Страница 2 из 3 ПерваяПервая 123 ПоследняяПоследняя
Показано с 11 по 20 из 30

Тема: Саид Чахкиев. Проза.

  1. #11
    Захожу иногда
    Регистрация
    28.09.2012
    Сообщений
    42
    Поблагодарил(а)
    0
    Получено благодарностей: 0 (сообщений: 0).

    Ответ: Саид Чахкиев. Проза.

    Я,очень прошу, если есть ,вывеси на сайте его рассказ"Ишта мара" о девушке Йисите.

  2. #12
    Уважаемый форумчанин Аватар для Menina
    Регистрация
    08.02.2012
    Сообщений
    1,885
    Поблагодарил(а)
    40
    Получено благодарностей: 129 (сообщений: 110).

    Ответ: Саид Чахкиев. Проза.

    Это произведение у меня есть, но мой сканер сошел с ума) разберусь с ним и выложу)

  3. #13
    Захожу иногда
    Регистрация
    28.09.2012
    Сообщений
    42
    Поблагодарил(а)
    0
    Получено благодарностей: 0 (сообщений: 0).

    Ответ: Саид Чахкиев. Проза.

    Цитата Сообщение от Я_! Посмотреть сообщение
    Это произведение у меня есть, но мой сканер сошел с ума) разберусь с ним и выложу)
    А я тебе тогда дам роман Довхан Балаевой "Мадина"кстати,кто читал?

  4. #14
    Уважаемый форумчанин Аватар для Menina
    Регистрация
    08.02.2012
    Сообщений
    1,885
    Поблагодарил(а)
    40
    Получено благодарностей: 129 (сообщений: 110).

    Ответ: Саид Чахкиев. Проза.

    Цитата Сообщение от КОЛОЕВ КОЛОЙ Посмотреть сообщение
    А я тебе тогда дам роман Довхан Балаевой "Мадина"кстати,кто читал?
    Баркал, у меня уже есть)

  5. #15
    Захожу иногда
    Регистрация
    28.09.2012
    Сообщений
    42
    Поблагодарил(а)
    0
    Получено благодарностей: 0 (сообщений: 0).

    Ответ: Саид Чахкиев. Проза.

    Цитата Сообщение от Я_! Посмотреть сообщение
    Баркал, у меня уже есть)
    Тогда не знаю что и подарить!!!

  6. #16
    Захожу иногда
    Регистрация
    28.09.2012
    Сообщений
    42
    Поблагодарил(а)
    0
    Получено благодарностей: 0 (сообщений: 0).

    Ответ: Саид Чахкиев. Проза.

    где обещанный рассказ "Иштта мара"Чахкиева???

  7. #17
    Уважаемый форумчанин Аватар для Menina
    Регистрация
    08.02.2012
    Сообщений
    1,885
    Поблагодарил(а)
    40
    Получено благодарностей: 129 (сообщений: 110).

    Ответ: Саид Чахкиев. Проза.

    Прошу прощения, что пришлось мне напоминать. Сканер не починился. Буду выкладывать по частям.


    Иштта мара

    1.

