Страница 9 из 11 ПерваяПервая ... 7891011 ПоследняяПоследняя
Показано с 81 по 90 из 107

Тема: Али Хашагульгов (Х1оашалнаькъан Т. 1аьла)

  1. #81
    Уважаемый форумчанин Аватар для Menina
    Регистрация
    08.02.2012
    Сообщений
    1,885
    Поблагодарил(а)
    40
    Получено благодарностей: 129 (сообщений: 110).

    Ответ: Али Хашагульгов (Х1оашалнаькъан Т. 1аьла)

    ***

    Йист х1ана хилац хьо?

    Малха з1анаршца
    де соца къамаьл -
    со кхетаргва хьох.

    Дог1ан т1адамашца
    де соца къамаьл -
    со кхетаргва хьох.

    Хьашт дий - лайчоалпашца,
    лоамашца, морхашца...
    Со-м атта кхет.

    Безамо хьийха ва со.

  2. #82
    Уважаемый форумчанин Аватар для Menina
    Регистрация
    08.02.2012
    Сообщений
    1,885
    Поблагодарил(а)
    40
    Получено благодарностей: 129 (сообщений: 110).

    Ответ: Али Хашагульгов (Х1оашалнаькъан Т. 1аьла)

    Са ди

    I. Ди

    Со теш Даьлах,
    бакъда, са ди
    са даьй мохк ба.

    II. Тешам

    Со теш лоамех,
    со теш шовдех,
    со беш баьцех,
    со теш гаьнех,

    со теш михах,
    со теш малхех,

    со теш мехках,
    со теш меттах.

    III. Ламаз

    Аз нигат ду
    сай мотт цхьаъ бе,
    сай мохк бакъбе.

    Дунен т1а вахаш
    айса мел йоаккха ха
    сай халкъа хетае.

    IV. Маьл

    Са мохк, укх пхийтта шера,
    се сакхетаме хилча хане,
    хьох къаьста волаш а,
    хьоца цхьана волаш а,
    дийнахьа а бус а, хьо дагабоалаш,
    айса мел яздаьча иллех бола маьл

    эггара хьалха хьона лу аз,
    т1аккха хьа лоалахошта лу,
    т1аккха - дерригача дененна.

    Лиреи совг1атеи велахь со,
    мулкахи даржахи лакхвелахь со,
    хьа ва.

    V. Ду1а

    Са халкъ,
    гешт делахь сона,
    къахетам белахь.

    Низ балахь - ч1оаг1а хила,
    са далахь - майра хила,
    ц1ий далахь - ц1ена хила.

    Хьай ц1ерах ма ваккхалахь,
    хьай уйлах ма ваккхалахь,
    хьай чуртах ма ваккхалахь.

    Хьо бахьан вах со,
    хьо бахьан лел со,
    хьо бахьан лергва.

    1970 шу

  3. #83
    Уважаемый форумчанин Аватар для Menina
    Регистрация
    08.02.2012
    Сообщений
    1,885
    Поблагодарил(а)
    40
    Получено благодарностей: 129 (сообщений: 110).
    Сахьатах дола баллада

    Со вар
    сахьат
    диийна хилац мотташ.
    Со вар
    сахьат
    денна хилац мотташ.
    Со вар
    сахьат
    алхха
    сахьат мара дац мотташ.

    1ай дар из.
    Кхойтта шу Сибарег1а а даьккха,
    ц1абоаг1ар вайнах.
    Берригаш а
    корашка латтар,
    х1анз-х1анз воай Нана-Кавказ
    гургья вайна, хеташ.

    Т1аккха, ц1аьхха, лом эккхаш мо,
    ц1ог1а даьлар цхьаннега:
    "Лоамаш! Хьажал, нах! Лоамаш!
    Вай лаьтта да йода ц1ермашен х1анз!"

