из хIама, — аьннад кертах наб ялларах цо из хIана хетт кхета ца деча фусамдас.

    - Мегаьд хIаьта, со-м юха а воагIаргва шунцига. Цу гIулакхах уйла еш хилалахь, — хьехар деш мо йист а хинна, ший талс кач а элла, цIенгахьа волавеннав Цаген.

    № 238. ДУЛХ ДАА МЕГАРГДЕЦАРИЙ

    — ЦIаккха ер къел тIера ца йоалаш, вIалла а сайна тIера сагIа де йиш йоацаш укх ден тIа эттав со. Цхьабакъда, се валалехьа, из вай коа лела, хIаьтте а цаI мара боаца устагIа бе а бийна, наха сагIийна Iа дIабийкъача бакъахьа хетар сона, - аьннад Цагенага халача лазаро кIалвитача цун дас.

    — Мегаьд, дади, со раьза ва Iа дувцачунна. ЦаI да аз ца кхетадеш: мишта бийкъача бакъахьа ба вай из устагIа: бIаьхийча наха бекъача тайпара е къеча наха бекъача тайпара? — хаьттад Цагена.

    — Со-м мича кхет Iа дувцачох. Фу яхалга да хьа из? — аьннад Цагенага дас.

    — Из, даьра, да бIаьхийча наха, дулх шоашта а дитийя, кортеи, когаши, накхеи моллана а дахьийтийя, чураш вай санна болча къеча наха дIаекъ яхалга. ХIаьта къеча наха сагIа деш-м, доккхала санна, шоашта чураш мара мича ют. Цкъа мукъагIа вай а мегаргдецарий, ва дади, дулх даа? — яьхад Цагена.

    № 239. ДАЬНА ЧУРТ ДОГIАР

    Веннача ший даьна дика а во а, цхьаккха а чурт оттаде аьттув боацаш, чIоагIа юхьIаьржъенна лелаш хиннав Цаген, Юххера а цунна дагадехад шоай юртарча цхьан вIаьхийча саго ший даьна оттадаь чурт, оззадаь хьа а даьккха, ший даь боарза тIа оттаде.

    ХIаьта цхьан бус из гIулакх халла ше чакхдаьккхачул тIехьагIа цо аьннад:

    - Ва дади, чурт чурт а да ер аз хьона дегIар. Цхьабакъда, ер санна дола чурт кхы хьона Iалашде са торо йоацалга ма хой хьона. Цудухьа, цу кIал хьайца боахкачар додадергдоацаш, Iайха лорадергда-кх Iа ер. Вешта, укх лаьтта гIолла дIалелачарга ер дIа а дахьийта, юхьIаьржа ца отта дош-м аз лу хьона!

    № 240. ХЬАЙНА ГАЦИЙ ХЬОНА?

    - Аьъ, Цаген, хьона-м хIанз, со-м хац сона, тха коа-карта мел вар велча а халахетаргдарий-хьогI? — хаьттад цхьан дийнахьа эгIазвахача Цагена ший сесага даьна буллаш дIахазача цун уствошас.

    — Хетаргдацар, — аьннад къамаьл юхадерзаде йиш йоацаш виссача Цагена.

    - ХIанад хьа из? Фу даьд оаха хьона? — хаьттад ше из волча нийсваларах а дехкеваьннача уствошас.

    — ЦIаккха а укх шун йишийна со вахавалар аьнна хийттадоацандаь да-кх! — эккхийтад Цагена.

    — Аьъ, вахаш веций хьо? — хаьттад цо дувцачох цецваьннача уствошас.

    — Вац, хьа а са а даьсара, — яьхад Цагена, — из шун йиша аз йоалаяьча дийнахьа денз-м! Хьайна гаций хьона, духхьал ший мекъал бахьан долаш, кхыметтале тахан а укхо со хьайна хьалхашка мел юхьIаьржа оттавир?
    Последний раз редактировалось Ingushgen; 06.05.2015 в 01:38.

  4. 1 пользователь сказал cпасибо Ingushgen за это полезное сообщение:

    Лайсат (09.05.2015)

  5. #13
    Постоялец
    Регистрация
    20.01.2014
    Сообщений
    658
    Поблагодарил(а)
    25
    Получено благодарностей: 288 (сообщений: 191).
    № 241. ВОВЗАШЕХЬА

    Ворда тIа а вагIаш хьавоагIача Цагена бIаргавайнав шоай юртара цхьа во саг. Цо, тIахоаве со яххаше а, говра шод теха, тIехьваьннав из.

    —Ай, хIана дир Iа из? Из ца вовзаш вахар хьо? Сабар хIана динзар Iа? - хаьттад из дIахайнача наха.

    — ВаллахIий, ваханзар ца вовзаш-м, Сона санна шоана а из вовзаре, ворда тIа хIана хоаваьвац яхаш оаш хеттарг а ма дацар, -яьхад Цагена.

    № 242. КАД КОРАБАГIАЦ-КХ

    — Волле, кIаьнк, лоалахошкара цхьа шурий кад беха вайна, — аьнна вахийта хиннав Цаген цун нанас.

    Бийса баьде а йолаш, шура яхьаш юхавоагIача хана, ког дIакхийтта, цIаьхха кад бера Iобежаб Цагена.

    — Аьъ, шура Iояхийтар-кх Iа! — аьннад, тата хаза, гIулакх кхетадаьча нанас.

    — Шура-м яхийтаяцар аз, кад корабагIац-кх! — яьхад, даггара лаьтта кулгаш хьекхарах из кора ца боагIаш хьувзача Цагена.

    № 243. ЮХЕ МЕЛ ДИССАРАШ

    — Каьхата йоазув деша хой хьона? — хаьттад Цагенага.

    - Гегтара дика хов, - аьннад Цагена.

    - ХIаьта алиф яхача алапа тIехьа малагIа алап доагIа? - Юхе мел диссараш доагIа-кх! — яьхад Цагена.

    № 244. БАГЕ-М ЕЗАЦ ХЬОНА?

    ГIаьле увзаш латташ хиннав Цаген.

    — ГIаьле йий хьога? — хаьттад цунга хьатIавенача лоалахочо.

    — Я, хьайна гаций хьона са бага йоаллар? — аьннад Цагена.

    — Аз-м кхы йий хьога ях? — аьннад вокхо.

    —Я, хIана ях Iа? — аьннад Цагена.

    — Сона а ял цаI, аз а озаргьяр, — йийхай лоалахочо.

    — ХIахьий, дIаоза хIаьта, — аьнна, Цагена дIакховдаяьй цунна гIаьле.

    — ХIаьта тов а ял, — аьннад вокхо.

    — Даьллахь, новкъост, из оза баге-м езац хьона? — яьхад цунна эгIазвахача Цагена.

    № 245. 10ВДАЛА-М ВАЦАР

    — Даьллахь, Цаген, ма иман доацаш саг хиннав хьо, хьо ишта ва моттацар сона! - аьнна, бехк баьккхаб пхьегIа тIа нах гулбеннача хана, фуннагIа даь а Цаген царна юкъе юхьIаьржа оттаве дагахьа волча цхьан саго.

    - Фу хиннад цигача, воше? — цецваьннав Цаген.

    — Сийсара корах чу а ваьнна, са ахчан тIера итт тума дихьад-кх Iа! - аьннад вокхо.

    - Деррига-м дихьадац? — хаьттад Цагена.

    — А, а, итт тума мара дихьадац!

    — ХIаьта аз дихьадац хьона из хьа ахча, — аьннад Цагена. — Итт тума а дихьа, вож хьона диттал Iовдала-м вацар хьона со!

    № 246. ЦIАЬРМАТАЛ

    Цхьан дийнахьа лоамара доагIача сихача хи чу а ваха, цо бартал ветташ, Iохьош хиннав цхьа цIаьрмата саг. Дуккха нах оарцагIбаьннаб из хьаваккха. "Кулг хьакховдаде!" — аьлча, ше хиво даькъазваьккха Iохьошше, вож из кхоачашдеш хиннавац.

    — Ше дала кхеллача денз хIама дIакхувдаде Iема саг вац шоана из, шийга хьакхувдадайта мара. Шоай кулг дIакховдаде оаш, тIаккха ховргда шоана! — аьннад цигта тIанийсвеннача Цагена.

    ТIаккха гулбенначарех цхьанне "хIахьий!", аьнна, шийга кулг дIакховдадича, тIакхийтта из дIалаьца хиннад вокхо.

    № 247. БЕ-БАШХА

    Цхьан аьлан чулатташ хиннав Цагени цхьаькха цхьа лоамарои. Деш дола гIулакх цаI хйннадале а, аьлас Цагена луш бола мах шозза дукхагIа хиннаб.

    — ХIанад хьа из ишта? — аьнна. цкъа а шозза а хаьттад шоллагIчо.

    — Хьайна хаций хьона? — оалаш хиннад аьлас.

    — Воллел, дIа болха говрабаьреш малаш ба хьажал, — аьннад цкъа цун хаттараш кIордадаьча аьлас.

    Сиха говра нувр а тилла вахача вокхо жоп денад: "Черсий аьлий да тхо, йоахар цар!" — аьнна.

    — Мича болхар уж, мичара боагIар уж? Масса вар уж? ТIадувха барзкъа, тIема гIирс мишта бар цар? - яхаш, аьлас шийга хаттараш дича, цхьаккха жоп дала мегаьдац вокхунна.

    — ТIаккха волле хIаьта Цаген хьавеха! - аьннад аьлас. Из а вахийтав цо. хьалхарчунна санна декхар а оттадаь.

    Сиха вахача Цагена, царна тIехьа а кхийна, салам а денна, моаршал а хаьтта, дахар-денар а дийца юхавена, вож ший новкъост юхе а лагташ, аьлас мел деннача хаттара лерттIа жоп деннад.

    — ХIанз хой хьона, аз укхун ахча совгIа хIана тел? яьчад аьлас.

    № 248. СО ВОВЗАЦИЙ ХЬОНА?

    Ший беша дIайийнача ябакхашта оасар деш воаллаш хиннав Цаген.

    — Уж фуй хьа, ва Цаген, цу беша яьннараш? - хаьттад из бегваккха дагахьа юхе гIолла тIехьвоалаш ябакхий бурилгаш бIарга-яйнача лоамарочо.

    — Фуаш да, фуаш! МоллагIдола фуш а доацаш, цхьан-шин кIира уж кIала а дехка, цар тIа ваьгIача, вира кIоригаш хулаш дола фуаш да! — жоп деннад, из Iеха а ваь, цунга оасар дайта дагадехача Цагена.

    — Сона дал царех цаI, — дийхад лоамарочо.

    — Тахан сарралца Iа соца оасар дойя лургда-кх, — аьннад Цагена.

    Дика ший дог Iаббалца болх а байта, тIаккха хьаяьккха цхьа -ябакх а енна дIавахийтав из Цагена. Цхьан-шин кIира из кIала а йилла, цу тIа ваьгIав лоамаро. ВIалла белгало йоалаш хиннаяц. Кхы а ваьгIав. Цул тIехьагIа ходеннад цунна ябакх талхаш латталга. Циггача, эгIаз а ваха, лакхача гув тIара чуяхийтай ио из. ХIаьта гувна кIал баьца юкъе ягIаш хиннай цхьа йоккха пхьагал. Кхераенна из, дIаиккха хьунагIа еддай.

    — Ай, со вовзаций хьона? Хьа да ма вий со, - яхаш, из вира кIориг я мотташ, цунна тIехьаиддав йоах Iовдала лоамаро.

    № 249. ПХИЙТТА ШУ

    Ший новкъосга саг йоалае ваха хиннав Цаген. ШагIара ара а яьнна, хьалха Цагена новкъостага ше аьннача метте хьаенай йоI. Геттара сиха доагIача хил дехьа бовла безаш хиннаб уж. Новкъоста тоам хилийтара, ший ги а елла, йоI дехьаяъккхай Цагена.

    Даьшца тоам а баь, из шийна дукхаезарах, цунна мел ловр кхоачаш а деш вахаш хиннав Цагена новкъост. Тоъал ха яьннача хана Цагенаца шун тIа вагIаш, цун новкъосто бегаш беш аьннад:

    - ДагадоагIий хьона, Цаген, ер хьа ги мишта йоаллар?

    - Са ги-м цкъа мара яьллаяцар ер, — яьхад Цагена, — цхьабакъда ер хьа гира Iо ца йоала-м пхийтта шу а да!

    № 250. ТАЛХА ХIаМА-М ДАЦ

    Ший лоалахо волча хьоашалгIа ваха хиннав Цаген, Вокхо везваь, воаккхийваь, магIаваьккха Iохоаваь, котамаш а йоаяь, эзди гIулакх даьд. Цаген дика дулх диа ваьлча, дилла йотта кад а ийца, яй болча дIатIаяхай лоалахочун йиша Тоита.

    - Тоита! - аьнна, цхьа хIама ала дагахьа цу ханна ший йиший цIи яьккхай лоалахочо.

    - Ай, хIана тоийт из? - яьхад Цагена, - ДукхагIа йотта Iа! Сона хетарах, цох талха хIама-м дац вай!

    № 251. IЕРШИНГ ДАЬЛЧА

    — Вахалва хьо, — аьннад Цагена, ший новкъостага БаIдалага Iершинг даьлча.

    — Хьо а вахалва, хьа даь цIагIа мел вар а вахалва! Вешта хьа, Цаген, фу гIулакх да са вахарца? - жоп деннад цхьан хIаманна эгIазвахача вокхо.

    — Айя, цу тIа даьннадале-м, хьай дас а, хьай даьдас а вугалва хьо! Аз-м, хьайна лойя, мара аьннадацар! — яьхад Цагена.

    № 252. ЦАГЕНА НУСКАЛ

    — Оасар ца деш йовш латт-кх из вай беш, - аьннад Цагена цхьан дийнахьа ше керда драладаьча нускалга.

    — Вай шиъ оттарах-м укх кIирагIа а мича даргда из. Вай етт дIа а бийна. белхий бича бакъахьа бар вай, - аьнна, хьехар даьд нускало.

    — Мегаьд, етт бийна белхий-м бергбар вай, тIаккха цул тIехьагIа диса дулх мича хьоргда вай? - хаьттад Цагена.

    - Тух а теха, докъадергда-кх, Iай дуаргдолаш, — аьннад нускало.

    - Из а мегаргдолаш да. ХIаьта мел тух тоъаргда мотт хьона цу гIулакха? — хаьттад Цагена.