    Ц1ера юхера хьат1а а вена, ше ваьгг1ача г1адамаш т1а 1охайра Асхьаб. Цун сий деш ураайтта хинна кагий нах а 1охайшар. Ца1 висар ура. Из вар Бийберд, Асхьаба во1. Сатем эттар гонахьа. Ле безам бацар. Сахиллалца лаьтта оахаш а баьхка к1аьдбеннабар кагий нах. Ц1и й1вйха безаме йоагар.Ший к1ай мож а айбаь, ураг1ахьежар Асхьаб. Сатессадар.Сигале йийкха яр.Сийрда лепар сахула седкъа. Бессазабаьнна хьежар ийже кхаьча бутт.Сала1а йийшача инкалашта тара хетар малхбоаленгахьа д1адолха лоамаш.
    Шераш д1а ме долха, дег1а эшаш, з1амиглуш воаг1ар Асхьаб. Цун мож ецаре к1аьнк ва аргдар цох т1ехьашкара т1ахьажачо. Кулгаш ц1ерага а хьекха, шийна гонахьа баг1ачарга хьежар Асхьаб. Якъубагара д1а мел иккхар юхьмараж 1аьржъенна, г1ийла бар уж. Аьрда оаг1ув к1ал а болаш уллар Инал. Ши хьажк1а кхаеллаяр цо ятта. Уж ягара кхераш ч1оаг1а царга б1аргкхоабаш вар из. Юха т1ехьашкаяхаяр цун мазуташ доахка сийна фуражка. Шерача хаь т1а 1от1ауллар боккха кера к1уж, сакъердаме хьежар 1аьржа з1амига б1аргаш. Ч1оаг1а эрсех тара вар Инал. Асхьаба везар из. Везар болх дика бе ховш, ц1аккха а, хала е атта яр аьнна, веха ца гойташ даим велавенна, наха т1ера волаш из хьавоаг1андаь. Асхьаба уйлах ше кхийтача санна, цунна б1ара а хьежа, велакъежар Инал. Еттаяьнна хьажк1а хьаийцар цо. Ше воагавешше, йокъ д1айоаккхаш шозза-кхозза ч1оагг1а «фу» а аьнна, кулгашта юкъе из хьокхайир. Ийтт1а, 1аьржа, г1ожа дар цун кулгаш. Хьажк1а ах а яьккха, доккхаг1а дола дакъа Асхьабага д1акховдадир Инала.
    - Юий 1а?
    - Баркал, безам бац са.
    Ворда тата хеза, юхавийрзар Асхьаб. Вожаш а бийрзар тата долчахьа д1а.
    - Боскар ва из-м, - аьлар уралаттача Бийберда.
    Кхы дош аланзар саго. Инала Бийбердага д1акхессар ах хьажк1а. Вож Тарханеи Якъубеи шоайла йийкъар.
    Доахан долча ферме хаьхо вар Боскар. Ц1ера гонахьа баг1арех цхьанне а тамш йинзар из варах. Каст-каста наха балхаш деча а ухаш,вира вордаца шийна г1адамаш, буц, цкъаза свеклаш, хьажк1аш ц1акхухьар цо. Из воккха хилар дарий а хац – кховзткъара ваьнна саг вар Боскар – е цхьан хана юртарча наха юкъе ч1оагг1а цун юхь1аьрж отташ г1улакх нийсдалар дарий а хац, цхьабакъда саго х1ама ца оалаш д1аухийтар из.
    Юстаро юха а сеца, ворда д1аяста эттар Боскар. Акхарех цунга д1ахьожаш саг вацар.
    - Волле, новкъостал де Боскара, - Бийбердага ц1имхара йистхилар Асхьаб.
    Бийберд, из шийга хьайистхилар хьежаш, кийчвенна лаьттача санна, сихвенна Боскара д1ат1авахар. Уралийлхар вожаш а. «Ца1 тоъарг ма вий цига», - аьлча санна юха 1охайшар уж шоаш баьг1-баьг1ача. Цхьа Якъуб 1ийра ура ца г1отташ. Дегаза ши борд эзар цо. Асхьаба из зийра. Х1ама аланзар. Цунна ховра кагийча наха Боскар ца везилга. Асхьаба шийна а везацар из, х1аьта а тоам хетанзар цунна, Боскара новкъостал де царех саг д1ат1а ца ваха. Дег чура дар-м дита, цхьабакъда г1о даьдар аьнна х1ама дац, вешта из0м воккха саг а ма вий.
    Когех баргал теха вир яжа д1а а хийца, шаккъе цхьана хьат1абаьхкар Боскари Бийберди. Иналеи Асхьабеи мара цунга салам юхаделанзар, цхьабакъда ура шевар г1еттар. Инала моттиге 1охайра Боскар. З1аммига яьнна яр Боскара модж. К1еззига жувр т1ахьаьстача санна к1ай лестар из. Сома фоарт а йолаш, тенна энжи саг вар из. Цунна уллув нийсвелча, ше геттара з1амига хетар Асхьаба. Низ бар Боскара дег1аца. Волавалар а 1охар а, г1аттар а цхьа ший тайпара дар цун. Ц1аккха сиха хилацар. Сабаре вар ч1оаг1а. Дукха лецар. Асхьаба цкъаза тамаш йора цох. В1алла кхетацар из Боскара оамалах. Асхьаб маара вецарий ца кхеташ, дукха бар цох ца кхеташ. Цхьабарашта везацар из. Царна юкъе бар цунцара ше цабезам гуччахь лелабераш а. Царех ца1 вар Якъуб,цхьабакъда Боскара сий а деш, из лоарх1аш а цунна тешал деш а бар цхьабараш.
    Къаенна сесаги ви1ий во1еи маара, кхы дезалах х1ама дацар Боскара. Сесагаца г1ожа вар из. Ц1аккха велавенна б1арахьожацар из цунна. Цхьабакъда, ви1ий во1ах ч1оаг1а воаккхий вора из. Боскара лаьттара деррига ираз из дар. Берд хоза хьалкхийнавар. Ткъо шу дизадар цун. Ахваьккхача санна тара вар ший даь-даьна. Цун санна сома яр маьженаш, дег1а чу низ бар. К1айи ц1еи лепар юхьа т1ара бос. Унахц1ена вар Берд. Из тамаш а яцар, х1ана аьлча, цхьаккха х1ама дацар цунна дагадалла дезаш, шедар даь-дас хьадора. Хьехархой институте дешаш ваг1ачара, цо во а дешандаь, харцахьа а из леландаь, эккхаваьвар из. Х1анз балха-така а воацаш, дуаш-молаш, вужаш-г1отташ, шийна сакъердаш д1алелаш вар из.
    Цун балха ваха безам хилча а, из вохийтаргвацар Боскара. Ший са санна дукха везар цунна из. Берда аьнна дора цо ше хьамел дер. Дунен т1а цхьаккха х1ама дацар Боскара цунна кхо а даь дутаргдолаш. Из ховш волча Берда цхьанна х1аман хьурмат дицар.
    Шийна юххе улла г1адж хьаийцар Боскара. Хьасоттаяь кулгашца из каг а яь, ц1ерал д1ачукхессар цо. Ураг1аяхар сийгий гурмат, лелха даьлар дахча.
    - Деррига аьха даьларий шо? – хаьттар Боскара, трактораш латтачахьа д1а а хьежа.
    Уралатта Инали Бийберди д1абийрзар шоай тракторашкахьа. Шаккхе трактор шоашш саццийтача ц1ерагахьа хьайтйрза латтра. Х1ат1ая а ца лоархьаеш, юхасайца, цхьа дийна х1амаш йолаш санна хетар уж гаьннара д1ахьежача. Шийла къегар цар б1аргаш-фараш. Т1ехьадийза нохараш б1аргагацар.
    - Хьа фу бала ба цунца?
    Из аьннар Якъуб вар. Шевар иккха цунга д1ахьежар. Можах хьакха аьнна хьалъайдаьча дисар Асхьаба кулг. Боскара корта чубахар. Якъуба аьннар шийна ца хезача санна кеп оттае велар из. Хьаараежа тов, п1елгашца хьа а ийца, юха ц1ерал д1ачукхессар цо. Сатем эттар. Гонахьа 1еха баскилгаши хьажк1аш юаш йоллача вира ду таташи маара х1ама дацар хьахозаш. Х1аране ше-ший уйла йора. Инал раьза вар Якъуба аьнна дешашта. Бийберд а вар раьза. Ц1ерагахьа корта а болаш бартал вижа уллача Тархана бе-башха хетацар Якъуба цунга фуннаг1а аьлча а. Уж шиъ шоайла в1аши къовса а венна, латар дог доахар цо. Якъуба ч1оаг1а раьза хиланзар Асхьаб. З1амигача сага бехк боаккхашха б1арахьежар из. Якъуб вар диткъача дег1ара кадай саг. 1аьржа б1аргц1ацкъамаш лоацца теса ши мекхи долаш, хоза з1амига саг вар из.
    Якъуба дезадаланзар Боскар шийга юха йист ца хилар.
    - Хоза эттай вайна ха, шин-кхаь дийнахьа чуийца яргья хьажк1аш а, - аьлар Асхьаба.
    Къамаьл кхыча х1аманна д1ат1адерзаде веннавар из, цхьабакъда Якъуба юха а шедар дохадир. «Фу-у», - аьлар цо, цхьа лампа ала боабеш санна айххьаза Боскара б1ара а хьежа.
    Юха а сатем эттар. Боскар х1анз а д1аверзанзар Якъубагахьа. Гош т1а дада кулгаш шортта хьалъэзар цо. Бийнаш дир. Пунт оза геракаш санна доккха хургдар цун уж. Цхьа ах минут яьккхар Асхьаба царна т1ера ши б1арг д1а ца боаккхаш. Болх беча сага кулгаш дар Боскара кулгаш. Якъубагахьа д1авийрзар Асхьаб. Царех цхьа бий кхете, венна ва-кх хьо, к1аьнк, аьнна хийтар цунна. Боскар вовзаш вар юрта. Шийца цадоаг1ар дувцийтацар цо. Ц1имхара вар. Наха цкъама маара вайнавацар из латаш, цу хана а ший во1ах. Ах сахьат сакхетам чу ца воаг1аш иллавар цо х1ама теха цун во1. Т1ехьаг1а т1ем т1а вийра из.
    Шортта доастаделар Боскара бийнаш. Ц1ера юкъера хьааралийга товнаш, хьажк1ий фийгаш уж долаш санна маара шеек воацаш, цхьан кулгаца хьа а лехьаеш, юха д1ачукхувсар цо.
    - Фу даьд хьона? Хьайист х1ана хилац хьо? Мотт беций хьа бага?!
    Воккхача сагага в1алла дувца тоам боаца къамаьл дар х1анз Якъуба Боскарага деш дар. Инали Бийберди шоайла б1арахьежар. Тархан уллача д1а-са хьайра, х1анз доладала доал-кх ер аьлча санна.
    Боскара бирса 1от1ахьежаш латтар Якъуб. Х1анз ураэттавар из.
    - Хьона-м х1ама хац, хой? Цхьаккха х1ама хац хьона-м, - соцаш вацар Якъуб, - хьона-м етт а б1аргабайнабац, бий? Букъ а берзабаь д1аэттар хьо-м, из хьайна юххе г1олла т1ехбоаккхача хана. Иштта аттаг1а да, деций? Хьа фу бала ба наьха 1аттаца?..