    Нах корзаг1баьлар.
    Бераш мо, г1адбахар къонахий, -
    ц1абоаг1ар уж.
    Х1аьта цар бераш
    маьлхара дар, къоаной мо...
    Цар кхетадацар
    шоай даьй г1адбахар, -
    цар Даьхе
    мехкахбалар яр.

    "Нах! - аьлар цхьан воккхача саго, -
    шоашка долчо, фуннаг1а дале а,
    вай мехкара х1ама сердалга даккха.
    Б1аргабайта цунна вай сиглен малх! -
    т1аккха, баргашкара хиш д1а а даь. -
    "Хоастам хьона, тха мохк! Хоастам!" - аьнна,
    кисара лаьтта хьалдаьккхар цо,
    лаьтта - молха санна - шод баь,
    к1айча кисена юкъе доалла.

    Нах кисашка кхувда баьла.
    Цхьане хьалдаьккхар тепча инза,
    вокхо - чокхе буста,
    кхоаллаг1чо моакхаза кхерилг.

    "Аьъ! - иккхар са даьвешийга, -
    Сахьат ма дарий сога! Сахьат! -
    лоацавенна лаьттавар из х1анзалца. -
    Я, везан Дала я1! Лелаш ма дий ер!-
    бос а баха, кхайкар из. -
    Лелаш! Хьажал, нах! Лелаш!"
    "Сахьат-м дилла а хул лелаш", -
    аьлар цхьанне, бегаш беш мо.
    "Хилац даьра дилла-м! - йоахар са даьвошас. -
    Вай мехках даьхача дийнахьа денца
    саца лаьттад ер..."

    Сона ховр, сай даьвоша бакъ лувлга.
    Сона дукхаза а хезадар, цо дувцаш,
    вай мехках даьхача дийнахьа денца
    долалац ший сахьат, яхаш.
    Бакъда, цо боча леладора из -
    мехкара х1ама доландаь -
    ца къасташ,
    моцалла ше к1алвисача хана а.
    Цудухь вар из сел корзаг1ваьнна х1анз.
    "Сахьат лел! Сахьат лел! - йоахар цо. -
    Кхойтта шера ца лийнна сахьат!
    Хьажал, нах! Хьажал!
    Х1анзза доладеннар ер!"

    "Сенах тамаш ю 1а, ва з1амига саг!
    Ший даьй мехка кхаьчад из х1анз, -
    аьлар цхьан, лоамаш мо, къаьнна,
    йоаккха к1ай модж йолаш волча къоаночо. -
    Ший лаьтта кхаьчад!..
    Хоастам хьона, тха мохк! Хоастам!"

    ...Сацар
    кхойтта шера новкъа ена ц1ермашен...

    Т1аккха хайр сона,
    сахьат дийна хулга.
    Т1аккха хайр сона,
    сахьат ценна хулга.
    Т1аккха хайр сона,
    сахьат
    алхха
    сахьат хинна ца 1алга.

    1969 шу.
    Последний раз редактировалось Menina; 29.11.2015 в 22:40.

  4. 1 пользователь сказал cпасибо Menina за это полезное сообщение:

    SCSI (04.12.2015)

  5. #84
    Уважаемый форумчанин Аватар для Menina
    Регистрация
    08.02.2012
    Сообщений
    1,885
    Поблагодарил(а)
    40
    Получено благодарностей: 129 (сообщений: 110).
    Лоаман Г1алг1айче

    Хьерак1ийг санна йола Г1алгайче,
    Хьона т1а ца отташ фу дисад!
    К1езига хеташ йоассаяр хьа че –
    укхаза х1анз рельсаш йохкаш латт.

    Хьанна? Сенна? Мича вугаш я уж?
    Дохадаьд Келера кашамаш.
    Дохаргда кхы а! Никъ мел ба хьагуш
    Я «Камацой» ира батамаш.

    Чулехкай мехка японций «кераш»
    (вай техника Лоам – керза: шира).
    Американций студебеккераш
    санна шовзткъеи диълаг1ча шера.