    — Цхьа пунт хилча тоъаргда мотт сона-м! - аьннад вокхо.

    Из кхетам болча сагаца ше воахалургвоацалга кхетадаьча Цагена, кастта цIадахийтад йоах ший нускал.

    № 253. ЦАГЕНА САГ ЙОАЛАЯР

    Кхаь денни кхаь бусси шийга йоагIаргья аьннача йоIа цIенна гонахьа лийннав Цаген, Д Iатехкача, иштта йоIо йоагIаргья аьнна кхы а шиъ хиннав цIен гонахьа лелаш. Цар леладечох шекваьнна, топ бе а елла, араваьннав цIенда.

    — Малаш да шо, сенна лел шо са цIенна гонахьа? — хаьттад цо царга.

    — Со -м Цаген ва, бехк ма баккхалахь сох, — аьннад шортгига цунна дIатIавахача Цагена. - Цу дIа хьона а гуш дIавийрза водача цхьаннегеи, дIа дIаэтта латтача шоллагIчунгеи, кхоалагIа согеи - цхьатарра кхаьннега йоагIаргья ше аьнна, хьа йоIо тахан кхозлагIа ха йиллаяр тхона. Цунга хьежаш лелар тхо-м.

    Цагенага, Iа уккхаза сабарделахь, аьнна, юхавийрза ший цIагIа чувахав иIенда.

    - Бакъдий из, йоагIаргья со аьнна, Iа наха кхозлагIа ха йиллалга? — хаьттад цо ший йоIага.

    - Бакъда из, царех сайна елар духьа даьдар аз из, — аьннад йоIо, чIоагIа еха ше хьайзаяле а.

    - Йолле хIаьта, сиха Цагенага дIагIо, - аьннад дас. Иштта саг йоалаяьй Цагена.

    № 254. ГАРГАЛОЛ

    Ший даьвеший виIий коа лелача жена юкъера устагIа а бийна, Дика дулх а кхехкадайта, дикахьегаш вагIаш хиннав Цаген. Ший устагIа байналга гучадаьнна вена Цаген волча чуваьннав даьвеший воI.

    - Аьъ, хьо хиннав-кх са устагIа бигар? ХIана лелабу Iа ер тийшаболх? Iа из дергда мотташ вацар со, — аьннад цо Цагенага.

    — Малув из хьа устагIа биIар? - хаьтIад Цагена.

    — Хьо ва-кх! - аьннад вокхо.

    — ХIаьта со малув? - хаьтгад Цагена.

    — Са даьвеший воI ва-кх! - аьннад вокхо.

    - ТIаккха хьо малув? - хаьттад Цагена.

    - Хьа даьвеший воI ва-кх! - аьннад вокхо.

    - ХIа-хIа хIаьта, циггача сацийтаяахь из! - яьхад Цагена. ХIанз хьайна дезе, дулх даа, ца дезе - лалла. Иззал а вай гаргалол еце, вира цIоган кIала йоаллийла из!

    № 255. МАХ А ДIАЛУ АЗ

    Ше устцIаьшка водача хана ший даьвеший коа лелача женах усгаI Iа бигаб Цагена. Тахкарах кхы цун лар кора а ца яь, оакхал даьчунна итт тума ахча лургда аз аьнна, кхайкадаьд довна дас.

    - Хьайна оакхал даьчунна итт тума лургда аьнна кхайкадаьдим Iа? - хаьттад шоллагIча дийнахьа из волча вахача Цагена.

    — Кхайкадаьд, — аьнна, тешал даьд вокхо.

    - Оакхал даьр нахал а воаккхаргвац, кьоал даьчунна зулам а дергдац аьнна Iа дув буэ, из-м аз хIанз а дIавувцаргва хьона, -аьннад Цагена.

    ДIавеннача Цагена даьвошас дув биаб.

    - Хьада хIаьта Iайха дилла ил тума, — кулг дIакховдадаьд Цагена, - Наьха саг юкъе а воацаш, хьа устагIа сай устцIаьшка бигар со ва. Цу тIа цох боагIа ах мах аз дIа а лу хьона, - аьнна, цо шийга хьакховдадаь ах ахча юха а денна, наIаргахьа волавеннав йоах Цаген.

    № 256. ЦАГЕНА КЪЕЛ ТАКХАР

    Малхал а хозагIа хиннай. йоах, Цагена сесаг. Шоай цIагIа цхьацца эшар-доацар дагадехача, Цагена къела, мискала дика раьзайоацаш, цхьаица уйлаш е яьннаи из, Из хоаденнача Цагена ше цIагIара аравоалача хана: "Ва Даьла, кхалсага балех лоравелахь, со", - оалаш хиннад.

    - Фу кхалсага бала ба укхо бушшр? Ер-м, къел кIорда а яь. ший сесаI едда дIаяхар кхераш бокъонца халча эттав мотт сона, -аьнна меттад, массайттаза а Цагена уж дешаш оалаш хазача, наха зуламаш деш, тийшача балхах дикка боахам Iалашбаь вахаш вол ча Цагена лоалахочоа.

    Ше вIаьхий саг хиларга хьажжа, фуннагIа даь Цагена сесаг шийна йоалае лаьрхIад цо.

    — Фу йоахар кьога цу вай лоалахочо? - хаьттад, цкьа а шозза а яхар мо из ший сесагаца къамаьл тасса гIерталга зийнача Цагена.

    — ЧIоагIа къел я оаш ловр, из бахьан долаш чIоагIа къахет сона хьох! Цунгара хьа а яьнна, сога хьо йоагIаре, ког лаьттах ца кхетийгаш лелаергьяр аз хьо, бала боацаш ха йоаккхаргьяр вай, йоах-кх, — дIадийцад сесаго Цагенага.

    — Цо санна тийшаболх лелабеш хилча, къел такха вIалла а халадоацалга-м аз хойтаргда цунна, хьо раьза яле, - аьннад Цагена.

    — Раьза я со, - аьннад сесаго.

    — Кхоана Iурра ворда дIа а ежа со коара араваьлча, хIанз кьамаьл дергда вай аьле, вайцига чувехалахь из, - аьннад Цагена.

    Цаген коара ара ма ваьллинге а, хьагучаваьннав цун лоалахо. Юха а цо ший къамаьл доладича, "Мегаьд, чувола хIаьта, цхьа соцам бергба вай", - аьннад Цагена сесага.

    Дикка цар къамаьл хоттаденна хургла-кх аьнна хеттача хана, ший вордаца юха а коа венав Цаген.

    — ХIанз фу дергда аз? Сий ма дайрий са, цIи яла са кертах! - аьнна хьайзай Цагена сесаг.

    — ХIаьта аз фу де доагIа? - корзагIваьннав лоалахо а.

    — Iочувала дIа латтача тIоаргаца чу, даьсса да хьона из! -аьннад Цагеиа сесаго.

    — Ай, Дала дIа ма яккха хьо, со вай тIоаргац дохка базар тIа водалга хацарий хьона? Из хьатIа а ца оттадеш вахийта ма хиннавий Iа-м со, - яхаш, яппараш еш чуваьннав Цаген.

    — Цхьа уйла дIаяха йицъеннаяр со. Из-м башха хIама а дацар, хIанз хьалтIаоттадергда вай, - аьннад сесаго.

    — Йолле, хIанз цун вежарий болча а гIойя, гIулакх долчча тайпара дIадувца, - аьнна, сесага хьехар а даь. тIоаргац ворда тIа а оттадаь, базаргахьа волавеннав Цаген.

    — Са мар цIагIа воацаш, соца зоахалол дувца венавар шун воша. ЦIаьхха мар цIа а вена, цох лочкъаваь, аз тхоай тIоаргаца чу веллавар из. ХIаьта хIанз, из тIоаргац ворда тIа а оттадаь, базар тIа дохкаргда аз аьнна вахав са мар. Шоашта моге, шоай саг мукъаваккха, — аьннад Цагена сесаго лоалахочун вежарий болча а яха.

    Из дIахазача, сиха говраш тIа а хайша, базар тIа бахаб Цагена Лоалахочун вежарий. ТIаухача нахаца тIоаргацах мах беш хиннав Цаген, Мах дукха хиларах, цец а бувлаш, дIаухаш хиннаб уж.

    - Фу дех Iа, Цаген, укх тIоаргацах? — хаьттад вежараша а.

    - Кхо бIаь тума дех аз, - аьннад Цагена.

    - Аьъ, тIоаргацах бехаш а хулий из мах? - цецбаьннаб вожаш.

    - Ер-м геттара дика тIоарган да, - аьннад Цагена. - Гой, чIега а уллаш, дIоагIа киса а доаллаш, чухьнахьара кхы а дикагIа а долаш. Шоаш ца теше, чухьажа а мегаргда шоана!

    - А, хьажац тхо, дика тIоаргац да, иштта а эцаргда оаха, аьнна, тIоаргац а йица цIабахаб вежарий.

    Из бахьан долаш дикка хьал гоаденнад Цагена. ХIаьта кастга юха а ше коара аравоалаш, ва Даьла, кхалсага балех лоравелахь со. Цагена оалаш дола дешаш дIахаза, амин. Везаи Даьла, яьхад Цагена лоалахочо.

    № 257. ХЬАННА ХОВРГДА?

    Дахчан Iаг эца дагахьа базар тIа ваха хиннав Цаген. Даггара дIа а хьа а хьажача, кхы мегаргболаш Iаг а ца корабаь, Цагена аьннад:

    — Аьъ, ма чIоагIа дакъа дайр акхар тахан!

    - Iагаш во да оалар-м, уж хьаде ховш хила веза! — Iоттар яьй цхьан базархочо.

    — Со дала кхеллача хана денз дхьаь цаI фуъ даьдац аз, — аьннад Цагена, — хIаьта а дика кхерза фуаш даа сол дикагIа хьанна ховргда?

    № 258. ХIАНЗ МАССАНЕНА А ХОЙ ШОАНА?

    — Бе безаш чIоагIа лоархIаме хоам ба са! - аьнна, юрта мел вола саг гулвайта хиннав Цагена ший коа.

    Дукха лаьтта уж кIаьдбенна а ма хургбий аьнна шийна хетача хана, ше ийца керда барзкъаш тIа а дийха, араваьннав из.

    - Укх зипа кочахи хачехи бIарчча дошо тума деннад-кх аз! -аьннад цо.

    — Дика болх баьб-кх денна. Вешта селлара нах вIашагIтохар фуд хьа? — яхаш, раьзабоацаш хьайзаб юргхой.

    — Аьъ, фуд хаций шоана? — яьхад Цагена. — Акхарех фу деннал яхаш шуга хIаранега ца хеттийта гулдаъд-кх! ХIанз массанена хой шоана?

    № 259. ЮАШ А МОЛАШ А ЕЦЕ

    Ворда эца дагахьа базар тIа вахачара, сакъийрда, деррига ахча дехка, ворда а йоацаш цIавенав Цаген.

    — Ай, ва къонах, ворда эианзарий Iа? Мичай хьа ворда? -хаьттад сесаго.

    — Аз йиар из, — аьннад Цагена.

    — Хьаьрваьннав хьо, юаш хулий ворда? — цецъяьннай сесаг.

    — ХIаьта аз мелар из, - аьннад Цагена.

    — Молаш а хилац! тохаеннай вож.

    — Юаш а молаш а ца хуле. из ворда а хиннаяи хьона! — яьхад догдика хиннача Цагена.

    № 260. ГОТТА ДУНЕ

    Цхьан Iуйранна Цаген хьалгIеттача, боацаш хиннаб цун цаI мара боаца етт. ДIаведача а хьаведача а, етт корабоагIаш хиннабац. КIира а даьннад, ши кIира а даьннад, бакъда етт. хи чу баха-ча санна, байна дIабаьннаб.

    — Сабар а къайла ма бахабий, аз а лочкъабергба-кх сайна цхьанне етт, - аьнна, чIоагIо а яь, ваха наьха етт лочкъабаьб Цагена. Из кхоачаш коа чу а валалехь, баьхкка хьаэйттача Iатта даьша, Цагена дикка таIазар а даь, шоай етт цIабигаб.

    Цхьа ха яьннача гIолла меттавенача Цагена аьннад:

    — Из са етт лочкъабаьчоа ма доккха а да хьо. дуне, хIаьта аз лочкъабича ма готта а хилар хьо.
    Последний раз редактировалось Ingushgen; 06.05.2015 в 01:42.

  6. 1 пользователь сказал cпасибо Ingushgen за это полезное сообщение:

    Лайсат (09.05.2015)

  7. #14
    Постоялец
    Регистрация
    20.01.2014
    Сообщений
    658
    Поблагодарил(а)
    25
    Получено благодарностей: 288 (сообщений: 191).
    № 261. ХАЦИЙ ХЬОНА?

    Цхьаннахьара цхьа харбаз а кораяь, из юаш вагIаш хиннав Цаген.

    — Сога а яийта из харбаз, — аьнна дийхад циггача тIакхаьчача Цхьан саго.

    — Сога-м яц харбаз, — аьннад Цагена.

    — Мишта яц, Iа юар фуй? - хаьттад вокхо.

    — ВанагIа, яц яхалга фуд хаций хьона, воше? — яьхад Цагена.

    № 262. БАЬССА КОРТА

    .....Аьъ, Цаген, ма къаракъ а да Iа сона моладаьр. Укхо-м бокьонца хьоа ма толхабой! - аьннад цхьан саго.

    - Ший цхьа белгало йолаш да из, -- кхессад Цагена. Из фу белгало я? - кхийттавац вож.

    Дилла а яьсса моттиг лохаш да из, - аьннад Цагена. - Из хья корга баьсса болга цунна а хайнад-кх!

    № 263. КЪАЙЛЕ


    - Дикача къонахчоа а дика лоралургйоацаш цхьа къайлс я, аьннад Цагена.

    - Из фу къайле я? - хаъттад наха.

    Из, даьра я цун шийх йола уйла! - яькая Цагена.

    № 264. ХЬОЖАШ ХИЛАЛАШ


    - Цу хьай сесагах а ма кхерий хьо-м, - яхаш, наха вуташ хиннавац Цаген.

    - Ва нах, ший сесага майра волаш, ший цIен доал ший карадолаш къонах вий укх базар тIа? - аьнна, кхайкав Цаген, икъа а шозза а яхар мо, цхьан базара дийнахьа гув тIа а ваьнна, уж хабараш сов кIорда а даь.