    Боскар хьалъураиккхар. Хьалъураиккхар Асхьаб а царна юкъе эккха дагахьа, цхьабакъда Якъуба етт хьоахабича, ше латтачара меттахьа хьанзар из. Инали Бийберди юха а шоайла б1арахьежар. Тархан, ца ховш а дош довра кхераш, Якъубаи Боскараи б1арг т1ера ца боаккхаш, баге а йийла ваг1ар. Доагаш дара Боскара б1аргаш. Д1ат1акхета кийчвенна латтар из. «Етт… фу етт ба-хьог1 х1анз укхо бувцар? – аьнна хетар Асхьаба. – Ма товра из ши ди хьалха Товзаьр кхы чура баьккха етт бале?» К1ирвенна Боскара б1арахьежар Асхьаб. «Укхо боаккхаргбац ала а дац. Ц1аьрмата волчо фуннаг1а а ма дой».
    Боскара бийнаш юха а доастаделар. Хьалнийсделар цун дег1.
    - Саца, з1амига саг, хьаштдоацар ма дувца, - ц1имхара аьлар цо.
    Кхы йистхиланзар Якъуб. Хьа а яьха гулъяь латтача хьажк1ашта д1ат1авахар из. Уж яр колхоза хьажк1аш. Уж лорае оттаваьвар Асхьаб. Ца1 ца деш хилча сатувш воаца Асхьаб, ше вар шийназ из болх лехар. М1арга теха, вир эккха а яь, хьажк1ий эла т1а юха аркъал 1овижар Якъуб. Тархан а цунна т1ехьа д1авахар. Прицещикаш бар уж шаккхе. Якъуьа хьоахабаь етт фу етт ба ха безам бар Тархана. Товзаьр кхий чура баьккха етт бий-хьог1 из аьнна хетар цунна а.
    Мар а воацаш халла ший кхо бер кхоабаш яр Товзий. Ч1оагг1а доаккхал дора цо етт мукъаг1а ший болаш. 1атто доккха новкъостал дора цунна, ийе езацар шура, к1олд, даьтта. Цхьан 1урра, ше балха яхалехьа етт бета дагахьа ведар бе а йоаллаш араяьннача цунна из боацаш корабир. Ч1ега боха а баь д1абигабар из. Из д1амелхазачо тамаш йора. Массанена ховш дар, юрта буфете балха хинна цун маар, дукха ахча а ийша, ворх1 шу даккха набахте чувеллалга. З1амигача кхаь бераца йисаяр Товзий. Шиш у дар из, маара ь1ехьа посылкаш а кхухьийташ, ший бераш а кхоабаш, халла д1айоалла. Х1анз цун етт бигабар. Геттара къиза саг хила везаш вар Товзе коа къоалаг1а ва дагадехар.
    Тархан юхавера. Тхьовра санна бартал 1овижар из ше иллача. Гуш дар 1аттах цунна х1ама ца ханалга.
    - 1адика хийла шун, со-м ц1авода, - аьлар Боскара, ше йистеваьлча.
    Дезо кугаш а лувзаш, ший вир йолчахьа д1аволавелар из. Цхьан Асхьаба маара юхаювцанцар 1адика. Боскара из в1алла белгал а динзар. Цунна ховра юхебисараш шийна т1ехьахежилга. Топий гебаг1аш шийна букъа т1а увттадеш санна хетар цунна. «Етт-етт…Фу моттаргда царна? Букъ а берзабаь д1аэттар хьо-м, из хьайна юххе г1олла т1ехбоаккхача хана. Дала х1алакволва хьо! Ираз дуаш-м се а лелацар со укх лаьтта». Сихъенна уж уйлаш кхестар Боскара керта чу. Котра чуте1абор цар, баламашта низ бора.
    Хьажк1ий эла т1а, кулгаш керта к1ал а дехка, юха аркъал вижа улар Якъуб. Боскар д1ата1а веча а, цо вир хьалоацаш а,д1айожаш а кхыметтел д1а-са хьанзар из. Д1а а хьежанзар. Сигала хьежаш улар из. Боскар, шийна т1аювха 1аьржа тиша полтув к1ал а теса, ламаз де эттар. Вожаш цунга хьожаш бар. Ше ваьлча, вир хьалха а лаьлла, г1аш д1авахар из. Цхьаккха х1ама йиланзар цо ворда т1а. из д1акъайлавоаллаше, къамаьлаш доладелар ц1ера гонахьа.
    - Цо лочкъабаьб из етт, - хаьдда аьлар Инала.
    - Кхы хьан лочкъоргбар из? – т1атехар Бийберда.
    - А, - аьлар Асхьаба, - из хургвац из. Сона ха ц1аккха иззаморг даь вац Боскар. Из сона дика вовз.
    - Т1аккха, х1аьта мала хила веза из бигар? Е цо бигаб из, е…., - Якъуб иллача д1ахьежар Инал.
    - Етт бигар Боскар ва шоана, - аьлар, шедар хозаш иллача Якъуба.
    - Х1ай?! – иккхар Асхьабага.
    Шевар цунгахьа д1авийрзар уж.
    - Х1ай? – юха а аьлар Асхьаба.
    - А, а, етт цо бигабац. Аз-м бегаш бора, - аьлар Якъуба.
    - Хьона ца ховш-м дац хьона, из хьаннаг1чо бигабале а, - ц1имхара йистхилар Бийберд.
    - Фу ала г1ерт хьо? Хьаала, со ладувг1аш ва-кх хьога, - Якъуб урахайра.
    - Хьона д1ахеззар ала г1ерт-кх…
    - Якъуб, - лаьрхх1а йистхилар Асхьаб,- Якъуб, нагахьа санна уж бегаш бале, во бегаш мА-б 1а бераш, цхьабакъда…
    - Цхьабакъда? – ший диткъа дег1 нийсса ураоотадир Якъуба. Кхоссавала кийчвелча санна латтар из царна хьабара а хьежаш. Инали Бийберди а бар кийчча лата. Асхьаб дов эккхар кхерар. Тархан вацар х1аманна сагота. Тхьовра санна, йийла баге а йолаш, йистхул-хулчунгахьа д1а а верзаш, ваг1ар из. Уж в1ашкалувш сакъердаме хетар цунна.
    - Цхьабакъда, нагахьа санна из етт чурабаьккха саг хьайна вовзе, из хьавувца-м веза, - ший къамаьл чакхдаьккхар Асхьаба.
    - Аз д1а ца вувце?
    - Хьа ца вувце, х1аьта хьо хила веза-кх из, - Якъуба кулг д1атахьекхар Асхьаба.
    - Ха-ха-ха! – аьнна, к1аж вахха велавелар Якъуб. – Ха-ха-ха! Хьо сакъердам болаш саг ва. Хьо говза саг ва. Хьо вий, хьо, - вехача сага санна, дег1 а эгош, п1елг эгабора цо, - хьо вий, хьо…
    Ц1аьхха сецар Якъуба велар. Асхьаба сихха хьат1а а вена, аьлар цо:
    - Воккха саг, со вац хьона етт бигар. Хозий хьона, со вац! Боскара лочкъабергба ба хьона, кхыча лочкъабергба хьона, цхьабакъда лочкъабергбац Эркиев Махьмада во1а Якъуба-м. Кхийттарий хьо?
    Асхьаба б1аргаш деттар. Ховра цунна Якъубах теша мегаргвоацилга, х1аьта а бакълу1-хьог1 ер аьнна хетар воккхача сага. Бегаш беш а мА хулий. Безам бар цун теша, бале а тешалацар. «Укхуна ца ховш дац-кх из, моллаг1чо из бигабале а», - йоахар дего.
    Да вацар Якъуба. Нана яр. Цо кхеваьвар из. Х1ама ца эшийташ, боча лелавеш кхеваьвар. Х1анз ч1оаг1а хала вар из нанна. З1амига волаш мел даьр могийташ хьалкхеваь из, х1анз а иштта лела г1ертар. Ворх1 класс а яьккхалехьа д1акхессар цо дешар. Цхьаннахьа балха ца отташ, латача латаш, молача молаш, айла-юкъе лела ваьлар.
    Совваьнавар из юртарча наха. Цун наьнах Маликатах къахетар царна. Мар т1ем т1а вийнавар цун из къона йолаш. Дукха ха яьккхар Маликата, маар вийнав аьнна шийга каьахат денадоллаше, цох ца тешаш, из ц1аварга дагадоахаш. Ший во1 хиларах ч1оаг1а йоаккхийеш яр из. Из иразе хьалкхеве г1ерташ шийна могар а ца могар а деш, балха-така – массанахьа йоалаш халахьувзар Маликат. Из кхетадацар цун во1о Якъуба. Наьнаца г1ожа вар из. Фуннаг1а цо шийна даьдар аьнна, баркал алацар.
    Колхозо соцам бир Якъуби, из санна цхьаннахьа балха а боацаш харцахьа лела ши-кхо саг кхыи юртара кхычахьа баха д1абахйта аьнна. Маликат, шийна из хьахоззашехьа, колхоза правлене яхар. Йийлха, дийха, халла мукъаваьккхар цо ше во1. Цу г1улакхо кхераваь Якъуб, сихха балха эттар. Х1анз Иналаца ва из прицепщик волаш. Цхьабакъда, балха в1алла т1ера вац. Сагаца тац, каст-каста къовсамаш доах.
    Асхьаба к1ирвенна б1арахьежар Якъуб. Цунна гора воккха саг шийха ца тешилга. «1овдал, мА воккха 1овдал ва со, - йоахар цун дего. – Са фу г1улакх дар акхарца из хурдийбаьнна етт бувца?». Вокхарга лекхар цо б1аргаш. «Ераш а даьра тешац сох», - аьнна хийтар цунна. Ц1аьхха дог тохаделар Якъуба. Юхьа т1ара к1айвелар из. «Се ва бехке, се. Сий довргда, х1анз дийца къамаьл юрта арадоале. Ца1 дегалаца деза, ца1 де деза»…
    «А, укхунна ха йиш яц из, - аьнна хийтар Асхьаба. – Шийна ховре, наха а их хьоахабар кхетаргвар ер».
    - Асхьаб, цун уйла йохайир Якъуба, - алалахь, боккъала алалахь, аз бигаб аьнна хийтарий хьона из етт?
    Сов к1аьда яр Якъуба оаз. Шерра деладелар Асхьаба б1аргаш. «Кхер-кх ер», - аьнна хийтар цунна.
    Якъуба а кхетадир шийгара г1алат даьнналга. Фу аргда ца ховш висар из. Велар даьлар цун юхь т1а. Из а 1овдала дар. Хох мо ц1ийвелар Якъуб. Инали Бийберди шоайла б1арахьежар. Борд 1оолладелар Тархана.
    - Ай, шо тийша-м хургда?! Аз бигабац шоана… Боскар вий, Боскар… Да вахара кашора бигабац! Из-м…аз-м… сона-м мича хов из хьан бигаб.. Цхьабакъда, Боскар вий, Боскар…
    Веха, ше фу дувц хацар Якъуба. Асхьаб, дош ца оалаш, д1аюстара а ваьнна ц1ера юхе 1охайра. Юстера баьлар трактористаш а. Якъую цхьаь висар. Цхьа Тархан вар тхьовра санна б1арг т1ера ца боккхаш цунга хьожаш.
    Цу хана говра т1а а ваг1аш царна т1авера Устинов Федор Максимович, цар бригадир.
    - 1уйре дика хийла шун! – ч1оагг1а ц1ог1а техар цо. Говра т1ара 1оваьлар из. – Болх ца беш хьанна латтийт оаш трактораш?..Товзе етт хьакорабаьлга хой шоана?
    - Хьай?! – иккхар Асхьабага.
    - Х1ай?! – иккхар вокхарга.
    Якъуба аланзар цхьаккха х1ама. Юха а вийрза, шортта хьажк1ий эла д1ат1аволавелар из.