    Чухьалхаб т1еххьа исторе хуллаш,
    муръенна т1ехкаш цар фега йоах.
    мукхдиаь г1аг1а мо я цар уйлаш.
    къарлуш, къаьрадар фаьра да, йоах.

    Леймение Озигаи юкъе
    бетонах бутув г1оташ еш боахк:
    - Кхачан программа д1ахьоча даькъе
    дакъа лоацаш ба вай лоаман мохк!

    Дукха дайнад хьона, са Г1алг1айче!
    1а ца озаш 1азап лаьтта дац.
    Бакъда, цхьанна а шера ткъоалаг1ча
    б1аьшере санна хьо ейхаяц.

    Сибарег1а бахийтаб хьа дезал.
    Цар фу цига лергда, аьнна, хет.
    Бар-барайттаза дийкъад хьа доазув –
    цхьаккха висавацца кхоачаш ц1етт.

    Чудийттад тховнаш элгаций, ердий,
    ц1ераш етташ доагадаьд декъий
    кашамашка… Шоай хурдаь хьо хурдий –
    яккха, йоае г1ийртаб моастаг1ий.

    Дуне мел латт ше даьхача мехках
    Даьккхар тийшача балхаца халкъ.
    (Г1оазота бараш шоай лаьтта ахка
    бисар). Маьрешка кхаьчар цун хьакъ.

    Кхойтта шера, чхьаг1алкхаш а ц1увзаш,
    Баьсса лаьттар хьо, са лоамий мохк…
    Шоаш даьчох в1алла эхь-бехк ца хеташ –
    укхаза х1анз рельсаш яхка боахк.

    1986 шу.

  6. 1 пользователь сказал cпасибо Menina за это полезное сообщение:

    SCSI (16.12.2015)

  7. #85
    admin Аватар для dt52
    Регистрация
    27.05.2005
    Сообщений
    17,897
    Поблагодарил(а)
    691
    Получено благодарностей: 391 (сообщений: 290).
    Режиссер, исследовательница творчества ингушского поэта и художника Али Хашагульгова, которому на этой неделе исполнилось бы 76 лет, Хава Хазбиева рассказала “Фортанге”, почему важно посмотреть ее фильм о Хашагульгове и в чем сложность изучения его наследия
    https://fortanga.org/2019/06/podvig-...yka/#more-3551
    Contra factum non est argumentum

  8. #86
    Уважаемый форумчанин Аватар для Menina
    Регистрация
    08.02.2012
    Сообщений
    1,885
    Поблагодарил(а)
    40
    Получено благодарностей: 129 (сообщений: 110).
    Х1ирий Агкацеви Г1алг1ай Алмацеви

    Вай лаьтташ хьадала дезаш хиннад, йоах,
    вай юрташ хьа ца луш йисай, ма дувц,
    Агкацевс х1ирашка даьча амарах:
    "Г1алг1аш шоай ц1еношка чу ма бита." - аьнна.

    Валалай, ялалай,
    ялалалй, валалай!

    Т1акха бахар, ма йоах, г1алг1ай къаьна къоаной
    Агкацев ваг1ача ингале коана1арга:
    "Ва тха тхов т1акхета хьона, ва х1ирий паччахь!
    Мукъабалийта тха мохк хьай нахах!" - аьнна.

    Валалай, ялалай,
    ялалай, валалай!

    "Шо ма го са б1арга, шо ма хаза са лерга, -
    оалаш ле ваьлар, йоах, х1ире г1алг1ашка, -
    Шоай паччахь-да волаш деций шо, г1алг1ай!

    Валалай, ялалай,
    ялалай, валалай!

    Т1аккха бахар, ма йоах, г1алг1ай къаьна къоаной
    Алмацев ваг1ача ингале коана1арга:
    "Ва воацаш валар хьо, ва г1алг1ай паччахь!
    Хьабаккха вай мохк х1ирашкара!" - аьнна.