    Юха йистхулаш цхьаккха саг хиннавац. Юххера а гучаваьннав нацаш йиа кетар а ювхаш, гIоз чIормабаьнна кий а туллаш, цхьа ийрча, биркъе къонах.

    — Со ва сай сесага майра волаш, сай цIен доал сай карадолаш къонах! - аьннад цо.

    — Ва нах, - юха а кхайкав йоах Цаген, — дIахалаш, укхун ден тIа кхоачаргда ию, шоай исташца барта ца хуле.

    № 265. ЦХЬАННЕНА - ДОККХА

    - Цхьаннена ма доккха а ла хьо, шиннена ма готта а да хьо! -яьхад цхьан каша тIа нийсвеннача Цагена.

    № 266. УФ-Ф-ФОЙ

    — Уф-ф-фой, ма йIайха я вайна, - аьннад икъа Цагена сесаго.

    — Хургъя, даьра, бизза гарзай яй а биа, магIаяьнна Iохайнача хьона-м. Яц, даьра, Iурре шийла сискали кIолди тIормига чу а делла, Iа хьунагIа хьожаваьча са воIа-м! - яьхад цун маьр-нанас.

    № 267. ТIАККХА-М ХIаМА ДАЦ ХЬОНА

    — Корта баша са, - аьнна, цкьан зIамигача сагага дехар даьд Цагена, Вокхо цкъа а, шозза а, кхозза а яхар мо цIий доаккхаш хоадаваьв из.

    — Дукхане кортош даьшадий Iа, воше? - хаьттад юххера из лоа ца деннача Цагена.

    — Даьшад, - аьннад вокхо.

    — Берригаш а дийна биссабий уж? - хаьттад Цагена.

    — Биссаб, - жоп деннад вокхо.

    — ТIаккха -м хIама даи хьона, - яьхад Цагена, - дIахо баша Iа!

    № 268. КАДАЙГIА МАЛАГIА ВА?

    Новкъа ваьлча, сиха болар деш оамал йолаш хиннав Цаген. Иштта кадай хиннай цун вир а.

    — Шо шаккха а сиха болар долаш долга м ховр сона, хIаьта а кадайгIа малагIа хул-те шух? - хаьттад Цагенага цхьан саго.

    — Вир хьалха а лаьлла, со тIехьа воагIача хана, из хул кадайгIа. Цун дирст а лаьца, со хьалха ваьлча из тIехьа юс, иудухьа кадайгIа со хул. Вешта, нувр а тилла со тIахайча-м тхо цхьатарра да! — яьхад Цагена.

    № 269. ЦАГЕНА ВИР

    Йохка дагахьа хIара базара дийнахьа ший къаьна вир хьалха а лаьлле, базар тIа водаш хиннав Цаген. Вир эца цунна хьатIа мел Венар, мах бийцачул тIехьагIа, вира баге а аййийя, цергашка хьожаш хиннав. Цу гIулакхага яьнна вир, баге а аййийя, цергаш гуча а яьхе дIаотташ хиннай, шийна моллагIа саг хьатIавеча а.

    № 270. ХОВРГДОЛАШ ВАЛЕ

    Цхьан бус, отара ниI а йохаяь, лочкъаяъ хиннай Цагена вир. ДIатохавелча-хьатохавелча, йига лар а йоацаш, йиссай вир.

    — Ва Даьла, - аьннад Цагена, - дIаяхар а хьаяхар а фуд ховргдолаш саг из вале, из лочкъаяьр гучавалийталахь!

    № 271. КИЙЧО Е ВАЙ

    Даа-хIама а, сага лампа а, ювза цIи а йоацача шийлача фусаме нийсвеннав цкъа Цаген. Пхьераза Iовижа вийзав цун. ШоллагIча дийнахьа Iуйранна фусамдаьга хоам баьб лоалахара саг веннав, аьнна. ГIоттаваь Цаген а ийца, кодаме вахав из, Ераш таьзета дIакхаьча тоъал ха яьннача гIолла дакъа араэцаш хиннад.

    - Ювза цIи йоацача, даа-хIама доацача, сага лампа йоацача, шийлача, баьдеча фусаме вода хьо, ва нанас яьр яларг! — яхаш, хьалхабелхаш хиннаб истий.

    — Волле, фусамда, чугIойя кийчо е вай. Ер-м, хьагучох. шунцига вахьаш ва! — яьхад Цагена.

    № 272. ЦАГЕНА “МОЛХАШ”

    Цкъа дIавеннача Цагена етта кирпишкаш аьта а аьта, царех дома баьккхаб. Цул тIехьагIа из тIорме чу а белла, кхыча юрта вахав из.

    - Ва нах, дехкий доаду молхаш эцар вола! — яхаш, ше дIа ма кхаьччанге цIогIа детта волавеннав Цаген.

    Нах хьатIаухаш, дехкий доаду молхаш дIаийеш, тIорми боассалуш латташ хиннаб. Юххера а ши сесаг ений молхаш эца. Гале чу юхе мел йиса молхаш дIаийцачул тIехьагIа, царех цхьанне хаьттад Цагенага:

    - Мишта доаду акхар дехкий?

    — Дахка хьа а лаьца, цун баге хьа а йийла, Iа из молха цун къамарге кхоачийте, касIта са а дикъа лергба хьона из, - аьннад Цагена.

    - Аьъ, - иккхад сесагага, - тIаккха-м лаьттах Iо а теха, бе мара мича беза из.

    - Из-м кхы а дикагIа ма дий! - яьхад Цагена. - Дахка а був Iа, хьай молхаш а хьайна юс хьона.

    № 273. ЦАГЕНИ МАЛАЙКИ

    Цамогаш хинна метта уллаш хиннав Цаген. Цкъа набарах сомаваьлча, шийна керте дагIа малайк бIаргадайнад цунна. ЮвргIа кIал корта чу а тоIабаь, когаш малайк дагIачахьа хургболаш хьакхастав из.

    ДIа-хьа ца хьовш уллаш, цхьа юкъ яьннача гIолла, ювргIа миIинг хъал а айяь, Цаген арахьажача, малайк тхьовра ше даьгIача а ца дагIаш, Цагена кертагахьа хьахайна хиннад.

    — Хьо хьаша ма дий яхаш. хьох эхь-бехк хеташ, барзкъаш тIа ца дувхалуш со воаллалга гаиий хьона? Цох а хье ца кхете. са гIовга дагIа дезац хьона! Аз дIадаха пурам лу хьона, - яьхад цунна эгIазвахача Цагена.

    № 274. ХIАНЗ ФУЭШ ХЬОНА?

    — Цагена цIа мичад укхаза? — хаьттад ший беша оасар деш воаллача Цагенага цхьан саго.

    — ДIа са оагIора а баьнна латтар да-кх, — аьннад Цагена.

    ДIаваха, наIарах хIама техача, кхайкача, саг ара а ца ваьнна, цIен гонахьа лийнна, гобаьха юха а вена хаьттад цу саго:

    — Хетаргахьа, хьо хила тарлу-кх из Цаген яхар!

    — Тарлой а ца тарлой а, Цаген-м со ва!— аьннад Цагена.

    — Ай, иштга хьа хIана аланзар Iа из хьалхагIе а? -- хаьттад вокхо.

    — Iа лийхар-м со а воацаш, са цIа ма дарий! — яьхад Цагена, — ХIанз согара фу эш хьона?

    № 275. ДОШ ХЕТАШ БАЦ

    Цхьан дийнахьа, лоами а оттабаь, ший етт бада тIа баккха гIерташ ваьллав Цаген.

    — Фу де воал хьо, Цаген? ХIана хьувзабу Iа из етт? - хаьттад из бIаргавайнача лоалахочо.

    — Даьра, - яьхад Цагена, — хьона а ховш, йол бада тIа ма латтий тха, хIаьта ер ше катеха яьккхачох мара дош хеташ-м бац!

    № 276. ТIАККХА-М ТIЕХЬА ДА

    - ХIанз хъе, вай гали а ийиа, тха дитта хи тIа вахача, из хига Iо ма дахьийталахь! — аьнна, хьатIа а вийха, ший кIаьнка дика йийттай Цагена.

    - Аьъ, ва Цаген, хIана етт Iа цу кIаьнка? Цунгара даьнна гIалат мичад! - аьннад наха.

    - ГIалат а даьнна чувеча-м етта а сенна етт? ТIаккха-м тIехьа ма лнй из! - яьхад Цагена.

    № 277. ДИКА СЕСАГ ХИЛАР

    Цхьанна хIаманна даькъе а воацаш, цхьа къе, миска лелаш хиннав, йоах, Цаген цхьан хана. ДIатохабеннача гаргарча наха саг йоалаяьй цунна. ТIаккха кастта, цхьаннена дага а доацаш, геттара наха лоархIаш, берригача мехко сийдеш къонах хиннав цох.

    — Со-м сай сесагаца тIом лоаттабал а ма вац. Хьох-м, юрта меттел, мехка а вовзаш дика къонах ма хиларий! Мишта нийсделар хьа из? — хаьттад, хьоашалгIа вена нийсвеннача, дукха хана денз из дика вовзаш волча цхьан саго.

    - Даьра, воше, са дикалах ма дац хьона из. Коа, ара, лоалахошка, ше дIа-юха мел яхача, тха къонахчо из а даь, вож а даь, яхаш, со воккхийвеш, хеставе йолаелар са сесаг. Иштта, из бахьан долаш, со лархIа а везве а баьлар са лоалахой. Лоалахоша со везвича. со лархIа йолаелар юрт. Юрто со лаьрхIача, везвича, берригача мехка а дIахазар са цIи. Иштта да хьона дика сесаг хилар! -яьхад Цагена.

    № 278. ДОГ ХЬАН ДОАГ?

    ХьоашалгIа вахача Цагена хьалхашка оттаде кхы даа-хIама а доацаш, селла дукха а мича дуаргда укхо ер аьнна, модзи, маша даьттеи оттадаь хиннад цхьан фусамнанас.

    Даьтта диа а ваьнна, модз даа волавеннав Даген. Цигга, кхы са а ца тохаденна, фусамнанас аьннад:

    .....Деккъа модз диача, ва Цаген, дог доагаргда хьа...

    — Вай шиннех дог хьан доаг- м Далла ховргда, - яьхад Цагена, каст-кастта Iаг а айбеш.

    №279. ФУ ЙОАХ ХЬАЖАЛ

    — Кхайк хьога, — аьннад вижа уллача Цагенага цун сесаго.

    — Малув из? - хаьттад сесага дика раьзавоацача Цагена.

    Из кхы а эгIазвахийтара духьа, айхьазаяьннача сесаго Iоттар яьй:

    — Хьа даьда ва-кх!

    — ХIаьта, из волча а гIойя, цо фу оал хьаже ел хьай, сесаг, — яьхад Цагена.

    № 280. Е СА МЕКХАШ СЕННА ДАЬННАД?

    Шийла сискали миста берхIеи оттадаь хиннад балхара цIавенача Цагена сесаго.

    — Ер берхIа миста хилар сов, дира а ба-кх, — аьннад хIама даа Iохайнача Цагена.

    — Фу аьлар Iа? — аьнна тIачайхай сесаг.

    — БерхIа...

    — Ай, хьайна Iооттадаьр ца а къердаш, хьаккхе хьалдаа аьннадеций хьога, - аьнна, эгIазъяха, дIакхайда пишка хьалхашкара кувжорг хьа а ийца, мара тIайолаеннай из. ХIаьта цох кхеравенна вож, керта тIара кий цIагIа а юссаш, араийккхав.

    — Сай безам бале, берхIа дира ба а аргда, сай безам бале, теза ба а аргда, Е са мекхаш санна даьннад мотт хьона? — яхаш, чукхайкаш хиннав Цаген. — Хьааракховдае цигара са кий! ХIанз со наха бIаргагой-м, хьох кхеравенна араиккхав аьнна моттарг ма дий.
    Последний раз редактировалось Ingushgen; 07.05.2015 в 01:35.

  8. 1 пользователь сказал cпасибо Ingushgen за это полезное сообщение:

    Лайсат (09.05.2015)

  9. #15
    Постоялец
    Регистрация
    20.01.2014
    Сообщений
    658
    Поблагодарил(а)
    25
    Получено благодарностей: 288 (сообщений: 191).
    № 281. ЕЛХЕ А, МЕЦА-М ЯЦ

    АргIе йол хьокхаш воаллача Цагена тIехьа ца йоагIаш дикка ха яьккхай цун сесаго. Лоалахоша дуккхаза а хIама дуадаьд Цагена. Юххера а йоаяь котамаш а яхьаш тIехьаенай Цагена сесаг.

    — Сесаг, яа фу енай Iа вайна? — хаьттад маро.

    — Йийна ши котами йIайха хьалтIамаши енай-кх, — жоп деннад сесаго.

    "Укхо ши котам ена хилча, кIезиг-дукха сона акхар дуадаьча хIаман бекхам а ма хургбий", — аьнна, уйла яьча Цагена, хьабийхаб лоалахой. ХIаьта хIама даа уж Iохайшача, котамий маьженаш кхоачаш хиннаяц.

    — Ва цIеннана, ши котам я ма яхар Iа Iайха енараш? — цецваьннав Цаген.

    — Ма кIордаваьв-кх хьо, — аьннад сесага, лаьрххIа еррига маьженаш Iо а йохкаш, — Хьажал, ши гIогIи, ши ткъами, ши етарги, ши накхеи, ши фоарти еций ераш! Массехана со юташ вац-кх хьо, ца боагIа дегабуамаш беш.

    - Бехк ма баккхалахь сох, сесаг, — бехказвоалаш санна кеп оттаяьй Цагена, - Сона вIалла дага а дагIацар хьона, вай котамаш цхьацца ткъами цхьацца гIогIи мара доацаш йолга!

    - Дала лорайойла хьох, - аьнна, михьарьяьнна йийлхай сесаг.

    - Елха-м елха хьо, - яьхад Цагена, — валлахIий, елхац хьо меца а йоалаш-м!

    № 282. ХЬАЙНА МА ХАРРА

    — Берза кIазах жIале кIазилг мо мара, цу хьай сесагах мича вухь хьо, дилла цун дикал ювцаш, цунна хьесталуш хул-кх хьо, — тIехтехад пхьегIа тIа гулбенна латтачарех цхьанне Цагена.