  8. #18
    admin Аватар для dt52
    Регистрация
    27.05.2005
    Сообщений
    17,897
    Поблагодарил(а)
    691
    Получено благодарностей: 391 (сообщений: 290).

    Ответ: Саид Чахкиев. Проза.

    Баркал. Читатели могли бы и подождать.)) Перепечатка вручную ведь отнимает много времени, но...повышает профессионализм.) Здоровья и успеха от всех читателей.
    Contra factum non est argumentum

  9. #19
    Уважаемый форумчанин Аватар для Menina
    Регистрация
    08.02.2012
    Сообщений
    1,885
    Поблагодарил(а)
    40
    Получено благодарностей: 129 (сообщений: 110).

    Ответ: Саид Чахкиев. Проза.

    Цитата Сообщение от dt52 Посмотреть сообщение
    Баркал. Читатели могли бы и подождать.)) Перепечатка вручную ведь отнимает много времени, но...повышает профессионализм.) Здоровья и успеха от всех читателей.
    Баркал). Перечитала свое извинение перед Колоем и поняла, что оно прозвучало резко)). Просто мне действительно стыдно, что так задержалась с выполнением обещания).

    Иштта мара

    2.

    Бекъача новкъа етталуш шортта йодар яьсса ворда. Боскар т1еххьа воаг1ар. Уйлаш йора цо. Дукха дар цун уйлаш е. Шийх, ший вахарах, сесагах, т1ем т1а вийнача во1ах, ви1ий во1ах, - дукха дар цуна дагаухаш. Т1ом болаш а боацаш а даим рузкъа долаш хьавеннав Боскар. Цкъа лазар кхийтта мета 1овижа «ах1» аьннадац цо. Массаза унахц1ена, болх беш хьавеннав. Х1анз а бу цо болх, ше къавенна воллаше. У1аккха а шийна дага а доаг1аш сага водар даь вац. Новкъа долаш х1ама а аьннадац. Т1аккха нах хьанаб цунца во. Из кхеталуш вацар Боскар.
    «Етт! Дала х1алакволва ер ший етт а т1ехьа!» - юха а сардам боахар Боскара Якъуба. Из вар цун керахьа тхьайса ихка уйлаш сомаяьхар.
    Боскар къавеннав. Дукха ха йисаяц ваха. Цунна к1ордаяьй уж уйлаш, к1ордаяьй.
    Дика дагайоаг1а Боскара, т1ем т1ара ведда ц1авена во1 военкомате ше д1авига ха. Массаварг а цецваьнна хьежар цунна б1ара. Да а дар из нах цецбергболаш х1ама. Юртахошта дицденнадацар во1 арме вига т1авийхача хана, из к1алхарваккха г1ерташ Боскара хьийга хинна къа. Т1аккха цу хана, т1ехьашкара м1ишка а етташ воала а ваь, наха хьалхашка сийдоацча а ваьккха, д1аэца, д1аваккха аьнна д1авелар цо ший во1. Цу дийнахьа денз наха кхыча тайпара хьежа баьлар Боскарага, х1аьта военкомо ч1оаг1а кулг а то1адаь, баркал хьона, боккъонца виза къонах ва хьо, аьлар цунга.
    Малх хьалбаьннабар. Доахан лаьхка воаг1ар бежа1у. 1ула юкъе ший етт а б1аргабайра Боскара. Из б1аргагушше, юха а дагавехар цунна Якъуб. «Айлаюкъе лела йовсар. Дукха ха яр из юртах ваккха веза». Боскара безац балха боаца нах. Царех массарех а йовсараш лоарх1а цо. Цхьабакъда, цхьа саг вар Боскара царна юкъера хьакъоаставеш: из вар Берд, цун ви1ий во1. Бердо даьр моллаг1а а мегийтар цо. Цунна хьалхара, ц1и яьккхача минута, каша г1оргволаш дукха везар из Боскара. Из ви1ий во1 мара, тайпах кхы къонах волаш вацар из. Берд вар фк д1ахо доладе везар, тайпан ц1и ца йойташ хьаллоттае езар. Х1аьта Боскара из керттера хетар.
    Военкоматере ше ц1авоаг1аш в1алла нах зувш вацар Боскар. Кхыметтел моаршал а хаттацар цо новкъа шийна духьал бетталуча нахага. Уйлаш еш воаг1ар из. Ший во1ах лаьца яр цун уйлаш. «Сох сена лечкъар ер? Даьх лечкъаш хулий? – яхаш из дар цунна дагадаьлар. – Гой сесаго а, кашашка яхарг, лечкъаш бутт гарга ха цо йоаккхаш, сога цкъа йистхинна хьахайтадий. Ай, фуд ер да. Сай дезал ца бовзаш хиннав-хьог1 со? Ший фоарт гоама йий хац йоах инкала. Иззаморг да-кх сона хиннар а».
    Шортта йодача вира ворда юххе г1олла, цунна никъ а луш, 1от1ехдувлар духьал доаг1а доахан. До г1оттабаьбар цар.
    - 1уйре дика хийла хьа, - аьнна, йистхилар бежа1у. Цхьабакъда, ший уйлашка ваха воаг1ача Боскара д1ахазанзар из.
    - Боскар, - юха а йистхилар бежа1у.
    - Х1ай, фу аьлар 1а? – юхавийрзар Боскар.
    - Хьа 1уйре дика йийцаяр аз-м.
    - Х1а-а, хьа а хийла 1уйре дика.
    - Боскар, шоай 1атта т1ера ахча хьаденнадц-кх оаш.
    - Д1алургда. Фу доаг1а хьона?
    - Цхьа тума.
    - Д1алургда, кхоана д1алургда. Из-м хала дацар, 1а доахан дика доажадоре.
    - Аз фу дергда царна, - када волавелар бежа-1у. – Сай хур-м ду. Лаьтташ колхозо д1адаьхад. Хьалла, еррига хьандараш а т1аяьнна латта цхьа бер маара кхы моттиг-м йитаяц сона уж доажаде. Цудухьа да-кх доахан г1ийла.
    - Кхы х1ама яхац аз-м, хов сона-м, хов, - аьлар Боскара, чехкаг1а цунцара къамаьл хоададе дагаволаш. – 1а фу дергда царна…
    - Х1аьта, - г1адвахар бежа-1у. – Ераш нах миштаб бахийта боахк сона-м хац. Хьажал хьо са сай етт, г1ийла миштаб. Хьай, мича бода хьо даккъасте баарг! Юхаберза, - ч1оагг1а ц1ог1а а детташ, 1ула 1от1ехьа волавелар бежа-1у.
    …Етт. Юха а Якъуб дагавехийтар цунна бежа-1уно. Боскара фу г1улакх да наьха 1аттаца. Кхы из лорабе, къуй хьа а лувцаш, царгара из хьабаккха декхарийла-м вац из. Бакъахьа бар бигабецаре. Цхьабакъда, воча наха фуннаг1а а ма дой. Х1анз хьа ма корабаьбий из, даьла иразаца.
    Товзаьр етт бига 1уйре яр из. Бийсан сахиллалца ура а хинна, дивана т1а д1ахаьннарваьнна сало1аш улар Боскар. Ц1аг1а чуяьлар ара ший г1улакхаш деш яьла цун сесаг Зуго. Й1аьха боза коч а ювхаш, баьццара кортали туллаш яр из.
    - Сийсара Товзаьр етт ма бигабий, чура а баьккха, - аьлар цо, ший бе йоал шура чуйола ведар пещка юххе 1о а оттаяь. – Хьона х1ама хой цох?
    - Хов, хьо яхийла. Сона сена хов из, - эг1азвахар Боскар.
    - Хьо бус сахиллалца ара хиннадаь яхар аз-м.
    - Бийсан сахиллалца ара хилча, цар етт лорабеш-м лийннавац со кха.
    - Ай, хац сона-м.
    - Ца хойя, х1аьта, хьай г1улакхаш де, хьайна т1адоацар а ца дувцаш. Хьа бала бац наьха 1аттаца а цар боахамца а. Хьай ков лораде 1а, бага хьа ца а етташ. К1ордаяьй хьо.