    Валалай, ялалай,
    ялалай, валалай!

    "Со ма го шун б1арга, со ма хаза шун лерга, -
    оалаш ле ваьлар, йоах, г1алг1а г1алг1ашка. -
    Шо сенна дехкад со вахача коа т1а?
    Са кара х1ама мичад сай истол мара."

    Валалай, ялалай,
    ялалай, валалай!

    Юха а дийхар, йоах, г1алг1ай къоаноша:
    "Ва винза валар хьо, ва г1алг1ай паччахь!
    Чудаха ц1а мичад тха, - аьнна, -
    хьабаккха вай мохк х1ирашкара!" - аьнна.

    Валалай, ялалай,
    ялалай, валалай!

    Юха а аьлар, йоах, г1алг1ай паччахьо:
    "Шо сенна дехкад со вахача коа т1а?
    Балхах вохорг ма вий со, шо даьхкалга хой.
    Чинах лохверг ма вий со, оаш яхар дой.

    Валалай, ялалай,
    ялалай, валалай!

    Кхозалаг1а дийхар, йоах, г1алг1ай къоаноша:
    "Ва венна вила хьо, ва г1алг1ай паччахь!
    Ц1и ювза кхуврч болаш мичад тхо, - аьнна, -
    хьабаккха вай мохк х1ирашкара!" - аьнна.

    Валалай, ялалай,
    ялалай, валалай!


    Кхозалаг1а аьлар, йоах, г1алг1ай паччахьо:
    "Шо сенна даьхкад со вахача коа т1а?
    Дезал кхаба безаш ма вий со, - аьнна, -
    Пенсе ваха везаш ма вий со." - аьнна.

    Валалай, ялалай,
    ялалай, валалай!

    Вай лаьтташ хьадала дезаш хиннад, йоах,
    вай юрташ хьа ца луш йисай, ма дувц,
    Агкацевс х1ирашка даьча амарах:
    "Г1алг1ай шоай ц1еношка чу ма бита." - аьнна.

    Валалай, ялалай,
    ялалай, валалай!

    Вай лаьтташ хьадаха дезаш хиннад, йоах,
    вай юрташ хьа ца йоахаш йисай, ма дувц,
    Алмацевс г1алг1ашка даьча мукъарлох:
    "Пенсе ваха везаш ма вий со." - аьнна.

    Валалай, ялалай,
    ялалай, валалай!

    Вай лаьтташ хьадаха дезаш да, вайнах,
    вай юрташ вай хила езаш я, вайнах,
    Агкацев вай мехках воале а.
    Алмацев ший пенсех воале а!

    Валалай, ялалай,
    ялалай, валалай!

    1972 шу.

  9. #87
    Уважаемый форумчанин Аватар для Menina
    Регистрация
    08.02.2012
    Сообщений
    1,885
    Поблагодарил(а)
    40
    Получено благодарностей: 129 (сообщений: 110).
    Балхах дола илли

    - Болх бе, болх бе, болх бе,
    болх ца бер суд яь 1охьоргва...
    - Бергбар - баларе-м - даа дезаций?
    Бергбар - баларе-м - дувха дезаций?
    Т1ой-Юрта болх бац, Долакх-Юрта болх бац,
    Наьсаре болх бац, Вокзале болх бац...
    - Т1ой-Юрта болх хилча, Долакх-Юрта болх хилча,
    Наьсаре болх хилача, Вокзале болх хилча -
    х1ирашта балхаш де лай безаций?
    Х1ирашта 1унал де 1уй безаций?

    Езткъа машен массе а 1уйранна
    Буро т1а хьалйода г1алг1ай ийце,
    езткъа машен массе а сайранна
    Буро т1ара ц1айоаг1а г1алг1ай боалош.