    - Даьллахь, ма цIена бакълув-кх хьо, — аьннад Цагена, -Цхьабакъда, сай ткъо шу даьннача хана сона а хетар "со" аьнна, ткьаь итт даьлча, — "сойи изеи" яха ваьлар со, шовзткъе итт даьлча, — "изеи сойи" яха дийзар, хIанз-м, хьайна ма харра, "из" мара оалалга а дац.

    № 283. ДИЛЛА А ЦА1 БАКЪХУЛ

    — Сои са сесаги шейхал даьниад, тхона ца ховш цхьаь цаI хIама дац-кх! — аьннад Цагена.

    — Аьъ, даьра, хургдац-кх шедар ховш-м: укх дунен тIа-м дуккха хIамаш ма дий цхьаннена ца ховш а! — цецбаьннаб нах.

    — Даьра, хов-кх, - яьхад Цагена. — Мишта хац из, масала, тахан сайранна догIа делхаргда-кх вайна, аз аьлча, цо, духхьал са дош дохадара духьа а, делхаргдац, оал. Дилла а цаI бакъхул-кх хьона тхоах!

    № 284. ЦАГЕНА НЕСАРИЙ

    Цхьаккха а хьадеча хIаманца безам боацаш, во ба са несарий, яхаш, дилла а уж кодабеш хиннай Цагена сесаг. Эггара чIоагIагIа из раьзайоацар хиннай зIамагIйола нус.

    — Яц, даьра, из-м иштта во, - аьннад Цагена.

    — Я, даьра, дукха во-м, — чIоагIдаьд сесаго.

    — Мегаьд хIаьта, хIанз ховргда вайна царех дикагIа а вогIа а малагIа я. Йолле, цхьацна ехаш, кхоккхе а хьаеха уж, — аьнна, шоай наIарах хьачувоаллача нув Iобиллаб Цагена.

    — Дади, сога кхайкаварий хьо? — хаьттад наIарга уллача новра тIех а кхоссаенна, хьачуяьннача йоккхаг Iйолча несо.

    — Кхайкавар, даьра, - аьннад Цагена.

    — Дади, сога кхайкаварий хьо? — хаьттад, наIарга уллача новрах ког кхийтта, хьачуяьннача шоллагIйолча несо а.

    — Кхайкавар, даьра, — аьннад Цагена.

    — Дади, сога кхайкаварий хьо? — хаьттад, хьачуйоаллашшехьа Iокхайда наIарга уллаш бола нув саьнга дIа а оттабаь, кхоалагIйолча несо.

    — Кхайкавар, даьра, хьо дукхаяхарг. Йолле хIанз, хьай гIулакхага хьажа. ХIаьта шо а Iомале дикадар а водар а къоастаде! -яьхад Цагена.

    № 285. ХIаМА ДЕРГДАЦ

    Хьокха а баьккха, из лестабеш, водар а воагIар а ца вохийташ, лелаш хиннав цхьа кIаьнк, Цаген из соцаве велча, наха аьннад: "ДIавала, кIаьнк мара вий из?"

    — КIаьнк мара веце а, лестор-м хьокха ба мотт сона!— яьхад вокхо.

    № 286. МЕХКАРИЙ ДУКХА ХИЛЧА

    Совдати, Субари, Сахрати яхаш кхо йоI хиннай йоах Цагена, КхоалагIа ди хиннад царга дас ший барзкъаш дитта аьнна. ДиълагIча дийнахьа саррахьа хьаьший баьхкаб царцига, царна ловзар оттадаьд. Хи ведар пишка тIа а оттаяь, ший барзкъаш дитта аьнна тохавеннав да.

    — ХIанз хьо фу де воалл? — хаьттад сесаго.

    — Со, даьра, воал вай барзкъаш дитта, хьо бахьан долаш, вай хIамаш а ца ютташ лел со, - аьннад Цагена.

    ТIаккха, сапа бе а делла, ловзар латтача цIагIа дIачу а хьажа, мехкарашка аьннад:

    — Шоай йитта еза хIамаш хьая, со барзкъаш дитта воал вайна!

    № 287. 10ХОВША, 10ХОВША

    Бийсан ха яхача хана цхьан гIулакха вахачара цIавенав Цаген. ЦIендаьна даа-мала отгаде а из вахача дукха хIана гайнав хатта а ше уллачара хьалхьайнаяц фусамнана, Кхийна йоI а чIоагIа наб кхийтта уллаш хиннай.

    - ЦIеннана, яа-хIама йий вайга? - хаьттад Цагена.

    - ДIа яь чу худар латт хьона, — низткъа юхайистхиннай фусамнана.

    - ЙиIиг, хьалгIаьтте, худар дIоахдудалар Iа сона, — дийхад Цагена.

    Ше уллачара хьахьайнаяц Цагена йоI а. Уж хьал а гIайтта ше хIама дуаргдолгах догдиллачул. тIехьагIа, худар долча яьна дIатIа а ваха, яь ногIар хьалъайдаьд Цагена, "Зувв", аьнна, хьалгIайттад яь чу даьгIа мозий.

    — Iоховша, Iоховша, баркал хилда шоана! Са сесагои кхийнача йоIои ца даь сий дар оаш са. Шо санна эздий-м уж а балар! -аьнна, яь ногIар IотIа а дилла, Iовижав Цаген.

    № 288. СОНА-М КОРАБАНЗАР ИЗ

    Цхьан шийлача дийнахьа гаьнарча хьунагIара етта дахчан ворда а яхьаш цIавенав Цаген. Ер коа чувоагIаш а, говр дIайоасташ воаллаш а цIагIара саг араваьннавац. Ворда йоассае низ а боацаш, кIаьдвенна, шелвенна Цаген цIагIа чуваьлча, цун къаьнача коча пхьешашта пахашк тилла дагахьа, маха лехаш хьувзаш хиннай сесаг.

    — Цига новкъа IовоагIаш корабаь аз ворда тIа дIатIакхессар хьона цхьа маха, йолле, из хьаэца хьайна, - аьннад Цагена.

    — Даьра, сона-м корабанзар из, - яьхад, цхьацца бекъа Iобоаккхаш, ворда йоассаяь чуенача сесага.

    № 289. СО ЦА1 ХИЛА МЕГАЦИЙ?

    Цаген Iеха а ваь, из ве аьнна ваIад яьй бIаьхийча наха. Хьалх-хе шоай барт а баь, киса фуаш а дехка, цхьан лакхача гув тIа гулбеннаб уж. Цигга тIавийхав цар Цаген а.

    — Тахан укхаза IотаIашшехьа шишша фуъ ца даь саг вувргва вай, — аьнна, дIакхайкадаьд цар.

    Цагена ховш хиннадац царна дагадехар. Уж, аргIа-аргIагIа Iо а хувшаш, кисара фуаш Iодехка болабеннаб, Кастта боккха фуий гув Iайнаб. Циггача, парт аьнна, айеннача метте хьал тIа а кхоссавенна, боргIалах кхайкав Цаген.

    — ХIанз фу де воал хьо? - аьнна, тохабеннаб гулбеннараш.

    — Шох массанех котамаш хилча, сох цхьаннех мукъагIа боргIал ца хилча даргдий вай? — яьхад Цагена.

    № 290. МАЬЛ ХИЛАР-М КХЕРАЦ ХЬО?

    Ковна арахьа хьалхувшаш хиннай цхьан вIаьхийча сага москалаш. Уж бIаргаяйнай Цагена.

    "ФуннагIа хуле а, тховсара царех цаI мукъагIа хьоргья-кх аз. Цогало йихьай мотташ дIавагIаргва хьона цар да. Е, вешта, вIалла йихьайий ца ховш виса а мег, аз-м цаI мара мича хьоргья!" — яхаш, уйла а яь, кхы наб а ца кхеташ, цIагIара араваьннав Цаген, Москалаш хьалхайша ягIача тебба тIа а ваха, царех теннагIа хетачун ког Iоозабешшехьа, вокхо лостабаь ткъам бIаргах а кхийтта, гоалваьнна Цаген, юхе бетта латтача деса са а хоардабеш, Iовежав. Сихха цу юкъера хьавала гIерташ из воаллача хана, хаьрцача деса тата хаза араваьннав цIенда. Фуд-хьогI ер, яхаш, дIа-хьай хьажача, сийрдачара араваьннача цунна гуш хиннавац десо кIалвихьа воалла Цаген.

    — Шийла кхера санна ма латтий хьо-м, бов санна бIаргаш а детташ. Укх хьай деса юкъера хьавала сона новкъостал дича, хьайна маьл хилар-м кхерац хьо? — яьхад цу гIулакха эгIазвахача Цагена.

    № 291. ЦАГЕНАГА ХЬАЬРЧА ХИННА ЭППАЗ

    Цагенага эппаз хьаьрча хиннад цхьан къонахчун. Из эппаз хьада яхаш, наIар тIа уха из кIорда а ваь, цхьан Iурра аьннад Цагена ший сесагага: "Со веннав аьле арадаккха юрта". Сесага шийга аьннар даьд, Таьзета гулбеннача наха юкъе хиннав Цагенага эппаз доаллар а, Цаген венна хиларах ца тешаш, цун сесагага аьннад Цо: "Ше аз лувчавовла аьнна, сога васкет даьдар Цагена, аз лувчаве веза из!"

    Цхьа ведар шийлеи ши ведар дIайхеи, кхо ведар хий хьа а дайта, цIагIа мел хиннар ара а ваьккха, Цагенага йистхиннав къонах:

    — Эппаз хьалуш ва хьо е вац хьо? Iа из хьа ца лойя, аз ер шийла хи ведар тIамоассаю хьона!

    Йистхиннавац Цаген.

    — Аз дIайха хий тIамоассаду хьона, - цIаькха а аьннад къонахчо.

    ХIаьта а Цаген йист ца хулаш уллаш хиннав. ТIаккха кхы цох хIама а ца хинна, дакъа дIахьоча кхаьчача аьннад къонахчо:

    - Сога васкет даьдар Цагена шин кIира ший дакъа лораде аьнна.

    Дакъа маьлха каша Iо а дилла, кашамел арахьа Цаген лораве Iохайнав къонах. Цагена лелаер хIилла йолга ховш, фуннагIа даь а цунгара ший декхар хьадаккха лаьрхIа хиннав из. Из ха деш вагIаш бус къоалагIара цIабийрза говрашца боагIаш бола къуй сайцаб кашамашта юххе, шоай фос екъа аьнна. Шоашцара цхьа новкъост говраш лорае а вита, Цаген уллача юххе Iохайшаб къуй. Фос екъаш багIаш, дошоца кхаьла шалта сонеи-сонеи йоагIа яхаш, уж виъ къовсавеннав. Царех цхьанне аьннад шоллагIчунга:

    — Цкъа техача, шалтаца укх дакъан корта Iа дIабохийте, хьа я ер шалта.

    Из къамаьл хаза, шорттига бIаргаш хьа а лекха, къу шийна шалта тоха кийчлушшехьа, хьалтоссавеннача Цагена аьннад:

    - Да ма хьакха цун даьлахь, велча а мича вут оаш-м!

    Цигга кхерабенна къуй, товсабенна шоай мел йола хIамаш а йита, байддаб, Цагена гIар хаза, хьачу а ведда, хьада са эппаз, аьнна, Цагена тIавийрзав цунга декхар доаллар. Цу ханна ший новкъостий лехаш лела пхелагIвола къу хьачухьажав каша. ТIакхийтта цунна тIера кий хьа а яьккха, шийга эппаз доаллачунга дIакховдаяьй Цагена, хIахьий, ер я хьона эппаза меттел, аьнна, Кий яьккха къу а дIаийккхав.

    Цигара шийна шортта царех йисса хIамаш а яхьаш цIавенав Цаген.

    № 292. НАНА ДАГАЙОХАР

    Цаген къа мел лу, цунца дукхагIа къувсаш, ше аьннар мара ца деш хиннай Цагена сесаг. Из кхетае гIерташ дукха бала лайнаб цо, цхьабакъда хIама хулаш хиннадац, Мара дIагIо аьлча, юхайоагIаш хиннай из, хьайола аьлча, дIайодаш хиннай, из кIай да аьлча, Iаьржа да оалаш хиннад.

    Цхьабакъда, Цаген а хиннавац цунна ка лургйолаш.

    — КIезиг-дукха шелденнадале а, даа мегаргдолаш хургда мотт сона ер, - аьнна, из бегваккха дагахьа, оаркхув чу дIайхача худар тIа даьтта а детта, из Цагенага дIакховдадаьд сесаго.

    ХIаьта цох тийшача Цагена, бизза Iаг дIакхаьллача, еррига баге йоагаяь, бIаргех догIа мо хий Iодоладеннад.

    — Аьъ, къонах, хIанз фу даьд хьона? Велхаш-м вац хьо? — Iоттар яьй шийна карагIдаьнначох гIадъяхача сесаго.

    — Э-э, сесаг, из вIалла дувца а ма дувца, из хьа нана дага массаза йох, дог чIехк са! Ма мегаргйолаш, дика саг яр, меттахьа. Ма дукха а дезар цунна ер мо дола хьаьна худар! — аьннад Цагена.

    Аьъ, шелденна-м хила йишъяц, аьнна хеташ, сесаго, сиха дIакхайда, ше а кхаьллаб худара Iаг. ХIаьта хударо баге йоагаяь, цIаьхха са дIа а лаьца йиссай.

    — Аьъ, хIанз хьона мала дагавехар? — хаьттад цу гIулакха раьзахиннача Цагена.

    — Шийца ший найц а воацаш цу бакъ дунен тIа яха сихъенна из сай нана ехар-кх! — яьхад кхы къар ца луча сесаго.

    № 293. ИЗ ЯХАШ БАЙНАБ

    Дилла а шийна товр мара деш хиннаяц Цагена сесаг.

    — Аз яхар Iа ца дойя, енна дIаяргья со, — аьннад цо цхьан дийнахьа Цагенага.

    — Боккъал, сесаг, бераш а ма дарий вай, цхьана даха дукха ха а ма ярий вай, са ираз а хьай ираз а ца доадеш, совдар ца дувцаш Iаялар хьо, — дийхад Цагена.

    — Дехке-м хьо ваккха, — аьнна, цхьаккха дича а саца а ца тугаш, елча санна Iойижай из.

    — Сесаг еннай са, — аьнна, нахага хоам баьб Цагена, Гулбеннача наха лувча а яь, мерчи а делла, кашамашка дIайихьа лахьта чу йилла, шийна лаьтта IотIахьокхача хана, цIогIа техад сесаго:

    — Дийна я шоана со, дийна я!