    Цу т1а хаьдар цар къамаьл цу дийнахьа.
    Юртах чу а венна ший улицаг1 1очувийрзар Боскар. Аьхки жаг1а билла дика тоаяьяр из. Вир корта чу а белла, наггахьа лерг а лостадеш йодар. Ше йоагг1аше наб а еш йоаг1аш санна хетар из.
    Боскара юххег1олла машинаш, говр-вордаш т1ехлелхар. Нах балхашка болхар.
    …Боскар ц1акхаьчача, Зугос йийлар цунна коана1араш хьа. Казбек яха цар доккха 1аьржа ж1али буна чура араиккхадар, Боскар шийна ма вайзинге, биъэ ког лаьтта 1ог1орттабаь букъ а соттабаь, юха чудаьнна 1одижар из ший бун чу.Шийна т1ехьа коана1араш д1а а къайла, г1ув д1абеллар Боскара. Коана1арех раьза волаш б1аргтехар цо. Боскара ше хьаяьяр уж. Т1а тхов а биллабар. Сомача ардакхех яь ч1оаг1а коана1араш яр уж. Ц1ен гонахьара карт а яр, т1аг1олла цхарал а бахийта сомача саьргех йийца яь. Еттача кирпишкех даь дар ц1а. Т1атеха аьшка тхов бар. Коа отар, горинг, цунна юххе яьккха подвал, беседка яр. Отара т1еххьашка аьла холл латтар, цо 1анна доакъара кийчбаь. Хола юххе ц1е 1асилг доалар йол юаш.
    - Д1а хьана дехкац 1а из 1асилг? – аьлар Боскара.
    - Дехкаргда-кх, фу деддар цо-м, - юхайистхилар Зуго.
    - Берд г1еттавеций вай?
    - А.
    - Фу деш улл из села дукха? Хьалг1атта ала.
    - Из чу-м веннавац са хуллаш маара. Сона-м хац цо фу леладу бус-буса айлаюкъе ухаш. Со-м цо харцахьа х1ама дар а кхер.
    Вир хьа а яьста, кхий чу д1аоттайир Боскара. Ворда д1аюстараяьккхар. Хоамат хьалъэллар отара пенах. Т1аккха д1ачувахар из ц1аг1а. Диъ ц1а дар Боскара. Д1ачувоаллача кизгаш теха йоккха ийче яр. Ц1енош уйнаш дила ц1ена дар. Шийна т1аювха полтув ийча хьастамах хьалъэллар Боскара. Цул т1ехьаг1а т1ера дика лелаяь тишъенна, йола азиатски иккаш1ояьха на1ара санаг1а йисте 1о а оттаяь, ц1аг1а д1ачуваьлар из. Воддаше Берд волча ц1аг1а вахар из. Берд тхьайса улар. Маьнгенна юхе 1обежа улар цунна т1аилла сигала беса даьри т1атеха бола ц1ена ювраг1а. Цхьа лоаца сийна трусик маара х1ама т1а а йоацаш бартал вижа улар Берд. Цхьа юкъ яьккхар Боскара цунна б1арахьежаш. Раьза вар из унахц1ена волаш, низ болаш ший ви1ий во1 хоза хьалкхийна. Ювраг1а цунна хьалт1абиллар Боскара. Цул т1ехьаг1а истола т1а магнитофона юххе улла сигарети пачкеи г1анда к1ал латта к1еззига дола а даь дола пхи седкъа бола коньяки хьа а ийца, араваьлар из. Сигаретий пачка йихьа пешка чу тессар цо, х1аьта шушинг д1алочкъайир. Бердага в1алла г1аьле ма оза, къаракъ ма мала аьнна дов даьккха вацар Боскар, х1аьта а цо уж г1улакхаш дитача бакъахьа хетар цунна. Наггахьа цу хьакъехьа кхы г1ар ца айеш, къамаьл а дор цо Бердаца. «Мегаьд, озаргъяц аз, къаракъ аз мала а малац», - аьле, б1аргашта гуш оапаш а бийце д1аводар Берд. «КЪона ма вий ер, лелийта, хьанзарчоа, - аьнна хеталора Боскара. – Саг а йоалаяь д1аволавелча дутарг хургда укхо уж г1улакхаш». Цул совг1а къа а хетар Боскара дпи нанеи доацаш висача цох. Нана из веча дийнахьа еннаяр цун, х1аьта да цунна б1арга а вайнавацар.
    Нана-ц1аг1а хьалчу а ваьнна, дивана т1а д1ахаьннарваьлар Боскар. К1аьдвеннилга дий а хацар, е Якъуба эг1аза вахалга дий а хацар – корта лазар Боскара. Тхьовра ший керта чу цхьа зов доаллаш санна хеташ из лийннавале, х1анз, 1овижача, бокъонца лазабаьлар цун из.
    - Даа х1ама кийчде аз хьона, - аьлар, чуяьннача Зугос.
    - Ма, х1ашт дац хьона, - аьлар Боскара.
    Хьал а г1атта араваьлар из. Доа бар цун коа хьажк1ашта лаьрх1а хьалбе болабаь. Из д1ахо бувца эттар Боскар. Чехкка бицбелар цунна ший лазаш хинна корта.
    - Х1анз-м х1ама даа а мегаргда, - аьлар цо, цхьан ах сахьата болх а баь. Зугос 1оотадир 1и хьалъухаш йола й1айха сискали, к1одари, чайи. Ше а мараца х1ама даа 1охайра из.
    - Товзаьр етт хьакорабаьлга хой хьона? – хаьттар Зугос.
    Уф-фай, даьллахьий ма к1ордабаьб сона из етт тахан ба-м, - аьлар Боскара. – Ай, товзаьр маара укх дунен т1а кхы сага етт чурабаьккхабеций! Тахан сох хьамелкхетар из бувцилга маара кхы х1ама долаш вац-кх.
    - Хьо ц1аг1а а ца хиннадаь, хой-хьог1 аьнна хеташ аьннадар аз-м. Со-м сецай хьона, села эг1аз а мА г1о.
    Цу хана маг1арча ц1аг1а магнитофон лакха йолаелар.
    - К1аьнка сомаваьннав мотт сона, - аьлар Зугос.
    Цхьа ший тайпара, хьалха Боскара в1алла а ца хеза ашараш хулар Берда даим лекхаш. Боскара кхетаяцар уж, х1аьта а Берда уж езаш хилар бахьан долаш, цун а дог доаг1ар царга ладувг1а.
    - К1аьнк, хьавола х1ама даа хьайна, - аьнна, хьалчукхайкар Зуго.
    Цо к1аьнк аьнна маара ц1и яьккхацар цун.
    - Дада, Товзаьр етт хьакорабаьлга хой хьона? – аьлар Берда, ше 1очувоаллаше.
    Х1анз хачеи майкеи ювхаш вар из. Цо етт хьоахабешше, ший бера сискал ч1егилг 1окхессар Боскара. Хьажаюкъе шод бела, б1аргц1ацкъамаш в1ашкато1адир цо. Из зензар Берда.
    - Кашамашта гонахьа яьккхача сангара чу латташ хиннаб-кх, загалах д1а а бийхка. 1аддал-Вох1ап ва из хьакорабаьр. Вовзий хьона из? Хьалла вай школера хьехархо. Из ший классера бераш экскурсе дига, ц1авоаг1аш хиннав. Геттара бежан 1ехаш хеза, фу бежан да-хьог1 ер, ма г1ийла 1еха из аьнна, д1ат1а а ваха 1аддал-Вох1ап хьажача, моцалла садалла а боаллаш латташ хиннаб-кх хьона из. Цу сахьате кхетадаьд цо из Товзаьр етт болга.
    - Мегаьд, из бита а бите, хьай кулгаш дила, - аблар Боскара.
    - К1аьнк, воле хьайга дадас яхар де, - аьлар Зугос а, Боскара из къамаьл ца дезалга ховш.
    - Мала хила веза-хьог1 из чурабаьккхар? Ховргдар-кх цунна со шийна т1акхаьчаваларе, - къамаьл социйташ вацар Берд.
    - Ай, саца яхаций хьога, саца! – ц1ог1а техар Боскара.
    Берд цецваьнна цунна б1арахьежар. Боскар цу сахьате дехкеваьлар ше ц1ог1а тохарах.
    - Волле, Берд, воле, воле, юхьмараж а йиле, х1ама даа х1айна. Тахан, фуд а хац, корта лаза шва со сатессача хана денз.