    - Болх бе, болх бе, болх бе,
    болх ца бер суд яь 1охьоргва...
    - Бергбар - баларе-м - чуваха ц1а дезаций?
    Бергбар - баларе-м - 1овижа мотт безаций?
    Яндаре болх бац, Сурхот1а болх бац,
    1аьлий-Юрта болх бац, Аьлтий-Юрта болх бац...
    - Яндаре болх хилча, Аьлтий-Юрта болх хилча,
    Сурхот1а болх хилча, 1аьлий-Юрта болх хилча -
    х1ирашта боацабе кхалнах безаций?
    Х1ирашта бовха ма1а нах безаций?

    Езткъа машен массе а 1уйранна
    Буро т1а хьалйода г1алг1ай ийце,
    езткъа машен массе а сайранна
    Буро т1ара ц1айоаг1а г1алг1ай боалош.

    - Болх бе, болх бе, болх бе,
    болх ца бер суд яь 1охьоргва...
    - Бергбар - баларе-м- ваха везаций?
    Бергбар - баларе-м - лела везаций?
    Берригача г1алг1ай мохка болх бац,
    дерригача г1алг1ай халкъа болх бац...
    - Берригача г1алг1ай мехка болх хилча,
    дерригача г1алг1ай халкъа болх хилча -
    х1ирий мохк хьано тоабергба?
    Х1ирий халкъ хьано кхоабаргда?

    Езткъа машен массе а 1уйранна
    Буро т1а хьалйода г1алг1ай ийце,
    езткъа машен массе а сайранна
    Буро т1ара ц1айоаг1а г1алг1ай боалош.

    1972 шу.

  10. #88
    Уважаемый форумчанин Аватар для Menina
    Регистрация
    08.02.2012
    Сообщений
    1,885
    Поблагодарил(а)
    40
    Получено благодарностей: 129 (сообщений: 110).
    Мохк мукъабалара ц1ей

    (23 февраль)

    I

    Эзараш шераш дар, са мохк,
    са нах хьа даькъа т1а баха:
    хьа лаьтташ оахаш,
    хьа цонаш хьекхаш,
    хьа иллеш доахаш,
    хьа говраш хехкаш.

    (Туркий мехка дах тхо х1анз,
    Туркий мехка лел, -
    х1иречо Кундуховс
    1ехадаь д1адига.)
    Хьо мукъабаьннаб,
    хьо мукъабаьннаб, са мохк,
    хьай нахах! -
    Февраль бетта ц1ей да
    хьо мукъабалара.

    II

    Эзараш шераш дар, са мохк,
    са нах хьа даькъа т1а баха:
    хьа лоамаш дезаш,
    хьа шовдаш мелаш,
    хьа хьунаш техкаш,
    хьа ордаш оардаш.
    (Сибарег1а дах тхо х1анз,
    Сибарег1а лел, -
    Береи Сталинеи
    низаг1а 1одига.)
    Хьо мукъабаьннаб,
    хьо мукъабаьннаб, са мохк,
    хьай къамах!
    Февраль бетта ц1ей да
    хьо мукъабалара.

    III

    Эзараш шераш дар, са мохк,
    са нах хьа даькъа т1а баха....
    Х1ирийи г1аскхийи
    бах х1анз хьа юрташка.
    Х1ирийи г1аскхийи
    лел х1анз хьа хьунашка.
    (Х1ирашеи г1аскхашеи
    оах х1анз тха лаьтташ.
    Х1ирашеи г1аскхашеи
    охк х1анз тха лоамаш.)
    Хьо мукъабаьннаб,
    хьо мукъабаьннаб, са мохк,
    хьай халкъах!
    Февраль бетта ц1ей да
    хьо мукъабалара.

    1972 шу.

  11. #89
    Уважаемый форумчанин Аватар для Menina
    Регистрация
    08.02.2012
    Сообщений
    1,885
    Поблагодарил(а)
    40
    Получено благодарностей: 129 (сообщений: 110).
    Мухажарий илли

    Кховра* мо йолча
    г1омарий ара*,
    ч1уг етташ йода
    инкалий ковра*.