    — IотIахьакха оаш, IотIахьакха! - яьхад Цагена. — Из яхаш байнаб тха мел байнараш а.

    № 294. КХО ХОАМ

    Цагена са эца дена хиннад Джабраьил-малайк.

    — Мишта денад хьо сога хьалхаг Iа цхьаккха хоам а ца беш? -чIоагIа эгIазвахача санна кеп оттаяьй Цагена.

    — Даьра, хьо бакъ хила а ма мег... ХIанз дIагIоргда со, хоам баь юхадоагIаргдолаш, — аьнна, дIадахад малайк.

    Цхьа ха-зама а яьнна, Цаген къавеннача хана, малайк дена хьаэттача, цунна юха а чIоаггIа раьзавоацаш хьайзав Цаген.

    — Цу хана денз аз кхозза хоам баьб хьога, - аьннад малайко, -Корта кIайбеннабий хьа? Из ба хьона са хьалхара хоам! Царгаш Iолийгайий хьа? Из ба хьона шоллагIа хоам! БIаргашта хIама гой хьона? Из ба хьона кхоалагIа хоам!

    № 295. ХIАНЗ-М СЕНАХ КХЕРА ВЕЗА?


    Халача лазаро кIалвита, вахарах догдилла метта уллаш хиннав Цаген. Из валар кхераш, цунна болча салоIама, дийнахьа а бус а цунна гонахьа баьгIаб цун лоалахой. Меттара ше гIоттаргвоацалга шийна ховшшехьа а, деналах ца вохаш, хьалха мо царца бегаш беш хиннаб Цагена.

    — Ва Цаген, хьо-м вIалла шек а мичав хьайгарча хьала. ХьалхагIа-м валар хьоадича а, бос дIа ма бодарий хьа! — аьннад лоалахоех цхьанне.

    — ХьалхагIа гайна-ганза ер сайна качдар кхерар со, — яьхал Цагена, — хIаьта хIанз, вIалла вала а восса а моттиг йоацаш ер сайна качденача дийнахьа, со сенах кхера веза?

    № 296. Т1ЕХЬАЛЕННА ЛАЬРХIА

    Сесаг а енна висса хиннав Цаген.

    — Цхьацца кIирагIа гIулакх деш, даар а малар а лоаттадергда вай цунна, - аьнна, аргI-аргIагIа из кхаба соцам баьб даь башха йоккхо еш боацача Цагена къонгаша. Ер дикагIа ма йий соца ала йиш йолаш хиннабац Цагена несарий а.

    — Гой хьона дIа саьн чу латта тIоаргац? Ер да хьона цун дIоагIа. Аз хьона лаьрхIа я хьона цу чура хIамаш. Со велча, хьайна ютаргья Iа уж, хIаьта кхыча несарашка хьоа а ма делахь из, — аьннад Цагена хьалхарча кIирах цIа цIенде енача воккхагIволча виIий сесагага.

    Иштта аьннад Цагена шоллагIча а кхоалагIча а кIирагIа шийна гIулакх де баьхкача вокха несарашка а. Из бахьан долаш, белгалла дикагIа лелаваьв цар Цаген.

    Юххера а из венначул тIехьагIа, цхьатарра тIоаргац делла айттаб несарий. ХIаьта цу чу, тIа йоазув а даь, цхьан къаьнача говра букьан тIехк мара хIама хиннаяц.

    "АргIа а йилла шоай да кхоабаргволча къонгаштеи цар исташтеи тIехьаленна лаьрхIа кхы хIама ма хийла!" - аьнна, яздаь хиннад цу тIа.

    № 297. ВИРАБIАРЗ МАРА

    — Укх Iаьхарте кхаччалца фу ди лелабаьб Iа? — хаьттад Цагенага.

    — Ди-м цIаккха а ма хиннабаиар са, - яьхад Цагена, - цхьа вирабIарз мара!

    № 298. ЛОР-М ВАЦ ХЬО?

    — Фуд шугахьа? Могаш лелий? Даи-нанеи могаш дагIий? — яхаш, хаттараш деш, дIавоалаш хиннавац цхьа саг.

    — ХIама дац, хоаттарг мел вар могаш ва, зе-зулам дац, - Цагена аьлча а, хIама хулаш хиннадац.

    — Даьллахь, лор-м вац хьо? Ма бала ба, массаварг а могаш ва, Дика лел аз аьнна доллаше, Iа сога бахьар! — яьхад, из а, цун хаттараш а кIордадаьча Цагена.

    № 299. КХЫ МИЧА ГIОРГЬЯ ИЗ?

    — Даьци йоагIа! Даьци йоагIа! — яхаш, гIаддахьа хьайзад Цагена бераш, шоай даьйиша бIаргаяйна.

    — Даьци-м ухаргйолаш, даьра, я, — ше йоаллачара раьзайоаццаш хьайистхиннай берий нана.

    — Цун бе-м боккха, беза тIормиг боал, - аьннад бераша.

    — Яйта хIаьта, яйта! Кхы мича гIоргья из? — яьхад несо, — Вешта, яр-м пайда бац, тIаьн кIала йоаллаш хIама еце!

    № 300. ДIАВАЛА, САЦА

    - Даьла юкъатас, со хьона дIатIакховде ши лерг мара хIама хьох ца дита! Эстеш диача санна, бат хьа цIее! Бий теха бага мел йола къоахк хьа дIаяхийта! — яхаш, Цагенаца лата дагахьа, геттара чугIерташ хиннав цхьа саг.

    - ДIавала, саца, - аьннад Цагена, - цу Iа мел дувцачул совг Iа, бага Iочудетта коача худар дуаргдоацача хьо ваккха-м хала дацар, вешта цхьан кIира хьо соца наха юкъе аравоале, аз визза саг-м вергва хьох!
    Последний раз редактировалось Ingushgen; 07.05.2015 в 01:31.

  10. 1 пользователь сказал cпасибо Ingushgen за это полезное сообщение:

    Лайсат (09.05.2015)

  11. #16
    Постоялец
    Регистрация
    20.01.2014
    Сообщений
    658
    Поблагодарил(а)
    25
    Получено благодарностей: 288 (сообщений: 191).
    №. 301 БЕРТИЙ КХЕЛ

    — Берзлоша устагIа биаб са, — аьнна, пирстопага латкъа вахав Цаген.

    — Берташта кхел яц оаха, — аьннад пирстопо.

    — ХIаьта тхо мо мискачарца, кIалбиссарашца дувца ховш-м тха юртда а вар, — яьхад Цагена.

    № 302. ДИКА-М БА


    — Къонгаш дика бий хьа? - хаьттад цкъа Цагенага, - Дика ба, дика ба, — аьннад Цагена.

    — ХIаьта несарий миштаб хьа? — юха а хаьттад цунга.

    — Уж-м геттара дика ба! КъайлагIа а гучахьа а цар цу са къонгашка, дIаве из, аьлча, цар со вувргволаш хилча, из ца оалаш дика беций уж? — яьхад Цагена.

    № 303. ВАЛЛАХЬИЙ, ДАЬРА


    — Се дийна а волаш, кхы къаракъ ма маргдац аз! — аьнна, дув биа хиннаб цхьан саго.

    — Валлахьий, даьра, дийна волаш моле а ца моле а, венначул тIехьагIа-м маргдац хьона Iа из! — яьхад Цагена.

    № 304. ТОЪАЦИЙ ХЬОНА?

    — ДIавала дIа, фу хов хьона? — яхаш, дош мел аьнн-аьнначоа юкъелелхаш хиннав цхьа саг.

    — Валлахьий, даьра, дукха ца хой а, — аьннад Цагена, — хьона хьайна а ховш, хьайх наха хац моттар-м хов сона! Тоъаций хьона?!

    № 305. ЦХЬАН БАГЕХ 1ЕХИЙТАШ

    Цкъа гулбеннача наха, эгIаваьв хьо аьнна, хьовзаваьв Цаген.

    — Шоана эгIаваьв а мотташ, сайна товр деш, шо цхьан багех Iехийташ, Iехадеш, со лела массайтта шу-м да! - яьхад Цагена.

    № 306. ДЕКХАРАШ ХЬЕРЧАДАРА БАХЬАН

    Iай а аьхкий а балха воалле а, цIаккха а къел а моцал а тIерайоалаш хиннаяц Цагена, Ший дезал пхьер-марта доацаш ца битар духьа каст-кастта наьха декхараш хьерчаде дезаш хиннад цун.

    - Ай, хIана хьерчаду Iа уж наьха декхараш? Уж дIатакха низ хургбий хьа? - аьнна Iоттар яьй цунна цхьан дийнахьа лоалахочо.

    — Со вала а венна, уж юха ца токхаш диссар кхераш болча нахага се Даьлагара вехийта хьерчаду-кх, - яьхад Цагена.

    № 307. НАНА КХАЛСАГ МА ХИННАЙИЙ СА

    — Хье ишта дика къонах вале, бекъа боллашшехьа а корта башийта беза Iа, — аьнна, хьовзаваь хиннав Цаген.

    — Мегаьд, раьзава со, — аьннад кхы цу гIулакхах башха дош хеташ воацача Цагена.

    ХIаьта кертах хьокхаш дола урс сов аьрхIа хиларах, цIаьхха бIаргех хий даьннача Цагена аьнна хиннад:

    — Даьллахь, биталахь е са корта. Да къонах хиннавале а, нана кхалсаг ма хиннайий са!

    № 308. ЦАГЕНА ДУIА

    Цхьа цIаьрмата саг дIаволлача дуIа де аьнна хьалхаваьккха хиннав Цаген. Сихха лахьта чу дакъа Iочу а дилла, лаьтта Iочухьекхачул тIехьагIа, Цагена лерге а вена, дIавеллачун гаргарча нахах цхьанне аьнна хиннад:

    — Жи, Цаген, догIа хьовш латт вайна. Дукха дIаъха ма хилийталахь из хьай дуIа!

    — Боккъала а, Цаген, доша ма дайталахь вай! — тIатехад Цаген дуIа де а волаваллехьа цунна юххе лаьттача шоллагIчо а.

    — Мегаьд, хIаьта, — аьннад цар готтаваьча Цагена, ший ши кулг хьал а лаьца, — Дала ше кIезиг-дукха къахетам а болба укхох, лоадам боаццаш гешт а долда!

    № 309. ДИКАЧА ДАЬКЪЕ МАРА ДАГАДОХАРГДАЦАР

    Массехк ди даьлча а шоай цIа ца йодаш лелаш хиннай даьцIа ена Цагена зIамагIйола йоI.

    — Аьъ, ванагIа, фуд цу вай йоIо леладер? Из хьажа езаш шоай цIа, ков-карт деций цар? ХIана лел из цIа ца йодаш? — хаьттад ший йоIо фу леладу-хьогI аьнна дегабуам баьча Цагена ший сесагага.

    — Даьра, хац сона-м, - аьннад гIулакх долчча бесса марага дIадувца а дика лоархIаеш йоацача вокхо. — Вай найцо даьна а нанна а бехкаш йитац ше йоах-кх цо...

    — Валлахьий, даьра, ютаргьяр-кх, из вIалла а лертIа яларе-м!-яьхад Цагена, — Цул совгIа, цу вай найца вай шиъ дикача даькъе мара цIаккха дага а ма дохаргдацар. Йолле, сиха цIагIо а, из никъ бахьаш кхы укх коа ма йола а ала цунга!

    № 310. ХАРЦО


    — Ай, ва Цаген, фуд Iа леладер? ЦIаккха а дIахадаш мичад из шун цIагIара хьахозаш дола гIар-тата? Фуд оаш къувсар? ХIара даьла денна цу хьай сесагаца дов деш ма хулий хьо-м, - аьнна, бехк баьккхаб Цагенах цун лоалахочо.

    — Из-м бакъдацар, - яьхад Цагена, — Са сесаг соца къамаьл деш йоаца-м ер ши кIира а ма даьннадий.

    № 311. ЦАГЕНА ДАЬ САГIА

    Цхьан дийнахьа кхыча юрта саг веннача а хинна, цIавоагIаш хиннав Цаген, ЦIаьхха, мичара бера а ца ховш, хьекхаб бирса шийла мух, Iаьржача морхаша дIакъайлай еррига сигале, сега баьннаб тIоа, деррига лаьтта а эгадеш, унзара детта доладеннад ди.

    — Дала аьннадале, могаш-маьрша волаш укх туржаIах а ваьнна сай цIа со кхоаче, сай коа-карта лела цхьа гамаж а ехка, цох хьа мел ийца ахча да воацаш диссача боштеи къеча нахаи юкъе дIадекьа, — аьнна, чIоагIо яьй ваха а вала а моттиг йоацаш виссача Цагена.

    Цигга михо морхаш дIа а лаьхка, вIалла хIама а ца хилча санна сийрдаяьннай сигале. КIеззига мара догIо ца вошавеш, ший цIенах кхийттав Цаген. Цхьабакьда, да воацаш диссача боштеи кьеча нахаи ше дала лаьрхIа сагIа дIакхачийта башха сихлуш хиннавац ше хьалха яьча чIоагIонах дехкеваьнна Цаген.

    Цу гIулакха тоъал уйла яьчул тIехьагIа дагадехад цунна сагIийна лаьрхIа йола гамажи коа лела боргIали цхьана йохка, хIаьта царех шиннех а итт тумеи цхьа соми деха: боргIалах итт тумеи, гамажах цхьа соми.

    Иштта къеча наха юкъе цхъа сом дIа а дийкъа, сагIа даьд Цагена.

    № 312. ДУР БАХЬИЙТА

    Цхьан саго леладеча гIулакхашта ше раьза воацалга дIахайта дагахьа, шийгара каьхат а яздаь, из волча саг вахийта хиннав Цагена. ХIаьта вокхо сихха дIа а ваха, из каьхат дIаденнад. Дикка сатийна из Iо а дийша, "Дур бахьийта, да хьакхийца валларгага!" — аьнна, ший гIадж а лаьца, ураиккхав вож.

    Шалташ яьха шийна тIехьа доагIаш оарц а долаш, ведда наьха коа иккхав каьхат ийца вахар. ХIаьта кхы цунна де хIама а доацаш, оарц тIехьара дIадаьннад.

    — Из да хьакхийца валла яхалга фуд-м ховра сона, — яьхад цо Ше меттавеча. — Из вож, "дур бахьийта" яхалга фу дар-хьогI цун?