    Берд, йовлакх баламех хьал а теса, кхы йист ца хулаш ц1аг1ара араваьлар.
    - Цхьанна х1амах ца кхеташ, тамаш йолаш нах да-кх шо, - Берд аравоаллаше, ле волавелар Боскар. – Со лел, дала воавича санна, ц1аккха ши кулг в1ашкадилла 1а ца ховш, х1аьта ер «етт», «етт» яхаш воал. Фу эшаш лел из? Дувха доацаш лел из, даа доацаш лел из? К1еззига кхеташ хила-м мегаргва. Валлах1ий, вай укх берригача боахамех ер чо миссел х1ама мА дезац сона, - аьлар Боскара, керта т1ара чо хьа а лаьца. – Цунна аьнна да-кх аз д1а мел леладер.
    - Ай, цо-м кхы х1ама яхац хьога. Хьо сендухьа лув хац сона.
    - Х1ай? Х1ама яхац? Из фу къамаьл да х1ама яхац яхилга. Со фу деш, сенах фу доаккхаш, фу уйла еш вах цунна ца ховш хилча, ала йиш йий, цо х1ама яхац аьнна. «Товзаьр етт хьакорабаьлга хой хьона?» Хов, т1аккха фу де воал ер, хайча. Иштта ч1оаг1а дагабала безаш ба из наьха етт. Цул г1ойле еце из бита а бита, ер шийчунга хьоже.
    Зугос, баге хьалъайяь, юха х1ама аланзар. Цо тхьовре а кхетадаьдар тахан цхьан х1аманна эг1азваха из волга. Цудухьа витар цо из юха йист ца хулаш, ше раьза еце а цо хьадувцача къамаьла.

  10. #20
    Уважаемый форумчанин Аватар для Menina
    Регистрация
    08.02.2012
    Сообщений
    1,885
    Поблагодарил(а)
    40
    Получено благодарностей: 129 (сообщений: 110).

    Ответ: Саид Чахкиев. Проза.

    Иштта мара

    3.

    Шу герга ха маара яккханзар Берда институте ваг1аш. Институте ше йоаккхача юкъа ахча доацаш, барзкъа доацаш, даа х1ама доацаш виса, цхьан дийнахь саготдаь д1аваха везанзар цун. Цунна шедар лоаттадеш воккха саг вар. Наха юкъе иштта маара ц1и яккхацар цо ший даь-даьх. Цхьаццабола студенташ хьагар цох, х1аьта дукхаг1а барашта везацар из. Цхьабакъда, ужаш а вожаш а теркалбацар Берда. Х1аман дукха уйла еш вацар. Шийх саго х1ама аьлча, дегабуам беш а вацар. «А-а, дитал из», - аьле, кулг а лостадийя д1аводар, шийга моллаг1а бехк боаккхаш х1ама аьлча.
    Общежитера араваьккхачул т1ехьаг1а, ц1ава дика лоарх1а ца веш, городе 1ийра Берд. Воккха саг шийга кхы 1а яха лувргвоацилга-м ховра цунна, х1аьта а дего витацар из, д1аваьккхав со аьнна духьал оота.
    ЦХьа ткъаьх ди маара дисадацар студенташ каникулех ц1ахеца. Из ха хьат1аотталца городе хилар Берд. Хьалхара денош гостинице волаш, - цигара а араваьккхар из дукха нах а чукхувла, г1араш а ю аьнна, - цул т1ехьаг1а е общежите, е шийна городе бовза нах болча чуухаш д1айихьар цо из. Т1аккха ший чемодан бе а елла, майрра ц1авахар из.
    Боад боллаш хьалкхаьчар из юрта. Воккха саги йоккха саги ц1аг1а бар. Ч1оаг1а г1адбаха хьайзар уж из ц1авена. Зугос, цу сахьате яха, к1аьнк мецвенна хургва аьнна, котамий ши к1ориг кхаэллар. Ха т1а ваха кийчлуш хинна Боскар а, вира х1ама а тесса, юха чувера, ший ви1ий во1аца к1еззига ха яккхар духьа.
    - Хьажал, дег1а деннадеций к1аьнко городе а хинна, - йоахар Зугос. – Каникула ц1ахийцав хьо? Мел ха йоаккхаргья 1а ц1аг1а? Ши бутти? Тоъаргда ши бутт а.
    - Берд, хала йий хьона дешаш? – хаьттар Боскара.
    Массаза а йизза йоаккхар цо ший ви1ий во1а ц1и. Къамаьл а лаьрхх1а дора, ший ханара саг из волаш санна.
    - Яц, - аьлар Берда.
    - Ц1аккха хьай дег1а 1аткъаргдола х1ама мА делахь, - аьлар Боскара. – Сов дукха деша а бенна, цамогаш хинна нах бовзаш ва со. Х1аманна пайдан вац цкъа лазар кхийтта саг.
    - Аз-м яьяц кхы сайна хало а, - аьнна, бакъ жоп делар Берда.
    - Е а эшац, - т1атехар Боскара. – Т1аккха… Къор1а диц-м деннадац хьона?