    Чаккхе яц наькъа.
    Беза ба мухь а.
    Саг вац д1ахаза
    ц1ог1а а мухь а.

    1и морц*, кхакхйийрза*, -
    фо дац садаккха.
    Дега чу санна,
    цхьоал я гобаьккха.

    Чаккхе яц наькъа.
    Беза ба мухь а.
    Саг вац д1ахаза
    ц1ог1а а мухь а.

    Богапхьид я ха.
    Болам* ба уне*.
    Малхара каша
    санна да дуне.

    Кховра мо йолча
    г1омарий ара,
    ч1уг етташ йода
    инкалий ковра.

    Йилбаза* г1алаш
    гу анайисте*...
    Мичай хьо, мичай,
    Нана-Даькъасте*?

    1967 шу.

    * Кховра - не нашла в словаре значение
    * Г1омара аре - пустыня
    * Ковра - не нашла
    * Марца (морц, марцад) - палить, обжигать
    * Кхакхйийрза - не нашла
    * Болам - движение, темп в работе
    * Уне - хронически больной
    * Йилбаз - черт, бес, сатана
    * Анайисте - может быть от слова "Анаюх" - 1.горизонт (восточный); 2.на заре
    * Даькъасте - не нашла (может от слова "Даькъала"?)
    Последний раз редактировалось Menina; 27.10.2019 в 00:28.

  12. #90
    Уважаемый форумчанин Аватар для Menina
    Регистрация
    08.02.2012
    Сообщений
    1,885
    Поблагодарил(а)
    40
    Получено благодарностей: 129 (сообщений: 110).
    Г1алг1ай бала

    Дунен т1а моттиг яц
    тхо, г1алг1ай, ца кхоачаш,
    лаьттан т1а ч1егилг яц
    тха, г1алг1ай, т1ехк йоацаш, -
    Казахстане дах тхо,
    Сибарег1а ма дах,
    маца дахаргда-теш
    тхо Г1алг1айче, ванаг1!

    Ма хила сов къаьра*,
    ма дувца сел харцдар, -
    тхогахьа ва Даьла,
    тхогахьа да бакъдар!
    Дехац оаха доацар,
    оаха ех тхоай Даьхе -
    даьтт1а дог мо йола
    тхоай Нана-Г1алг1айче!

    Дукха шераш хьалха
    даьча мехках даьха,
    лелаш да тхо пана*,
    михоударг* санна...
    Дейнад тхона 1аьржа,
    лейнад оаха къе 1анз*.
    Диъ даькъа деха дах
    тха з1амига къам х1анз.

    Ма хила сов къаьра,
    ма дувца сел харцдар, -
    тхогахьа ва Даьла,
    тхогахьа да бакъдар!

    Дехац оаха доацар, -
    оаха ех тхоай Даьхе -
    даьтт1а дог мо йола
    тхоай Нана-Г1алг1айче!

    Мел хьежа деза тхо,
    мел хьега тха деза!
    Безац тхона кхы мохк,
    тхона тхоай мохк беза!
    Ма г1ерта тха сабар
    дохаде, ва 1аьдал! -
    1айха даьча вонна
    тхона х1анз 1а жоп лел!

    Ма хила сов къаьра,
    ма дувц сел харцдар, -
    тхогахьа ва Даьла,
    тхогахьа да бакъдар!
    Дехац оаха доацар,
    оаха ех тхоай Даьхе -
    даьтт1а дог мо йола
    тхоай Нана-Г1алг1айче!

    11 май, 1990 шу.

    *къаьра - ложный
    * пана - необитаемый
    * михоударг - ?
    * 1анз - ?

Страница 9 из 11 ПерваяПервая ... 7891011 ПоследняяПоследняя

Ваши права

  • Вы не можете создавать новые темы
  • Вы не можете отвечать в темах
  • Вы не можете прикреплять вложения
  • Вы не можете редактировать свои сообщения
  •