    № 313. ФУАШ НАХА ДУ IА

    ГIадж а яьккха, котама тIехьаудаш хиннав йоах Цаген: "Къвакъ-къвакъ-м сона ях Iа, хIаьта фуаш-м наха ду Iа", - яхаш, цIогIа а детташ.

    № 314. ЭГГАРА ХАЛАГIДАР

    — Дукха хало-сагото лоттаяьй аз хьона. Цох хIанз чIоагIа дехкеваьннав со. Сайна тIехьа тIайоагIача хана а довзаргдолаш ха ловр сона, вай цхьана мел дах фуд хьона эггара новкъагIа хиннар? — аьнна, хаьтта хиннад ший сесагага ше цунна лоаттабаьча бохамах дехкеваьннача Цагено.

    — Уж вожаш халахетараш-м башха новкъа а хетацар сона, денна уж жеройи мехкарийи бувцаш, Iа дог ца эттIадоре, — яьхад сесага.

    № 315. ШАРХ-ШАРХ

    — ХьунагIа ваха воагIаш, шовзткъеи итт борз бIаргаяйр-кх сона, хIаьта царех итт шоай са хаддалиа тIехьа а идар сона, — аьннад цхьан дийнахьа хьунагIа ваха цIавенача Цагена.

    — Ай, дIавала, фу дувц Iа, из вIалла хулаш хIама а дий? -аьннад наха.

    — Валлахьий даьра, шовзткъе итт хиннаеце а, ткъаь пхиъ-м белгалла яр! — яхаш, тувш хиннавац вож.

    Гулбеннача наха ше геттара бегваьккхача, кхы де хIама а доацаш, Цагена аьннад:

    — Боккъалдар аьлча, уж масса яр хац сона, цхьабакъда йоархIашта юкъе шарх-шарх-м йоахар цар.

    № 316. МАЛУВ ИЗ?

    - УстцIаьшха цхьа саг кхелхав тха, соца таьзета воагIавалар хьо, — аьнна дийхад лоалахочо Цагенага.

    — Лохера ва из е лоамара ва из? — хаьттад Цагена. — Лоамара вале, цар хоза йоккха йоах дулха коарчамаш, вешта лохера вале, цар-м чорпа а юайийя цIавохийт!

    № 317. ФУТТАРОЙНА

    — Iа хьоргболча наькъора! — оалаш, цкъа а шозза яхар мо дув биаб Цаген тIаэца дукха тIера воацача цхьан фусамдас.

    — Вай цхьана доаккхаргдолча Iанора, — оалаш хиннад цун футтаройна ваха сиха воацача Цагена.

    № 318. СО МАРА ВАЦ

    ЗIамига волаш чIоагIа сиха а, аьрдагIа а кIаьнк хиннав йоах Цаген.

    — Хьа воIо даха дитац тхо, — яхаш, каст-кастта леткъаш хиннаб Цагена даьга лоалахой, Цудухьа дас дилла а дов лоаттадеш хиннад ший воIаца.

    — Даьллахь, дади, дилла сога лув-кх хьо, — аьннад цкъа Цагена. — Цхьабакъда, къа а венна хьо велча, эггара чIоагIагIа из халахетаргдар со мара-м вац хьона!

    № 319. ДУКХА ТIЕХЬА А ИДАР

    Цкъа ший нанна совгIата кертах хьекха ехк а яхьаш вена хьаэттав Цаген.

    — КIаьнк, мичара ера хьона ер? — хаьттад нанас.

    — Базархо вола хьа даьвеший воI дIавийрзача, аз киса еллар-кх! — аьннад Цагена.

    — ТIаккха цунна хой из? — хаьттад нанас.

    — Хов, даьр-кх, сона дукха тIехьа а идар из-м! — яьхад Цагена.

    № 320. БУТУВ ХЬАЙЧА

    — ТIехьарча хана каст-каста оагаду-кх ер дуне. Фуд-хьогI из? — хаьтта хиннад Цагена цхьан дийшача сагага.

    — Из, даьра, да ер деррига дуне цхьан боккхача истара муIа тIа латталга. Цо ший цхьан муIа тIара вокха муIа тIа дIаоттадеча хана хул-кх цу тайпара болх, — жоп деннад вокхо.

    — О, — иккхад Цагенага, — тIаккха цунга бутув хьайча ма чIоагIа агаргдар-кх ер!
    Последний раз редактировалось Ingushgen; 06.05.2015 в 01:33.

  12. 1 пользователь сказал cпасибо Ingushgen за это полезное сообщение:

    Лайсат (09.05.2015)

  13. #17
    Постоялец
    Регистрация
    20.01.2014
    Сообщений
    658
    Поблагодарил(а)
    25
    Получено благодарностей: 288 (сообщений: 191).
    № 321. БЕКХАМ

    Цхьан вIаьхийча сага чуэтта болх беш хиннав Цаген. БIаьсти а, ахка а, гуйре а дIаяьнна, Iа тIакхаьчача хана, Цаген тIа а вийха, вIаьхийча саго аьннад:

    — Аз кхоана денз балхах мукъавоаккх хьо!

    — Иштта дале-м, — аьннад Цагена, — кхоана цхьа саг дIаволлача а нийслургволаш, тахан валийта Iа со мукъа!

    - Малув из кхоана дIаволлар? — хаьттад вIаьхийча саго.

    - Сона хетачох-м, хьо ва! - яьхад Цагена.

    № 322. ЯЛСМАЛА Е ЖОЖАГIАТА

    — Венначул тIехьагIа мичахьа хила безам хургбар хьа: ялсмала е жожагIата? - хаьттад Цагенага.

    — Цу хаттара со се сагота хила везаш вац, — аьннад вокхо, -Цхьабакъда, доттагIий сакъердамег Iа болча воде, жожагIате гIойле я, ялсмале-м сов сагота хургья!

    № 323. ЦАГЕНА КИЛОВЗАЛ

    Изеи-изеи чIоагIа къоал деш саг ва оалаш доаккхалаш деш хиннад пхьегIа тIа гулбеннача наха.

    — Аз черсий аьлан рема йоалаяьй, — кура оалаш хиннад цхьанне.

    — Аз гIумкий аьлан шерч доаладаьд, — яхаш доаккхал деш хиннад вокхо.

    Къоал деш а дика кайоалаш а зIамига саг ва аьнна шийх алийта гIертав миска Цаген а. Ший цаI мара боаца етт юртал ара лаьлле, хьуна петарашта юкъе хьулавелий дIаотташ хиннав из. ХIаьта водаш а воагIаш а вола саг наькъа тIа гучаваьлча, ше наьха етт лочкъабаь воагIаш санна сурт оттадийя, оалаш хиннад:

    — Со етт ийца водаш хьайна вайр сагага ма алалахь!

    Иштта ше дика хIама карагIдоалаш, денал долаш саг ва аьнна цIи дIаяхийта гIийртав Цаген.

    № 324. I0ВДАЛ

    — Хьаний-малий хьо? - аьнна, хаьттад Цагена цхьан йоIага.

    — ВоI мел хулчун аьла хулаш, йоI мел хулчун сув а хулаш хьадоагIача доккхача тайпан я со, — яьхад вокхо.

    № 325. ЙОАЦАШ МА ВУСАЛВА

    — ГIаьле увзар къа да е дац? - хаьттад Цагенага.

    — Да е дац хац сона, — яьхад Цагена, — хIаьта а из увзашвар йоацаш ма вусалва!

    № 326. ЧЕ ДИКА ЙОАЦАШ ВОЛГА

    — Юрта бахача наьха ахча дйад-кх Iа! — аьнна, эгIазвахача АстагIча Темара юртахоша текхаш йола йоал дIаяздеш хинна таптар юртдаьга шийга доаттIа а дайга даийта хиннад, хIаьта цун метте из ший оагIора ваккха дагахьа Цаген хьожаваь хиннав.

    — Раьза ва хьо, вац хьо? — аьнна, вокхо хаъттача, кхы хIама ала ца лоархIаваьча Цагена из гIулакх шийна тIалаца дийзад. ХIаьта вож мо Iовдала воацача Цагена наха телаш йола йоал дIаязъю аз яхаш сискала чIорг лелаяьй.

    — Аьъ, из фул хьа? — хаьттад из дIахазача АстагIча Темара.

    — Хьа возалла, — яьхад цох дика ца лоархIавеча Цагена, — из, даьра, да массехана а со ер че дика йоацаш волга!

    № 327. ЦАГЕНА ДАЬ ДОАКЪОШ

    Цхьан дийнахьа саррахьа Цаген волча ши лоалахо венав из Iехаве дагаволаш. Из хьаара а ваьккха, къоалагIа воагIий хьо, аьннад цар. ВоагIа, аьнна, царца вахав из.

    Бахха шоаш болхача дIа а кхаьча, кхий чура арабаьккхаб цар ши каи цхьа боджи, Из фос а йоалаеш цIабаьхкача, Цагена доакъахоша хаьттад, мишта екъаргья вай ераш, ераш-м ши каи цхьа боджи ма йий, аьнна.

    — Аз дергда нийса дакъа, — аьннад Цагена.

    — Дакъа дел хIаьта, Цаген, — раьза хиннаб новкъостий.

    — Кхы укхаза-м дакъа де хIама а дац, — аьннад Цагена, — нийсо е вай доахке. Шо ши каи ер цхьа боджи — шо кхоъ да, ер ши каи со цхьа боджи — кхоъ тхо а да. Из да-кх нийса дакъа.

    Цу къамаьла новкъосгий раьза хиннабац.

    — Шо раьза деце, ший даьга юхалургда-кха вай ераш, - аьннад Цагена.

    Кхы Цаген къарве а ца мега, укхо яхачоа раьза а хинна, шоай бодж а ийца чубахаб новкъостий.

    Iуйрийна Цагена наIар тIа венав уж дайна саг.

    — Са койи боджи дайнадац хьона? - аьнна хаьттад цо.

    — ХIанз хьа цхьан кома дулх кхийхка даладоаллаш кхауллаш Да, хьо хьачувоале дуийтаргда аз хьога, - аьннад Цагена.

    — Даим хьай бегаш беш ва-кх хьо, - аьнна дIавахав вож.

    № 328. ЦАГЕНА ДАЬЛАЦА ЮКЪА ДИЙНА КIА

    Цкъа Даълаца юкъа кIа дIаде лаьрхIад Цагена.

    - Ва Даьла, — аьннад Цагена, - ер са кIа Iа дика хьувкъийIе, ах хьа духьа сагIийна лургда аз, ах сайна дутаргда.

    Цагена лаьтта аха а аьха, цхьан боса дIадийнад кIа. Геттара дика хьалтIадоладеннад кIа. Из хьалтIадаьлча оасар даь дика цIендаьд. Цул тIехьагIа из кхаьчача хьакха а хьекха хьатIаэзад.

    Даьлаца нийсса юкъа хургда из кIа, аьнна ше тхьовра дIадувча хана аьннача дешах дехкеваьннав Цаген. ТIаккха аьннад цо:

    - Ва Даьла, кIа дIадувча хана а вацар хьо соца, макха боаккхаш а вацар хьо, оасар деш а вацар хьо, е чуэцаш а вацар хьо, тIаккха цхьа кIи буртиг-м хьоргбаи Iа согара.

    Ший кIа цIадахьа вордаш йоалае цIавахав из.

    Цу дийнахьа делкъел тIехьагIа Iаьржа морхаш а хьайна, чIоагIа догIа дийлхад. Ер юха кхаьчача бийса хиннай. Хьатта мел дола кIа боса гIолла чухьийддача хиво Iодихьа хиннад. Къувкъаш ди, сегаш тIоа а болаш, делхаш хиннад догIа. ТIаккха Цагена аьннад:

    - Ва Даьла, хьай хьашт мел-д вордаш а хехка. цIилеторгаш а сега, укхаза-м дIабахьа кIи буртиг битабац Iа.

    № 329. МОДЖ ЙОЛАШ ВАРИЙ ШУН САГ?

    Юртара ара а ваьнна Цаген воагIаш латташ, укхунна вайиав кIоаг чура йост хьалтоссаш воаллаш цхьа саг.

    — Фу де воалл хьо хIанз? — аьнна хаьттад Цагена къоыахчунга.

    — Со, даьра, воалл дошув лохаш, — аьнна жоп деннад вокхо.

    - Аз мегаргдарий хьоца дошув лаха? — хаьттад Цагена.

    - Мегаргда, гIо, бел яхьаш вола, кхы сагага ма алалахь вай укхаза фу деш доахк, - аьннад къонахчо.

    Цхьа къонах волча а ваха бел йийхай Цагена. вокхо хаьттад:

    — Сенна еза хьона бел?

    — Сона, даьра, езар из, — аьннад Цагена, - дошув лаха.

    — ТIаккха со ва мегаргварий хьоца? — аьннад къонахчо.

    — Мегаргва, — аьнна, шийца из а волаш вена хьаэттав Цаген.

    - Соца-м кхы цхьа къонах а ва, вайца дакъалаца вена, — Цагена аьлча, аьннад къалхарчо:

    — Аз аьннадецарий хьога, кхы саг ма воалавелахь.

    — Хьона новкъавале, аз вувргва ер, — аьнна, бел техай цо ше хьавоалаваьчоа.

    ХIаьта шоай вийна къонах лохаш хиннав даьша. ШоллагIча дийнахьа тIа а баха, хаьттав цар из Цагенага. Шийга тха саг вай-рий хьона, аьнна, хаьттача Цагена аьннад:

    — Сона хов из мича воалл.

    Шоай вийнача къонахчун гаргара нах а боалабеш Цаген хьавалехьа Цагенаца хиннача къонахчо, из хьа а ваьккха, енна газа бодж елла хиннай цигга дIа.

    Шоаш хьакхаьчача, кIоаг хьабаста волавеннав Цаген. Шин муIа тIа кулгаш кхетташехьа, муIаш ярий шун сага, аьнна хаьттад Цагена нахага, ЧехкагIа цунга из хьалваккхийтар духьа:

    — Яр! Яр! Хьалваккха, —аьннад юхе латтача наха.

    Цаген дIахо лаьтга ахка эттача, можах кулг кхийттад цун. —Модж йолаш варий шун саг? —хаьттад цо.

    — Вар, вар! — аьнна, хьалхагIа санна цIогIарч техад наха. ТIеххьара а цIогах кулг кхийттад Цагена.

    — ЦIог долаш варий из шун саг? —хаьттад Цагена.

    — Вар, вар! —жоп деннад наха.