    - А-а… Вешта, ховргда-кх деша велча. Дикка ха ма йий со цу т1а ца хьожа.
    - Къор1а дицдалийта мегаргдац, - аьлар Боскара. – Къор1а цкъа 1ома а даь, юха дицдалийтар, ч1оаг1а во лаьрх1ад йоах вай пайхамара.
    Берд з1амига волча хана денз, цунна Къор1а хьехаш хьвоаг1ар Боскар. Ч1оаг1а раьза хулар из, ви1ий во1о шийга ладувг1аш. Къор1а т1а дувцар кхетадацар Берда, ше из 1одеше а. Бакъдар аьлча, Боскара шийна а хацар цу т1а дувцар, х1ана аьлча, 1арбий мотт хацар цунна.
    - Х1анз ц1авенаволаш, ламаз юха доладе деза 1а, - аьлар Боскара.
    Берд юха йистхиланзар. Зугос шийна 1ооттаяь котамий к1оригаш яа 1охайра из. Боскар ферме ха т1а вахар. Пхьор диа ваьлча, к1еззига ура а ваьг1а, шийна мотт 1обиллийтар Берда. Новкъа вена къаьд а венна, мета воаллаше, тхьайсар из.
    1уйранна Берд сомаваьлча, ц1аг1а саг вацар. Къайла латтачакорий гаргех чуухар хьалкхийтта боаг1ача маьлха з1анараш. Ийс сахьат даьннадар. Боскар х1анз а фермера ц1аванза вар,х1аьта Зуго, ер сома ца воаккхаш, цхьанахьа яхаяр. Барзкъаш т1а а дийха, ийча д1аараваьлар Берд. Цу чу из хьалйизза котама йоахкар. Укхох кхераенна, корзаг1ъяьнна хьайза уж, даггара 1ехаш, ткъамаш а детташ, истола т1ара 1олегаеш пхьег1аш а йолаш, араудар йийла латтача на1арах. Ни1 д1а а къайла, царна т1ехьа араваьлар Берд.
    1алаьмате хоза яр ахкан 1уйре. Хьагуш цхьаккха морх йоацаш, ц1ена яр баьццаро леста сийна сигале. Б1арг ма кхоачча малхбезехьа д1адолхар лакха лоамаш. Бешлоам-Керта т1а улла лоа къегар. 1уйрана, шоай ц1аг1ара г1улакхаш а даь, нах болха болхача хана юрта отташ бола сатем латтар гонахьа. Фо, городе санна садикъа доацаш, ц1ена дар. Дег1 мукъдоаккхаш сотта а венна, шозза-кхозза яхар мо к1оаргга садаьккхар Берда.
    Отара т1ехьашка 1ийне ах бийлла б1арг а болаш дижа уллар Казбек.Тхьовра араяьха котамаш, й1овхала х1анзе а багена а йийлла, коада лелар. Беша г1уркхех йийца яьча карта юххе в1ашаг1леташ йоахкар москалаш. Улица т1а г1олла, ведараш а эгаеш, кхалсаг йодар хи т1а. Цхьаннахьа бер делхар. Парг1атеи тийнеи яр юрта.
    Цхьанне коана1арах х1ама техар. З1ы а эгаеш, цигахьа 1от1адедар Казбек. Из юха а даьккха ни1 хьайийлар Берда. Из хиннаяр Зугоййиший йо1 Лида. Берд ц1авенав аьнна хеза г1адъяха йоаг1аш яр из. Хьачуйоаллаше, юкъ-меттера хьа а лаьца, то11аваь марх1велар цо з1амига саг. «Ма лакхвеннав хьо, мА хоза ва хьо, ма дика да хьо са гаргара волаш», - йоахар цун делача б1аргаша. «Марх1а-м селла ч1оаг1а ца иккхача а мегаргьяр», - аьнна хийтар Берда.
    Берд санна хоза еце а, ийча я ала йиш йолаш яцар Лида. Къаьстта товш бар цун тоабенна герга ши ког. Ший когаш хоза долга ховра Лидайна шийна а. Цудухьа царех доаккхал деш, ма хула царга хьожаш хулар из. Лида ца хаддаш лувра.
    - Ма хоза ва хьо, са вошилг,- йоахар цо, - ма дика хет сона хьо ц1авена. Мехкарий-м дог а даьтт1а лергба хьона, хьо б1аргавайча.
    Боккха 1аьржа к1уж а эгабеш, г1ар лелххаш велар Берд, кога т1ара кога т1а вувлар.
    - Бий хьона бовзаш хоза мехкарий? – хаьттар цо. – Сона йоалае йо1 короргйий вайна?
    - ЙОалаергьйий 1а, са вошилг? Аз-м боккъонца ях хьона.
    - Ховргда-кх, - ший дизза бордаш аьрда оаг1арахьа хьалъэзар Берда. Даим из оамал йолаш вар из. Цун юхьа сибат къастта хозахетар, цо ший берий дараш санна ц1е хоза бордаш аьрда оаг1арахьа к1еззига хьалъозаш хилча. Цу хана цунна б1арахьежачоа мотталургдар, фуннаг1 дулург а долаш, шийна ца ловчара ког д1а а боаккхаргбоацаш ч1оаг1а саг из волаш санна. Цун юхьа сибат тоадеш дар цо дита 1аьржа ши мекх а.
    - Ховргда-кх, - аьлар Берда. – Безам хаьтта баг1ац ма йоахий. Сона б1оанг йог1а цхьа майра йо1 нийслойя, оалхазар санна, цунна караваха ва-кх со. Са сесаг а яц, со к1алхарваккха е хьежаш даг1аш нускал а дац.
    - Со хьа гаргара яц хьона, са вошилг, - аьлар Лидас, - аз хбона дошо эппаз санна йола йи1иг ца лохе. Из ше эккхаргья хба боанга чу.
    - Ховрга-кх, ховрга-кх, - Берд вел к1ай царгаш гуча а йоахаш. – Мел оарц цунна т1ехьадаларах, короргйоацача-м аз а югаргья хьона из цкъарчоа.
    - Нани! – аьнна Зугойга кхайкар Берд, ше кулгаш-юхьмараш дила ваьлча. Из гаьна йоацаш хила езилга ховра цунна.
    - Фу ях 1а, к1аьнк, укх сахьате д1айоаг1а со, - бешара хьакхайкар Зуго.
    - Со Лидарга вода хьона.
    - Сабарде, х1ама диа г1оргва хьо.
    - А, цига дуаргда аз.
    Лидай бе йоллар Берда енна «Ц1е Москва» яха дуфи шушинг. Лида раьза яр совг1ата.
    - Баркал хьона, са воштлг, - йоахар цо, - хьо маара цхьаккха вац сона х1ама эцаш саг.
    Лидарцига а саг вацар: даи нанеи балха бахабар. Ял-ц1аг1а д1ачуваьлча, ц1енъюккъе теникаш ловзаеш яг1а пхи-ялх шу хургдола йи1иг б1аргаяйра Берда. З1амига к1ай хачиг мара х1ама т1аювхацар цунна.
    - Х1ажар, мича хьа коч?! – т1ачайхар цунна Лида. – Массаза аьннад аз хьога, т1ера 1о ма яха из аьнна!
    - Йишилг, ма ювхийта из сога, сона й1айха хетт, - дийхар йи1ига.
    - Г1ар ма е, шайт1илг. Хьоастаяла а хаций. Гой, хьаша ма вий вайцига, эхь хетаций хьона?
    Берда к1иръенна б1арахьежар йи1иг. Цо даьр дир Берда а. Х1ажар загг1е елаелар. Цо шийна шоколад елча, едда ена когашкара хьамарх1авеллар цо из.
    - Хьо дика хьаьша ва, - аьлар цо, к1алхара хьал а хьежаш.
    Цо, раьза йоацаш, кулгаш лестадешше, Лидас юха а яьккха, коч т1йийха, коа араяьккхар из.
    Берд этажерка хьалхашка книжкашка хьежа а вита, даах1ама кийчде яхар Лида. Книжкаш к1еззига мара дацар, царех а дукхаг1дараш учебникаш дар. Укх шера иттлаг1ча классе яха кийчлуш яр из.
    Коа т1а кхалнаьха оазаш хезар Берда. Корах арахьежача гуш саг вацар. «Овод» яха книжка бе делла, на1аргахьа букъ а болаш г1анда т1а 1охайра Берд. Цхьанне ни1 техар. Юхавийрзар из. Ше волча, йиш а лекхаш, хьаккхашта чуйоаг1а йо1 б1аргаяйра цунна. Ер вий ца ховш, маг1а а яьнна, саьнга латтача кизга чу хьежа эттар йо1. Ц1аьхха йийхкача санна йисар из: кизга чура, вела а къежаш, шийна хьаб1арахьежаш ваг1а з1амига саг б1аргавайра цунна. Тов мо ц1ий а енна, иккха юхахьажар из. З1амига саг ураэттар. Йо1, кхы йист ца хулаш, 1оараедар. Берд г1ар яьнна велавелар. «Малий-хьог1 из, хоза-м яр из, - йоахар цо ше-шийца. – Къаьстта 1аьржа б1аргаш…диткъа дег1…»
    Ше арайоаллаше, Лидайх лата эттар йо1.
    - 1еха х1ана йир 1а со, саг ц1аг1а вац аьнна, - йоахар цо. – Хьажал, са йоага басилгаш! – юхьа т1а кулгаш лувцар цо. – Ма эхь дар сона хиннар.
    - Х1ама дергдац, Зайба, - арккъал ухаш елар Лида, - из-м Берд мара вац.
    - Берд?.. Сона фу бе ва из наьха къонах хилча.
    - Ай, аз хьона вийца тха Берд ма вий из.
    - Мишта шун Берд? Институте деша ваг1ари?
    - Х1аьта. Х1анз каникулех ц1авенав из. Хоза-м ва, вий?
    - Д1аваккхал д1а. Селла ч1оаг1а сох вела х1ана лу ер. Сона ха мича ховра из цу чу вий…
    З1амигача саго х1ама диачул т1ехьаг1а, Лидайца эхь хетташ из волча д1ачу а яьнна, цунга моаршал хаьттар Зайбас. Цун сийдеш нийсса ураэттар Берд. Йо1о 1охар и дийха, 1охайра из. Зайба ше, из волча 1оха ца тугаш, эхь хеташ хьийрзар. Йи1ий бокъо яц наьха з1амига саг волча 1охайна яг1а. Из уралатта еза, ший эздел а кхоабаш. Цхьабакъда, из шира 1аьдал лоарх1аш а, кхыметтел наьха лоарх1аш хилча а дезаш вацар Берд. Цудухьа, хьо 1о ца хойя, со а уралаттаргва аьлар цо йо1ага.Бокъонца из уралаттар хиларах ше тийшача мара 1оханзар Зайба.
    Къамаьл хотталацар. Тхьовра Зайба эхь хеташ хьийзача хана хьакхашта хинна Берд, х1анз фу аргда ца ховш, бе лоалла книжка цкъа 1одуллаш, юха хьаэцаш ваг1ар. Сенна хьоахавир а ханзар, Лидас соахка машина к1алваха цхьа студент хьоахавир.
    - Нохча вар из,- йоахар цо. – Сабар санна 1аьржа корта а болаш, хоза з1амига саг вар.
    Берди Зайбеи хьалха Лидай керта б1ара а хьежа, шоайла в1ашкахьежар, Зайба ц1ийелар.
    - Зайба, фу книжка да хьа бе доаллар? – хаьттар Берда духхьал ца1 хаттар духьа.
    - Рудин «Тургенева». Библиотекера деша ийцадар аз ер.
    - Аз дийшад из, - аьлар Берда. – Дика книжка да.
    - Укхунна-м книжка деша хацар, - юкъеиккхар Лида. – Цо их х1ана даьд, укхо из х1ана даьд, яхаш, елха а елхаш, яг1аш хул.
    Зайба юха а ц1ийелар. Берда хоза хетар из ц1ийелча. Къаьстта бос лоталора йи1ий ц1ийелча.
    - Со-м елхац!... харц мА ле, - аьлар Зайбас деххашха.
    - Елхац?! Селхан со йолча а ена, Наталья 1еха х1ана яьй Рудина, д1а х1ана йигаяц цо из яхаш, йийлхар мала яр?
    Зайба геттара кхохкаелар. Цо деррга д1адувцаш эхь хетар цунна.
    - Лида! Харц м а ле, ва Лида! Берд, хьо ма тешалахь укхо яхачох, харц лув хьона ер… Ше я ер елхар, - сихъенна йоахар Зайбас.
    - Фи ,- аьлар Лидас, баламаш а соттадаь, - книжка дийшадар аьнна велхий саг.
    Лидас дувцаченга ла ца дувг1аш, к1ирвенна Зайбийна б1арахьежаш ваг1ар Берд. Зайба хоза яр, Бердага хаьттача, геттара хоза. Цун б1аргаш, уж 1аьржа б1аргаш! Ма ц1ена, ма безаме, ма кер лотабеш хьежар уж!
    Хьун юкъе хьалкхийна вацар Берд а. Мехкарий боацачара венавацар. Городе ца хилча мича хургба уж. Нагахьа санна дувца велча, дукха дар Берда царех лаьца дувца а. Ер шоашта уллув ваьлча г1ад а ухаш, укхунца лелар уж. Тайп-тайпара мехкарий диъ-пхи сурт уллар Берда чемодана чу. Цкъаза саготлора цун царца. Даим царца лела к1ордадора. Цхьаццаяр т1ехьара д1а ца йоалаш хьовзар, халахетараш доахар. Берд хайра сагот-м вацар цу г1улакха, х1аьта а…. Наха из д1аховш хозахетацар цунна. Цудухьа, ше юрта ц1авоаг1аш, х1анз царех парг1ата хург ма вий со яхаш вар из. Из хила а мегар, цхьабакъда цунна дагадацар шийна иштта хоза йо1 юрта гург ма йий аьнна.
    Зайба, наьха з1амигача сагаца дукха яг1а тоам ца хеташ, яхар. Ц1аьхха д1асогатделар Берда. Цкъа 1оховш, юха г1отташ, ц1енъюккъе да д1а-са ухаш лелар из. Лида из зувш яр. Цкъа-дале, г1адъяхаяр из ший неш укхунна иштта чехка езаенна,шоллаг1-дале хала а хетар. «Нах-м ираз долаш а ма хулий - йоахар цун дего. – Сона валар ер санна хоза з1амига саг».
    - Лида, малий из, сона хьалха б1аргаяйна мичай из? – аьнна хаьттар Бердас.
    - Мала? – цун хаттарх ше ца кхийттача санна кеп оттайир Лидас. Берд йистхиланзар.
    - Дукха ха яц из Казахстанера ц1аена, - аьлар Лидас. – Да ч1оаг1а дика саг ва цун. Ше цхьа ва из, маьре яха яг1а цхьа йиш мара кхы гаргара саг воацаш. Лом мо майра ва йоах…
    - Йоах ях 1а.
    - Хьайна б1аргавайча ховргда хьона. Ч1оаг1а куст долаш саг ва.
    - Т1аккха Забийца миштав ер?
    - Дика ва. Из еза цунна. Ше городе, е юрта базар т1а вахача, ц1аккха цунна цхьа совг1ат доацаш ц1аваг1ац. Цхьабакъда, ч1оаг1а кхер из Зайбийна во х1ама хилар. Зайба садайча ц1аг1ара араялийтац. Вахьац. Цо из школе мишта ухийт ховш яц со. Ше а дийша воацандаь цхьацца хеташ хургда-кх цунна из. Нагахьа санна школера ханнахьа ц1а ца йоаг1аш Зайба хьелойя, ше т1ехьа а вахе, ц1айоалаю. Саго шийх х1ама алар кхер.
    - Т1аккха… Зайба миштай цунца? Везий укхунна ший да?
    - Гм… Везий яхар в1алла юкъе а дий. Да веций цун из. Х1аьта Зайбий-м кхы саг а вацар, из пенсии ийдеш ваг1а цхьа да мара. Барх1 шу да йоах цун нана енна. Якъуб ва цунга догадоахаш.
    - Якъуб?
    - Х1аьтта. Оввай, яха а лела а ца юташ, т1ехьаваьнна лел.

Страница 2 из 3 ПерваяПервая 123 ПоследняяПоследняя

Ваши права

  • Вы не можете создавать новые темы
  • Вы не можете отвечать в темах
  • Вы не можете прикреплять вложения
  • Вы не можете редактировать свои сообщения
  •