    Юххера а, цIог лаьиа оззаяь хьалтIаяьккхай Цагена газа бодж. ХIаьта шоаш цо Iехабу мотташ бола нах баьнна дIабахаб.

    № 330. ЦАГЕНА БЕХКА УСТ

    Цхьан кхаьрача дийнахьа чIоаггIа ахча эшаш а хинна уст бохка вахав Цаген, Кхаь базархочо бартбаьб Цаген Iехаве. Цхьацца тIа а водаш газах фу дех Iа, аьнна мах бувцаргболаш чIоагIдаьд Цар.

    Базар тIа уст бохкаш латтача Цагена царех цаI тIавахав.

    — Фу дех Iа газах, Цаген? —аьнна мах бийцаб цо.

    — Фу газа ювц Iа, уст ма бий ер! — аьнна тIачайхав Цаген. Уст ба яхаш ше яхачара Цагена вала ца тигача. дIавахав базархо. ШоллагIвола цун новкъост тIавенав. Хьалхарчо санна, газах фу дех, аьнна мах бийцаб цо а.

    — Газа мичай ер, уст ма бий ер! — яьхад Цагена,

    — ЭгIа-м ваьвац хьо, Цаген? Са бIаргаш дайнадеие, ер-м газа я, — аьнна дIавахав шоллагIвар а.

    Уст ба-хьогI ер е газа я-хьогI яхаш, Цаген шеквувла ваьннав. Цу хана тIавенав кхоалаг Iвола базархо.

    — Фу дех Iа газах? — аьнна хаттар даьд цо а.

    Массане а яхаш хилча, газа хила еза-кх ер, аьнна дег чу дессад Цагена. Газа мах бийцаб цо цунга тIаккха. Ахча хьа а денна, газа маьхах уст ийцаб кхоалагIа тIавенача базархочо.

    Ший ахча а дахьаш цIавенав Цаген. Сесаго хаьттад:

    - Уст бехкарий Iа, Цаген?

    — Ай, ва сесаг, уст мича хиннабар из-м, газа ма хиннаярий, —аьннад Цагена, — Газа-м ехкар аз.

    — ВIаштIехьа вий хьо? - аьннад сесаго. — Iа дIабигар-м уст бар.

    Бар-бацар яхаш цаI шоллагIчоа къарлуш хиннаб уж. Юххера а сесаго къарваьв Цаген.

    Газа я аьнна бехкача истарах хьаийца ахча хьа а ийца, шолхех яь кий а тилла, уж лаха араваьннав Цаген. Водлашехьа даа-хIама дуача чувахав из. Цигача гIулакх деш вола саг хьа а вийха, ше истарах хьаийцача ахчах ах цунга дIа а денна, аьннад цо:

    — Укх сахьате со сай новкъосташца укхаза вена Iоховргва хьона, тха истола тIа дуаш а молаш а мел дола хIама хьатIа дахьаргда Iа, тIаккха хье дуача хIамах ахча дIаэца аьнна тIавеча, аз шолхий кий хьалъаййича "хIаа", аьнна дIагIолахь.

    Иштта ваха тика чу а дIаденнад Цагена вож ахча. Цу чу латтачунга а дийцад цо, со сай новкъосташца укх сахьате чувоагIаргва хьона, аз товар хьадилла аьлча, цу ахчах доагIар хьадиллалахь, Iа цох тхогара боагIа мах хьааьлча, аз шолхий кий хьалъайергья хьона, "хIаа", аьнна алалахь, аьннад цунга а. Из ше дийца чIоагIдича шийгара уст ийца кхо новкъост лехав цо, Уж шийна корабича Цагена аьннад:

    — Долле, кIеззига сакъерда вай!

    Уж цу гIулакха раьза а хинна, ихьана бахаб. Дуарг а марг а мел дола хIама тIаденад ераш багIача истола тIа. Биззалца хIама диаменна йистебаьлча, акхарга диача хIамах ахча хьада аьннад. Цагена ший шолхий кий хьалъайяьй, тхьовра ше цунга дийццача бесса. "ХIаа", аьнна дIавахав гIулакх даьр. Цигара баьлча тика тIа баха дукха хIамаш а ийцай акхар, тхьовра уж боацача хана укхо дIаденнача ахчах. Шийна Цагена хьийххача бесса, ийцача хIамаех мах дIабийхаб тика чу латтачо. Укхо шолхий кий хьалъаййича. "хIаа", аьнна дIавахав из а.

    Цу гIулакхах чIоагIа цецбаьннаб новкъостий.

    Диа-менна вай арадовлача хана а тика чура хIамаш ийца арадовлача хана а, хьогара ахча дIа мича ийцар, Iа кий хьалъаййича, Фу маIан дар из? - аьнна, хаьттад цар.

    — МоллагIча сага ер кий тIатуллаш хуле, хьаэцаш мел дола хIама мах боацаш да! - аьннад Цагена.

    — Даьла духьа из кий йохка тхога, - яхаш дехар де баьннаб новкъостий.

    —Даьла духьа аларах лу шоана аз ер, — аьнна истара ткъаь маьхах дIаеннай Цагена ший яь кий.

    — ХIанз-м дика Iехабир аз уж, -- яхаш, из ахча дахьаш чувенача Цагена ший сесагага дIадийцад ше даьр, Сесаг чIоагIа гIадъяхай, ший мар иштта ювза хиларах.

    — Ер кий тIатуллача хана мах боацаш хIама даи малеи йиш йолаши, тика чура хIамаш ийе йиш йолаши да тхо, - аьнна, тхьовра Цагенаца болхаш санна, доккхала шоашца нах а ийца бахаб базархой. Баха дика хIама диад. Диа баьлча ахча хьада аьнна гIулакх ду саг тIавенав. Укхо ший кий хьалъайяьй.

    — Сиха вала, ма гоаве со, ахча хьада, —аьннад саго.

    — Ер кий ма йий сога, — яьхад вокхар.

    — Хилча фу даьд, хьанна еза хьа еха шолхий кий? - аьннад вокхо.

    Кхы акхарга дIадала ахча а ца хинна, "гIарчI", аьнна вIашка баххалца йийтта а йийтта, чубехкаб уж.

    № 331. ЦАГЕНА НУСКАЛО АЬННАР

    — Нагахьа санна вайцига бехке хьаьший е гаргара нах нийсбелча, аз бIаргаш пишкага дIалекхача, дIахалахь, сихха вай истола тIа яа хIама Iооттае езалга. ХIаьта со сай когашта IотIахьажача, халахь, са иккаш Iояха езалга. Аз фуннагIа аьлча а, корта лостабича а, цхьаккха юкъ а ца йолийташ, аз мел яьхар кхоачашделахь! - яьхаш, хьехам бе дагадеха хиннад цхьан дийнахьа Цагена ше керда доаладаьча нускала.

    - Мегаьд хIаьта, - аьннад йоах юххера нускало, - Нагахьа санна аз иштта сай корта дIай-хьай лостабой, хьона а халахь Iайха яьхар хургдоацалга!

    № 332. БОРЗИ, ГАЗЕИ, АЬЛАН МУХЬИ

    Ги белла дика боккха аьлан мухь а болаш, хьалхалаьлла ший цаI мара йоаца газа а йолаш, хьунагIара цIавоагIаш хиннав Цагец.

    Лоам чу цхьан готтигача тIий тIа гIолла IотIехвала везаш хиннав из. ХIаьта циггача из тIанийсвенна хиннав моцала кIалйиса уллача берза.

    Газо аьлан мухь а буаргбоацаш, берзо газа а юаргйоацаш, хIаьта царех цхьацца мара е борз, е газа, е аьлан мухь цу тIий тIа гIолла шийца дехьадаккха а йиш йоацаш виса хиннав Цаген.

    ХIаьта цу гIулакха дикка уйла яьчул тIехьагIа мишта вIаштIехьдаьннад, аьнна, хет шоана Цагена из гIулакх кхоачашде?

    № 333. МОДЖ ЗИЙЧА

    Цагена башха дика тоаенна газа бодж хиннай. ХIаьта цун доалахьа из цхьа газа бодж мара кхы биъ ког боалла хIама а хиннаяц. Дилла а Iула хьалха йолаш, бокъонца цунна доал деш лела из, цхьан дийнахьа, мича яхар а ца ховш, яйна дIаяьннай. ЧIоагIа из новкъа долаш, цох догдаьттIа лелача Цагена бIаргабайнаб пхьегIа тIа гулбенна латта нах.

    - Бакъахьа хургдацар-хьогI аз царга сай бодж хаьттача? - аьнна тетта царна тIавахав из.

    Даггара корта а лестабеш, чуийнна къамаьл деш воалла наха хьехараш дара тIеравола ший юртхо бIаргавайна, вIалла дага а доацаш, бIаргех хий даьннад Цагена.

    - Аьъ, Цаген, ма дика хет сона тахан хьо укхаза нийсвенна, -аьннад, ший къамаьл юкъе а дига, Цагена бIаргех даьнна хий зийнача хьехамаш деш воаллачо.

    - Ма хала дар-кх, воше, цу Iа дувцача къамаьлах со тешаве, -яьхад Цагена. - Сона бIаргех хий даьккхар-м Iа дийца къамаьл а доацаш, Iа хIара дош массаза оал, даггара хьалеи-Iойи еггаенна хьа йIаьха йоккха модж яр, Михо модж а эгаеш, дилла а жена хьалха лийнна сай бодж дагаехаяр сона!

    № 334. ШОЛЛАГIА САГ ЙОАЛАЯР

    - Ассалам-Iалейкум, са веза доттагIа Цаген! Фу хьал да хьога? Могаш-маьрша вий хьо? - хаьттад, шийна Цаген геттара дукхавезаш санна кеп а оттаяь, цун цIагIа хьачуваьннача лоаллаха вахаш волча цхьан вIаьхийча саго.

    - Ва Iалейкум-салам, лоалахо! Ма боккха болх ба, меттахьа, со волча ва хьона дагадохар, - аьннад Цагена.

    - Даьра, хац сона-м, хьо визза лоалахо а доттагIа а хеташ, хьогара новкъостал эшаш венавар со.

    - Дувцал хIаьта.

    - Цаген, - аьннад вIаьхийча саго, - хьона а наха а ховш, сесаг а дезал а ма бий са. ХIаьта а хьа доттагIчун Терсбота йоI бIаргаяйча денз се геттара цхьаь хет-кх сона.

    - ТIаккха, тIаккха? Ма товр хIанз цхьаькха а саг йоалае хьона дагадехадале? - хаьттад из бегваккха дагаволча Цагена.

    - Даьра, дехад. Ялсмала яха хьа тIехк, Цаген! Хьайна ма хой хьона, садар санна долча доккхача коа-карта хьажа цхьа сесаг кхоаергйоацалга, - аьннад лоалахочо, - IIул совгIа, ший берашка хьажа а ма езий цун. ХIанз аз лаьрхIад духхьал сай дега болча тоама саг йоалае, Вешта, валлалца цхьан сесагаца ваха везаш-м вац со? Кхы вIалла хIама деце, дукха рузкъа долаш саг а ма вий со.

    - Ва, даьра, хьо-м рузкъах хьалвикъа воаллаш, - аьнна, из бокъонца хьалхоаставаьв Цагена. - Хьа гIулакха оарцаг1валар-м боккха маьл хургболаш хIама ма дий! Аз сайна хьатIаэц хьона из гIулакх, духхьал вайна юкъе хьалха мел хиннача цатоама хьо цIенача дег тIара къинтIеравоале.

    - Воал, даьра, дукха сиха-м! Мишта валац, хъох доттагIа а лаьрхIа, хьогара новкъостал деха венавеций со? - аьннад вокхо.

    - ТIаккха-м из саг йоалаярах хьайна хургдолча зенах а ма варгвий хьо сона къинтIера? - хаьттад Цагена.

    - Из-м вIалла дувца а мича деза! - аьннад цу гIулакха гIадвахача лоалахочо.

    - ГIулакх ишта дале-м, хьажалахь аз мел сиха из вIаштIехьдоаккх. Из-м вIалла хала хIама а дац! Со санна къеча сага Терсбота йоI мара йий из? Цунна мичара доагIар хьо санна волча сагага Маьре яхар! Со ва кх хьона из дIадувца а, из кулг лаьца коара хьаара а яьккха. хьа бидарка тIа из IотIахоае а къонах. Кхы хIама эший хьона? - хаьттад Цагена. - Цул совгIа, аз-м, вай лоаIахой хиларах, ер даи, вож даи, яхаш, дукха хало а яйтаргьяц хьона Терсботага. Тховсара хьай коара дикагIбола цхьа устагIа Iа хьалчулаьллача, бокъониа дийца чакхдоалийтаргда вай из гIулакх.

    Цу бус вIаьхийча сага сесагага а ишй доттагIчунга Терсботага а из гIулакх ше ма дарра дIадийцад Цагена. Цигга цу кхаьнне, шоайла раьза а болаш, хоадам баьб, шоллагIча дийнахьа сайранна Терсбота йиIий барзкъаш а тIадийха, керта тIа шифон а тесса, Терсбота коара лоалахочун сесаг араяргйолаш, тIаккха кулг а лаьца, Цагена из бидарка тIа хоаергйолаш...

    Иштта вIаьхийча саго шийна дега болча тоама "шоллагIа" нускал дигача бус ший новкъостий чу а бийха, шийна "зоахалол" дарах байта усгагIа биаб Цагена.

    № 335. ДАГАВАЛАР

    БIарччача аьхкий хьекха йол а ехка, цох ийца устагIа бийнаб Цагена.

    - Боккъала а, къонах, вай лоалахочоа Товбота, из эгIазгIоргвоацаш, дикагIдола дакъа дахьийталахь цох. Ишта а ва из вайиа раьза воацаш, - яхаш, вIалла дIа а ца йоалаш, гонахьа хьайзай Цагена сесаг.

    - Мегаьд хIаьта, мегаьд. Цо ше фу оал а хьажа дергда вай из гIулакх. Хьанна хов, шийца дага ца воалаш даьча хIамах из вайна кхы а чIоагIагIа эгIазводий а? - из тееш йист а хинна, Товбот волча вахав Цаген.

    - Даьлахьий, Товбот, доккха хьаькъал долаш саг ма вий хьо, хьога цхьа хIама хатта, хьоца дагавала венавар-кх со, - аьннад цо.

    - Хаттал хIаьта, воше, - пурам деннад вокхо.

    - Цу сай сесага хьога латкъа тоам ца хете а, фу дича бакъахьа да ца ховш, юкъ хаьда лел-кх со, - кадав Цаген, - Сона нийса да аьнна мел хетача хIамах ца яшаш, из юхмаччахьа доахаш, дилла а ше яхар мара сога ца дайта гIерташ я-кх из.

    - Аьъ, ва Цаген, хьайна хаций хьона, из моллагIа яле а, кхалсага хьаькъал хьаькъал доацалга?! - аьннад вокхо. - Хозахета мича яьхад вай даьша: хье цхьа хIама де волавалалехьа, сесагага а хаьтте, юхмаччахьа мара ма де!

    - Мегаьд хIаьта, дика хьехар дир Iа сона. Со со вац хьона, тахан денз ач из иштта дергдеце, - аьнна, Товбот волчара ара а ваьнна, дIавахача Цагена цунна е дакъа а дахьийтадац е из чу а вийхавац.

    Кастта из гIулакх дIахайнад Товбота. Цхьан дийнахьа шийна духьал воагIа Цаген соцаваьв цо:

    - Аьъ, ва Цаген, из фу дар хьа? Iа-м Iайха устагIа бийча сога хьа мича хайтар? Со виц-м веннавацар хьона?

    - Виц-м, даьра, веннавацар сона хьо. Вицлуш а хулий хьо мо вола саг? - аьннад Цагена. - Цу дийнахьа сайх даьннача гIалатах эхь хеташ лелаций со, дийнахьа сатем боацаш, бус Iовижача еш наб йоацаш? Хьайна йовзаций хьона тха сесага оамал? Из я хьона цу гIулакха бехкеяр!

    - Даьра, хургьяц-кх!?

    - Даьра, я-кх, - аьннад Цагена. - Хье ца теше, цунга шийга а дIахатта! Из устагIа со бе эттача, са ца доаккхийташ сона гонахьа хьийзар из, хьона дика дакъа дахьийта деза, яхаш. УстагIа бийначул тIехьагIа, цунна латкъа а, хьоца дагавала а лаьрхIа хьо волча венавар со. ТIаккха Iайха аланзарий Iа моллагIа а сесаго яхар юхмаччахьа мара ма де?!

    № 336. МАЛАГIа ВА ВАЙХ ЭХЬ ДОАЦАШ?

    Цхьан сарахьа дика кийч а венна, сиха ший дикагIйолча говра нувр а тилла, шоай юртара аравоалаш бIаргавайнав Цагена шийна уллув вахаш вола юртда.

    "Ма тамаш я юртда укх хана цхьаь волаш новкъа валар. КъайлагIа цхьа хIама-м да хьона хIанз цо леладер", - аьнна хийттад Цагена. Удаш цунна тIехьа вахав из, цо фу леладу а из мичахьа вода а хьажар духьа.

    Юртда тIавагIача говра тIехьакхе мелла хала хиннадале а, кастта цунна тIехьа а кхийна, цунца кхыча юрта чувахав Цаген, Сихха говра тIара Iо а весса, шорттига коанаIарах хIама а теха, дукха ха йоаццаш мар а венна йисса ягIача жерочун цIагIа чуваьннав вож.

    Цу цIен наIарга дIаэттача Цагена кастта хьахазача къамаьлах гучадаьннад, юртда цу коа диканна а ца воагIаш, жерочунца безам болаш веналга.

    - БIеха, во хIама я хьо! Хьа фу бокъо я укх хана наьха коанаIарга ва? Малув хьога кхайкар? Фу хетаргда хьо бIаргавайча наха? Волле. лалла укхазара дукха сиха! - яхаш, лувш хиннай цо леладер кхега а даь жеро.

    "О, са лоалахо, да яттIа хьо берза! Хьо-м сона хийттачул а кIоаргагIа воаллаш ма хиннавий. Хьажал хьо, мичахьа кховда до-гэтта хиннад! ХIанз цу кхалсагагара хьайна хозар а хьона кIезига хете, Iа лелабеча тийшача балхах аз айса-м, даьра, дергда хьона доаггIар", - дагахьа а аьнна, сиха цун говра тIа а хайна, цIавахав Цаген.

    Ше лаьрхIа никъ а ца хулаш, цул совгIа, даггара лахача а ший говр а ца кораяь, цу баьдеча бус халла гIаш цIавенав юртда.

    ШоллагIча дийнахьа Iуйранна, маьждиге дуккха а нах вIашагIкхийттача хана, дIакхайкадаьд цо:

    - Сийсара бус са отар чура цхьан мунапакъо са дикагIйола тIавагIа говр лочкъаяьй. ДIахалаш, нах, мелла ха яларах а, сона из халахетар даь саг гучаваланза а, шийна доагIаш дола таIазар ца деш а вусаргвоацалга!

    - Сенна дувц Iа из селла кIома, къахьа? Хьа говр-м саго лочкъаяьяц, Из-м са отар чу латт! - аьннад, шорттига юртдаьна лерге а ваха. цига нийсвеннача Цагена.

    - Фу бегаш ба Iа хIанз бераш, Цаген? - хаьттад цIимхаро цу гIулакха Цаген вIалла гунахьа а хургвац аьнна хеташ вокхо.

    КIеззига уйла а яь, тIатехад цо:

    - Iайха бегаш ца бойя, волле, сов чехка са коа хилийта говр! ТIаккха а вутаргвац аз-м хьо хьайна доагIар ца деш!

    - Даьра, лоалахо, Iа сона хIама а ма дергдац, из говр кхы хьа коа а ма йоагIаргьяц! Из-м, хьона хьайна а ховш, лочкъаяьяи, феса лаьрхIа йоалаяй. Вешта, хьона лойя, со-м кийча ва хьона хIанз кхы юкъ йоацаш, и.ч мишта нийсделар укх наха а дIадувца, -аьннад шорттига юха а цунна лерге вахача Цагена.

    - ХIа, хIа! Кхы дувца дезаш хIама а дац из-м! - аьнна, гIулакх дужаде веннав юртда.

    Цаген дIаюстара а ваьккха, говрах ше валар кхетадарал совгIа, цу бус ше леладаьр а хIанз кхыча наха а дIахар кхераш, тIатехад цо:

    - Хьона лойя, аз-м хIанз а дIакхайкадергда, из говр аз хьона совгIата лаьрхIа енналга! Сона-м массаза а дукхавийзав хьо.

    Цхьабакъда, дош дала деза Iа сона, из хIама цхьанна а сагага дувцарг ма дац аз, аьнна. Аз дош лу хьона, Iа из хьай дош бокъонца кхоачашдойя. вайх дика лоалахой хиларал а совгIа, лика доттагIий а хургда аьнна!

    - Мегаргда, дIакхайкаде хIаьта! - аьннад Цагена.

    Из гIулакх ишта дIадерзарах доггIоздаьнна, сиха чу а ваха, дика кхаьла нувр а, дирст а шийца йолча говра тIа а хайна, юрта юккье гIолла хьалеи Iойи лелаш волча Цагена, шийх новкъа хьа мел юхйттачунга дIадувцаш хиннад из говри, нуври, дирсти шийга мишта кхаьчад.

    - Ер да шоана дош! Са-м хIанз дика вирабIарзи вордеи хиларал совгIа, шоана гуш йола иштта дика тIавагIа говр а я! - оалаш хиннад Цагена.

    Юххера а из къамаьл дIа а кхийтта, Цагена коа венача, цунна чIоагIа эгIазвахача юртдас аьннад:

    - Аьъ, ва Цаген, хьона-м цхьанна а хIамах эхь мича хиннад! Цхьанна а сагага хIама ма дувца аьнна еннаецарий аз хьона из говр?

    - ЦIена бакълув-кх хьо, - саббаре йистхиннав Цаген. - Вешта, аз-м цхьаннега дувцац, массанега а дувц! ХIаьта эхьи, бехки, эздели дувца вай отте-м, уж хьа доацалга-м хьайна а ма хой хьона. МалагIа ва вайх шиннех нахага дIадувца йиш йоацаш дола хIамаш леладер?

    № 337. МЕЛЛА ЙИАЧА А ЦА ЮЗАР

    ДукхагIа хIама хьанна хов аьнна, къовсам баьнна хиннаб Цагенеи дуача хIамана геттара сутара волча цхьан юртхочуннеи. Цагена даьча цхьаь цхьан хаттара шийна жоп дала ца хайча, вокхо ший аргIах хаьттад Цагенага:

    - Мелла йиача а ца юзар фуй?

    - Хьа гийг я-кх! - жоп деннад Цагена.

    № 338 ГIИЙБАТАШ ДАРАХ

    Шоай юртарча пхьегIа тIа гулбенна Iохайша багIаш хиннаб цхьан лоаман юртара нах. Царга салам а денна, царна уллув гIолла IотIехьваьнна хиннав цхьа лохига, дегIа ийша вола къонах. Цун дегIаца йистача дикка лакха хинний цунна тIатилла кий. ХIаьта кхыча нахах моллагIа цхьа хIама ца аьлча Iелуш боацача цу пхьегIа тIа багIачар дIа а хьа а эцаш яьхад:

    - Даьллахь, ший мел зIамига дегI доллашшехьа а, мел лакха кий я цунна тIатуллар.

    - Аьъ, из-м Цаген ма вий! Мел доккха гIийбат дир-кх вай. Из-м дегIа эсала вале а, хьинарга а деналга а диллача визза къонах ма вий. Долле, сихха цунна тIехьа а кхийна, из воашта къинтIера Ваьккхача бакъахьа да вай! - аьннад иу дийнахьа царна юкъе нийсвеннача, моллагIа а шийгара тоам боаца во хIама даларах Даьлах чIоагIа кхераш волча цхьанне.

    Иштта, сихха цунна тIехьа а кхийна, соцаваьв цар из.

    - Даьллахь, Цаген, къинтIера валалахь тхона, хьох цхьа гIийбат даьдар оаха! - аьннад цар.

    - Фу гIийбат дар из оаш даьр? - хаьттад вокхо.

    - Даьллахьий, ше мел лоха а ва из, хIаьта цунна тIатулла кий мел лакха а я цун аьннадар оаха, хьо малув а ца ховш, - аьнна, шоай из нийс ма далара дIадийцад вокхар.

    - ДIахалаш, ер са керта тIа тIатуллаш йола кий хьаяьр со ва, хIаьта цунах оаш аьнначоа со къинтIера ваьннав шоана! Цхьабакъда, ер са дегI хьакхеллар Даьла ше ва. Из шоашта къинтIера воаккхалой, из кхоачашдергда-кх оаш! - аьннад йоах царга Цагена.
    Последний раз редактировалось Ingushgen; 05.05.2015 в 23:30.

  14. 1 пользователь сказал cпасибо Ingushgen за это полезное сообщение:

    Лайсат (09.05.2015)

  15. #18
    Постоялец
    Регистрация
    20.01.2014
    Сообщений
    658
    Поблагодарил(а)
    25
    Получено благодарностей: 288 (сообщений: 191).
    Йорг1а дын т1а ваг1аш, наькъаводаш хиннав цхьа воккха саг. Къоала ухача цхьан къонахчун б1арг т1аэттаб цу воккхача сага дын т1а.

    Цхьан гаьн к1ала, ды д1а а тесса, ламаз де эттав воккха саг. Циггач т1авенав цунна из къу саг. Цхьа во говра хиннай цунгара яр. Къу саго хаьттад:
    - Хьо 1илам дийша саг ва, алал сога, даьча зуламах бекхам маца хул?
    - Мичча хана хинна а, шу доале а итт шу доале а, цкъа бекхам ца хулаш зулам дусаргдац, - жоп а денна, ший шоллаг1а дола ламаз де волавеннав воккха саг.

    Цо ламаз деча юкъа къу саго ший говрг гаьнах д1а а тесса, воккхача сага йорг1а дын т1а а хайна, д1ийккхав. Кхы дукха гаьна из валалехьа, цхьан х1амах из йорг1а ды къаьхкаб. Чувежача цу къу сага шаккхе ност йийнай. Г1отта ца луш иллав из.

    Ший ламаз даь а ваьнна, цу къу сага тишача говра т1а а хайна, волавенна цу уллача къу сага т1акхаьчав воккха саг. Къу саго аьннад:
    - Ва, шу даьлча, итт шу даьлча хургба ма аьннадарий 1а бекхам. Х1аьта ера-м цхьан сахьатах хинна ма баьларий.
    - Ер бекхам хиннаб хьона, - аьннад воккхача саго, - 1а хьалхе а даьча цхьа зуламах, х1аьта сона даьча зуламах бола бекхам хьона кхы а хургболаш ба.

    Из къу саг цун ший хиннача тишача говра д1ат1а а вила, ший йорг1а дын т1а а хайна, д1ахо ший наькъах д1авахав воккха саг.

  16. #19
    Постоялец
    Регистрация
    20.01.2014
    Сообщений
    658
    Поблагодарил(а)
    25
    Получено благодарностей: 288 (сообщений: 191).
    К1и-марса хана цхьан саго белхий баьб. Делкъийна сала1а болхлой 1охайшача, царна юкъе хиннача кертах чагаргаш яьнна волчоа, бегашта аьнна, кертах харбаза ч11орг техай цхьанне. Чагаргаш яьнначо хьаюхалостадаь йолхьанг техад. Харбаза ч11оргаш кхийсар кулла мо д1авахав, кхетама чура ваьннав.
    - Ай, х1анз фу дир 1а? Ер лай, фу аргда 1а? – берригаш а хетта болабеннаб. – Цо хьоца баьраш-м бегаш ма барий, - аьннад.
    - Аз юхабаьраш а ба бегаш, бегашта вийнав, даьра аргда, - жоп деннад чагаргаш яьнначо. – Бегаш юхабича, ше лергволаш хилча, во, даьсара, баьб цо уж бегаш

Страница 2 из 2 ПерваяПервая 12

Похожие темы

  1. Хьехаме дувцараш
    от Menina в разделе Ингушский язык
    Ответов: 12
    Последнее сообщение: 06.01.2013, 02:40
  2. Сакъердаме дувцараш
    от Menina в разделе Ингушский язык
    Ответов: 0
    Последнее сообщение: 25.02.2012, 21:37
  3. Сакъердаме дувцараш
    от tahira-mutahira в разделе Ингушский язык
    Ответов: 7
    Последнее сообщение: 17.05.2011, 15:34

Ваши права

  • Вы не можете создавать новые темы
  • Вы не можете отвечать в темах
  • Вы не можете прикреплять вложения
  • Вы не можете редактировать свои сообщения
  •